De verwevenheid van technologie en onderwijs als motor van onderwijsinnovatie

Techniek is in alle facetten van ons leven aanwezig. Thuis, op straat, op het werk en ook in het onderwijs. Hoewel technologische mogelijkheden de laatste jaren een enorme vlucht genomen hebben, is dit niet pas iets van de 21e eeuw. Dromen, gedachten en visies over de impact van technologie in onderwijs, vonden al ingang in het begin van de 21e eeuw. Zo had Edison hoge verwachtingen over de impact van film:

“Ik geloof dat de film bedoeld is om een ​​revolutie teweeg te brengen in ons onderwijssysteem en dat het binnen een paar jaar grotendeels, zo niet volledig, het gebruik van studieboeken zal vervangen. … Ik moet zeggen dat we gemiddeld ongeveer twee procent efficiëntie halen uit schoolboeken zoals ze vandaag worden geschreven. Het onderwijs van de toekomst zal, zoals ik het zie, worden uitgevoerd door middel van de film ... waar het mogelijk moet zijn om honderd procent efficiëntie te behalen. " - Thomas Edison (1922)

De revolutie die Edison voor ogen had, is toch wat uitgebleven. Maar waarom heeft het zo lang geduurd voordat er enige verandering kwam binnen onderwijsland? Natuurlijk zijn er docenten, instituten, scholen die al langer werken met technologie binnen het onderwijs. Maar de overgrote meerderheid leek een pandemie nodig te hebben om - al dan niet enthousiast- te gaan verkennen hoe technologische mogelijkheden bij kunnen dragen tot onderwijsinnovatie en –verbetering.

Natuurlijk kunnen we discussiëren of een online les via bijvoorbeeld MS Teams al dan niet een ‘technologische vooruitgang’ is. Er zijn immers wel spannendere technologieën die meer tot de verbeelding spreken, zoals VR (Virtual Reality), AR (Augmented Reality), Robotica, AI (Artificial Intelligence)… Ook deze zetten aan tot dromen over en toekomstvisies voor het onderwijs, niet in het minst bij de studenten van de EdTech minor.

Technologie kan het onderwijs beïnvloeden, maar er is ook ruimte nodig in het onderwijslandschap om daar zowel gedegen als creatief over na te kunnen denken. Dat werd goed begrepen door Fontys Hogeschool ICT en daarom zijn ze in september 2020 gestart met een nieuwe minor: Minor EdTech (Educational Technology). De minor beoogt een succesvolle verweving van technologie en onderwijs. Na deze minor ben je als student voorbereid op de uitdagingen van de steeds veranderende wereld van door technologie ondersteund leren, onderwijzen en trainen.

Landelijke context van de minor

Er worden wereldwijd miljarden geïnvesteerd in EdTech-bedrijven. Leveranciers en startups bieden prachtige producten, maar lang niet altijd bieden ze waar het hoger onderwijs behoefte aan heeft. Kunnen ‘doetanks’ helpen om meer gebruik te maken van de innovatiekracht van EdTech-bedrijven? Hoe kunnen we optimale randvoorwaarden creëren en faciliteiten beschikbaar stellen voor instellingen en bedrijven om gezamenlijk te experimenteren? Hoe zorgen we ervoor dat we door samen te werken invloed kunnen uitoefenen op nieuwe ontwikkelingen, regie kunnen voeren richting de markt en eisen stellen aan applicaties? Kunnen we door deze samenwerking onderwijsinnovaties versnellen en de adoptie van deze onderwijsinnovatie binnen de instellingen vergroten? Een punt van aandacht hierbij zijn de Europese aanbestedingsregels. Deze regels staan innovatie in het hoger onderwijs vaak in de weg. Hoe kunnen we gezamenlijk optimaal opereren richting en samen met de markt, binnen de kaders van de Europese regelgeving?

De doelstelling van de EdTech zone is zorgen voor (infrastructurele) randvoorwaarden voor het samenwerken met leveranciers en startups, zodat instellingen de innovatiekracht van EdTech-bedrijven beter kunnen benutten. De leden van het versnellingsteam helpen en inspireren elkaar om (nog meer) samen te werken met leveranciers en startups, en leveren een bijdrage aan de (door) ontwikkeling van voorzieningen die ook voor andere instellingen nuttig zijn om beter samen te werken met de EdTech-sector. Belangrijk aandachtspunt is het mogelijk maken dat er meer startups in Ed Tech beginnen om zo te komen tot een rijker veld voor onderwijs.

We hebben studenten van de minor gevraagd naar hun gedachtegang over EdTech.

“De leerlingen zijn veel verder en hebben behoefte aan vernieuwing, maar meestal houden de docenten zich graag vast aan het oude veilige manier van lesgeven. Tijdens de online lessen hebben velen al gemerkt dat de verhouding niet meer klopt: leerlingen en studenten zijn veel verder op technologisch gebied dan de meeste docenten. Terwijl docenten kampen met hoe Microsoft Teams of Zoom werkt, weten de leerlingen al hoe ze de docent kunnen muten tijdens de online les. Naar mijn mening is het van belang om in deze veranderende wereld mee te gaan met de nieuwe technologische ontwikkelingen: de leerlingen zullen later moeten beschikken over digitale skills, omdat de meeste bedrijven hiernaar zullen vragen. Sterker nog: de digitale vaardigheden worden een onderdeel van de meeste beroepen, dat zien we nu al.

