Lessen over Learning Spaces uit Londen

Voor mij persoonlijk heeft deze bijeenkomst de volgende inzichten opgeleverd:

Wat ís eigenlijk de leeromgeving?

Ikzelf - en daarin ben ik denk ik niet alleen - denk bij het nadenken over Learning Spaces vooral over nieuwe manieren om de formele leeromgeving in te richten. Dat is een denkfout. Waarschijnlijk brengen onze studenten minstens zo veel, zo niet méér, tijd door in informele leeromgevingen. Als we impact willen hebben op leren, moeten we ook daar voldoende aandacht aan besteden en ons bedenken of de huidige opzet optimaal is. Om dit te meten, zouden we eerst een goed beeld moeten hebben van wat we eigenlijk met de fysieke leeromgeving willen bereiken.

Wat is belangrijk in de leeromgeving?

Engagement (tips voor een goede Nederlandse term zijn welkom!) is natuurlijk belangrijk. Dat weten we allemaal wel. Maar wat voor mij als een verrassing kwam, - en wat kristalhelder naar voren kwam uit de sessie - is het belang dat studenten zich ergens thuisvoelen. Of zoals de Britten dat mooier zeggen: ‘a sense of belonging’. Op zoek te gaan naar dit gevoel bleek snel een rode draad te zijn in welhaast alle gesprekken die we hebben gevoerd. Evenals Brexit overigens. Maar dat terzijde.

Wat moet je meten om te weten of een leeromgeving werkt?

We hebben lange discussies gehad over hoe we kunnen vastellen of een leeromgeving goed werkt. Natuurlijk hangt dit af van de doelen die je met je leeromgeving wilt bereiken en deze hangen uiteraard weer af van aan wie je de resultaten wilt presenteren. Het maakt nogal uit of dat een financieel directeur is, of een opleidingsdirecteur.

Maar in zijn algemeenheid, kwamen we tot het idee om een ‘hiërarchisch model van bewijs’ te ontwikkelen, vrij gebaseerd op Maslov’s hiërarchisch model van behoeften. In dit concept-model staat aan de basis dat een leeromgeving moet voldoen aan basale voorwaarden om leren te ondersteunen: licht, lucht, temperatuur, akoestiek. Iedere trede hoger in de hiërarchie wordt pas van belang als aan de meer basale treden is voldaan.

Het is ons niet gelukt om overeenstemming te bereiken over wat er precies op de hogere treden staat, maar je zou kunnen denken aan belonging & identitiy; met daarboven engagement, vervolgens verbeterde leerresultaten en skills en als laatste verbeterde arbeidsvooruitzichten.

Het is nog niet perfect, maar zeker wel een interessante gedachte-oefening.

‘Sense of belonging’

Studenten het gevoel geven dat ze ergens thuishoren werd gezien als grote uitdaging. Een aantal oplossingen werd gegeven: geef lokalen en gebouwen een naam in plaats van een nummer, co-creatie met studenten, zorg voor een duidelijk hoofdingang, plaats magnetrons. De juiste interventie is natuurlijk erg contextafhankelijk.

Maar hoe méét je of je erin geslaagd bent om dit gevoel over te brengen? Een aantal suggesties werden gedaan. Kijk naar het gedrag van studenten: verschuiven ze de meubels, passen ze de omgeving aan aan hun behoeften? Wat is de lichaamshouding van de studenten? Zitten ze bijvoorbeeld met de schoenen op de stoelen? Ondernemen studenten ook meer persoonlijke, informele activiteiten, bijvoorbeeld het lezen van een boek, het kijken van een film? Bij het bevragen van studenten kwam nog de tip om dit door studenten te laten uitvoeren, omdat de ervaring is dat de opbrengsten dan een stuk rijker en eerlijker zijn.

Een trip advisor voor de campus

Een ander aardig idee dat voorbij kwam, was het ontwikkelen van een trip advisor voor de campus. In Cambridge hebben ze dit gedaan. Dit heet Spacefinder. Niet alleen staan er omschrijvingen op van allerlei onderwijsruimtes (maar ook van pubs in de omgeving), ook geven studenten reviews van de verschillende locaties. Voor huisvesting is dit een rijke bron van feedback om de omgeving verder te verbeteren.

Een nieuw concept

Als afsluiting van de 24 uurs sessie liet Herman Miller 3d-geprinte prototypes zien van een nieuwe meubellijn gericht op active learning. Ik mag er niet teveel over zeggen, maar ik was onder de indruk van het concept. Ik dacht dat ik alle smaken zo’n beetje al wel had gezien, maar de eenvoud en flexibiliteit van dit nieuwe concept spraken me bijzonder aan. Of het ook gaat werken in een echte onderwijszaal? Dat durf ik niet te zeggen. Ik geef het een 50/50 kans.

Op basis van proeven in onderwijssettings worden de prototypes komende maanden verbeterd en we zullen zien hoe het vandaar verder gaat. Persoonlijk ben ik al lang blij dat ik nog eens verrast kon worden door het ontwerp van een tafel en een stoel :-