Stralingsniveau onderzocht op SURFnet-kantoor

Wat zijn de mogelijke gezondheidsgevolgen van straling?

Er zijn drie vormen van straling die van invloed kunnen zijn op de gezondheid: ioniserende straling, UV-straling en elektromagnetische velden. De laatste vorm wordt veroorzaakt door o.a. radiofrequentie en is op kantoor gemeten.

De effecten van blootstelling aan elektromagnetische velden worden ingedeeld in thermische effecten en niet-thermische effecten. Thermische effecten zijn de effecten die samenhangen met de door blootstelling veroorzaakte opwarming van het lichaam (opwarming van de huid, verbranding en verhoging van de lichaamstemperatuur). Volgens ref. 1 is het momenteel niet vastgesteld dat blootstelling aan radiofrequente velden in de leefomgeving tot niet–thermische gezondheidseffecten kan leiden (zoals kanker of niet-specifieke gezondheidsklachten; zie ook ref 3 en 4 waarin de causaliteit tussen straling en niet-thermische effecten wordt verworpen). Uitgangspunt van de meting was dat de blootstellingslimieten op kantoor de limieten niet mogen overschrijden die zijn opgesteld door de EU (ref. 2) en die worden gevolgd door de Nederlandse overheid. Het doel van de aanbeveling ref.1 is de gezondheid van de bevolking te beschermen en is met name van toepassing op plaatsen waar personen geruime tijd aanwezig zijn. In deze aanbeveling staat dat de elektromagnetische veldsterkte (voor frequenties hoger dan 2 Ghz) het niveau van de 61 V/m niet mag overschrijden. Voor lagere frequenties is de grenswaarde hoger.

Uitkomsten van de veldsterkte metingen

Op het gehele kantoor is de veldsterkte gemeten, uitgedrukt in volt per meter [V/m]. Dit is gedaan door zowel gemiddelde- als de piekwaarden te meten. Zowel de individuele bijdrage van de LTE-opstelling op kantoor als alle straling in het gehele communicatiespectrum van 100khz -3.0 Ghz is gemeten. Dit laatste is dus inclusief signalen veroorzaakt door GSM, Wi-Fi, LTE en UMTS. De meting is verricht door zowel gedurende enkele minuten op vaste plekken (o.a. nabij antennes) te meten als door langzaam door de ruimtes te lopen en de waardes te registreren.

Vaak bedroeg de gemiddelde waarde tussen de 0.6 en 0.8 V/m. In de nabije omgeving waar antennes zijn aangebracht, kon de piekwaarde oplopen tot 2 V/m. Deze veldsterkte wordt veroorzaakt door alle antennes die zenden tussen de 100khz -3.0 Ghz, dus inclusief GSM, Wi-Fi, LTE en UMTS. De piekbijdrage van de LTE-opstelling op kantoor beperkt zich tot 0.3V/m. Ook in de serverruimte waar het LTE-basis station staat opgesteld, kwam de piekbelasting veroorzaakt door LTE niet hoger dan 0.3 V/m. Dit ligt ver onder de grens van 61 V/m die de EC als veilige waarde publiceert voor thermische effecten.

Enkele opvallende zaken die zich tijdens de metingen voordeden:

• Vlak onder een brandende lamp liep, bereikte de veldsterkte een piekwaarde van 2.1 V/m.
• In een ruimte bedroeg de veldsterkte 0.88 V/m, zowel in de donkere als in de verlichte situatie. Dichtbij de TL-verlichting liep de waarde op tot 1.3 V/m. Echter, nabij de opstartende TL-verlichting werd een piekveldsterkte gemeten van maar liefst 87.02 V/m. Veldsterkte neemt omgekeerd evenredig af met het kwadraat van de afstand tot de bron. De piekwaarde van een opstartende TL-verlichting op de hoogte waar mensen zijn, beperkte zich tot 1.5V/m.
• Dichtbij een smartphone waarmee via Wi-Fi een internetpagina werd bekeken, liep de veldsterkte op tot 2.31 V/m.
• Dichtbij een smartphone waarmee via LTE een internetpagina werd opgevraagd, werd geen verandering van de veldsterkte gemeten.
• Vlak voordat een telefoon overging, liep de piek veldsterkte vlak bij een GSM-telefoon op tot 9.22 V/m. Deze waarde varieert, afhankelijk van het bereik en het (type) toestel. De Samsung Galaxy S3 gaf een lagere waarde vlak voordat hij overging: 3.4 V/m. Als het gesprek eenmaal is opgezet, loopt de veldsterkte terug tot +/- 2.5 V/m. Bij een rinkelend GSM-toestel werd een hoger piekveldsterkte gemeten dan bij een smartphone.

Conclusie

De elektromagnetische veldsterkte op kantoor bij SURFnet is ver onder het niveau dat wettelijk als richtlijn wordt gebruikt voor een veilige omgeving. De LTE-opstelling op kantoor heeft een minimale bijdrage tot de totale hoeveelheid elektromagnetische straling. Op kantoor zorgen lampen, overgaande telefoons en opstartende TL-verlichting voor de hoogste EM-straling.

Bronnen:

1. Nationale kompas volksgezondheid http://www.nationaalkompas.nl/gezondheidsdeterminanten/omgeving/milieu/straling/wat-zijn-de-mogelijke-gezondheidsgevolgen-van-straling/

2.  AANBEVELING VAN DE RAAD van 12 juli 1999 betreffende de beperking van blootstelling van de bevolking aan elektromagnetische velden van 0 Hz — 300 GHz (1999/519/EG), http://www.who.int/entity/peh-emf/publications/facts/bs_fs_304_Dutch_v3.pdf

(zie ook de vraag om herziening, uitgevoerd in oktober 2001: http://ec.europa.eu/health/ph_risk/committees/sct/documents/out128_en.pdf)

3. Verder onderzoek naar consequenties van radio frequencies http://ec.europa.eu/health/ph_risk/committees/04_scenihr/docs/scenihr_o_007.pdf

4. Website met veel informatieve en links naar onderzoeken naar de effecten van straling: http://www.europa-nu.nl/id/vi7jgt9ayzzc/verslag_van_de_commissie_over_de