Naast deze verbeterpunten, vind ik het ook belangrijk dat er verandering komt met betrekking tot gezondheid op basisscholen. Ik hoor steeds vaker dat basisscholen traktaties verbieden om een gezonde omgeving te creëren. Een gezonde omgeving kan inderdaad op een ‘straffende manier’ aangepakt worden, maar dit kan toch ook op een leukere manier? Is er bijvoorbeeld wel nagedacht over de optie ‘meer bewegen’? Momenteel ben ik bezig met een oplossing dat antwoord geeft op de volgende vraag: “Hoe kunnen kinderen middels technologie en met behulp van docenten gestimuleerd worden om meer te bewegen?”. Zo heb ik een concept ontwikkeld waarbij kinderen op de basisscholen middels een wearable de neiging zullen krijgen om meer te sporten in de pauzes of buiten schooltijd. Op de wearable wordt het kind middels een digitaal huisdier gestimuleerd om meer te bewegen: hoe meer stappen het kind zet hoe hoger de Experience Points (XP). De digitale huisdieren kunnen na het verzamelen van een X aantal XP, evalueren naar een andere vorm. Het digitale huisdier blijft in zicht voor het kind en kan van emotie veranderen: zodra het kind op een dag te weinig beweegt, wordt het huisdier minder blij en roept ‘Train me!’. Indien het kind veel heeft bewogen, dan wordt het diertje blij. Op het moment dat het kind al een langere tijd stappen aan het zetten is, rent het diertje mee. Kinderen kunnen zelf een ambitie instellen: hoeveel Experience Points wil ik vandaag behalen? Doordat de kinderen hun eigen experience points record kunnen zien, worden ze gemotiveerd de ambitie hoger te zetten! De resultaten worden gedeeld met de docent op een dashboard. Dit zodat de docenten wekelijks persoonlijke gesprekjes kunnen houden met de kinderen en ze verder kunnen motiveren. (Aleyna Kartal)

Studenten krijgen in deze minor alle ruimte om in een multidisciplinair team na te denken over creatieve en vernieuwende onderwijsconcepten waarin technologie een belangrijke rol speelt. Enkele studenten delen hun ideeën:

“Na vooronderzoek binnen mijn eigen studieachtergrond, ben ik erachter gekomen dat docenten op het HBO-onderwijs graag de lessen interactiever willen maken. En zeker nu met de coronacrisis merken zij dat het moeilijk is deze interactiviteit te bewaren welke nog meer aanwezig was bij fysieke lessen dan nu online. Mijn idee is een IA Table. Dit is een ronde tafel met daarop een tablet zo groot als de tafel zelf in ronde vorm, zodat docent en student hier omheen kan staan en samen kan werken aan een beter idee. De eerste app die hiervoor ontwikkeld zal worden, is een notitiebord waarop brainstormideeën genoteerd kunnen worden en doorgeschoven kunnen worden van plek naar plek, zodat de interactie groot blijft. Het is een ronde tafel, omdat het bewezen is dat er meer interactiviteit en minder hiërarchie heerst wanneer er geen hoofd van de tafel is. Dit zorgt er wel voor dat de apps circulaire software nodig hebben, wat qua ontwikkeling nog in de kinderschoenen staat voor dagelijks gebruik in educatie.” (Lieke Hermsen)

Voor de minor EdTech, die ik op dit moment volg, ga ik kinderen van groep 3 t/m 5 leren over het begrip concentratie en wat dat kan betekenen voor een kind. In een te luide/drukke klas kunnen er kinderen zijn die daar niet in kunnen presteren terwijl dat wel nodig is. Om dit te bereiken ga ik gebruik maken van een hologram die slaapt wanneer de klas rustig is maar wanneer het te druk en dus ook luider wordt in de klas wordt het character wakker en nogal hysterisch. Met als doel om de kinderen weer rustiger te laten worden zodat het karakter ook weer rustig wordt. Vervolgens kan het gesprek in de klas volgen over dit onderwerp. Zeker in deze tijd met juist meer prikkels door verschillende technologieën is het nodig om het de kinderen aan te leren en te praten over concentratie. (Naomi Mols)

Ook heel wat andere studenten presenteerden interessante ideeën; concepten die in de EdTech minor de kans krijgen om door te groeien tot prototypes, en die mogelijk zelfs aan de wieg staan van nieuwe startups.

Naast de EdTech minor zijn er gelukkig nog andere initiatieven die techniek op de juiste manier willen inzetten om onderwijs makkelijker, leuker en effectiever te maken. Ook binnen ROC Tilburg, doen we met een groep docenten die lid zijn van de Kopgroep Interactieve Technologie het volgende: De kopgroep, die binnen MindLabs opereert, formuleert meerdere opdrachten (omtrent interactieve technologie), en initieert projecten om hiermee haar eigen expertiseniveau te verhogen en deze eventueel door studenten en externe partijen concreet te laten uitwerken en ontwikkelen. Het doel is om door te experimenteren met het toepassen van VR, AR, serious games, avatars en robots als instrumentarium in het onderwijs. Wat zij daardoor ontdekken en leren wordt gebruikt om nieuwe onderwijsproducten te maken waar het onderwijs effectiever en vooral ook leuker van wordt. Door projecten en experimenten in samenwerking met andere kennisinstellingen en bedrijven te realiseren, willen we het onderwijs en onze collega’s inspireren en tot de verbeelding spreken.

Zie jij ook kansen om het onderwijs te verrijken en te verbeteren door het slim inzetten van (nieuwe) technologieën? Deel je ideeën met ons en wie weet stopt het niet bij dromen. Door samen te werken, door te geloven in verandering en door het omarmen van techniek kunnen we voor een samenleving zorgen die technologie inzet om het leren en ontwikkelen ten goede te komen.

https://youtu.be/ywpJjVZxqm8