Highlights uit het webinar van 19 november – hoe je optimaal gebruik maakt van itembanken

Annette Peet (SURF en werkgroep Toetsen op afstand) trapte het webinar als host af en benadrukte het belang van digitaal toetsen en itembanken. Het webinar is een coproductie van de werkgroep Toetsen op afstand (Versnellingsplan) en de SIG Digitaal Toetsen. Sprekers waren Silvester Draaijer (VU Amsterdam), Eky Fioole (Avans hogeschool) en Vincent Hendriks (Open Universiteit). Wil je het webinar terugkijken? Dat kan via onderstaande video.

Waarom NU werken aan itembanken?

Eky Fioole werkt als ICTO-adviseur bij hogeschool Avans en is ook docent. In het verleden heeft ze zich veel bezighouden met trajecten rondom digitaal toetsen, waaronder itembanken. Waarom staan itembanken nu weer op de radar? En waarom is het juist nu zinvol om het op te pakken? Volgens Eky heeft dat een aantal redenen, waaronder de volgende vier:

1. Toetsen op basis van vertrouwen: dit heeft veel te maken met de coronacrisis. Zeker in het begin is er meer behoefte gekomen aan toetsvragen en de betrouwbaarheid daarvan. Dat kon in itembanken, maar dat vraagt om meer structuur aanmaken en roept vragen op zoals: Hoe doe je dat nou? Hoe begin je daarmee?
2. Onderwijsontwikkelingen: toetsing is een andere rol gaan spelen binnen onderwijsinstellingen. Denk aan de toename van het toepassen van formatief toetsen. Dat vraagt om een uitbreiding van een bestaande itembank. Je kunt niet dezelfde vragen formatief en summatief gebruiken.
3. Expertrol docenten in hoger onderwijs: veel docenten rollen vanuit hun expertrol het onderwijs in. Veel van hun hebben niet meteen een onderwijskundige achtergrond. Die docenten vinden het vaak lastig om te werken met digitale itembanken. Dat terwijl itembanken heel goed inzetbaar zijn bij het uitwisselen op basis van de expertrol. Door docenten gezamenlijk te laten werken aan het ontwikkelen van vragen stimuleer je uitwisseling op expertisegebied.
4. Aanbestedingen en doorontwikkeling: met name een aantal kleinere hogescholen zitten nu pas in een aanbestedingsronde. Hierbij is aandacht voor itembanken en de rol die ze kunnen spelen heel belangrijk. Een aantal andere instellingen zitten juist in een nieuwe ronde van aanbestedingen. Die bedenken zich bijvoorbeeld dat het niet alleen belangrijk is om aandacht te besteden aan itembanken in de aanbesteding, maar ook om te kijken welke digitale mogelijkheden er al zijn op het gebied van digitaal toetsen. Hoeveel verzamelingen aan itembanken heb je die je kunt combineren? “Ik zou ook aanbevelen dat je bij een aanbesteding al aandacht besteed aan een exit strategie. Op het moment dat je van het ene systeem naar het andere gaat, kun je dan bestaande itembanken meenemen?”, zo vertelt Eky.  

Itembanken: hoe pak je het aan?

Silvester Draaijer van de VU Amsterdam maakte in zijn presentatie een mooie link naar zijn jeugd, toen hij samen met zijn broer droomde van het behalen van zijn motorrijbewijs. Het werd – nu tientallen jaren later – dan ook eens tijd om daadwerkelijk dit rijbewijs te halen, te beginnen met het theorie-examen. Hij laat zien hoe zijn hij het examen oefende: op een website met oefenexamens met voorbeeldvragen. “Een perfecte illustratie van een itembank en wat je kan doen met formatieve en summatieve toetsen”, zo vertelt Silvester.

"Werk van achteren naar voren bij het start met itembanken"
- Silvester Draaijer

In zijn presentatie gaat Silvester onder andere in op de vragen: Wat heb je nodig bij itembanken? En hoe ga je van start? Hij komt met een paar handige tips. “Werk van achteren naar voren”, zo geeft Silvester aan. Daarmee doelt hij op de volgende vragen die je kunt stellen, en die je op weg helpen bij het starten met een itembank en vooral bij het bepalen van de omvang ervan:

1. Welke toetsen wil je afnemen?
2. Zijn toetsen formatief?
3. Zijn toetsen summatief?
4. Moeten de vragen worden beschermd?
5. Worden de toetsen (ook) op papier afgenomen?
6. Bevatten digitale toetsen feedback?
7. Bevatten digitale toetsen multimedia?

Silvester vervolgt zijn presentatie met een aantal uitdagingen bij het maken van itembanken. Denk aan het gebruik van meta-data (‘past nooit’, ‘garbage in – garbage out’), tijd- en geldgebrek bij de exploitatiefase en de overeenstemming over een ‘domein’, vraagformat en feedback. Ook stipt Silvester nog succesfactoren en het stappenplan aan, die te vinden zijn in het onlangs geüpdatete handboek In 5 stappen naar een itembank.

Reflectie

Vincent Hendriks (Open Universiteit) is al meer dan 10 jaar bezig met het onderwerp digitaal toetsen. Hij is een van de personen die de oude versie van het handboek over itembanken goed onder de loep heeft genomen. Om te kijken welke stappen je allemaal moet doorlopen om te starten met een itembank, kun je volgens Vincent het handboek goed gebruiken. “Wat Silvester al zei: ‘Start kleinschalig, ga eens wat proberen en doe ervaring op om op grotere schaal mee te doen’, dat staat heel mooi in het handboek.”

Meer weten

• Lees hier het handboek In 5 stappen naar een itembank
• Ga naar de website van het Versnellingsplan voor meer informatie over de werkgroep Toetsen op afstand
• Vind hier meer informatie over de SIG Digitaal Toetsen