Anneke de Maat
Voor de website Vraagbaak Online Onderwijs schrijf en redigeer ik artikelen… Meer over Anneke de Maat
“Ik heb acht jaar als leerkracht in het basisonderwijs gewerkt. In 2020 ben ik naast mijn werk de master onderwijswetenschappen gaan doen. Daar hoorde een stage bij. Bij de gemeente Amsterdam mocht ik in de vakanties stagelopen in het team van mbo-beleidsadviseurs. Dat vond ik erg leuk en interessant, omdat het mbo studenten echt voorbereidt op het beroep. Ik zag ook hoe die beleidsadviseurs zich inzetten voor studenten in kwetsbare posities en vond dat heel betekenisvol. Daarom ging ik solliciteren in het mbo. Ik zet me graag in voor de kwaliteit van examinering. De waarde van het diploma is heel belangrijk voor de student.”
Wat doe je als beleidsadviseur examinering?
“Ik werk aan kwaliteitsborging en innovatie. Elk college van het ROC heeft een examencommissie die verantwoordelijk is voor het waarborgen van de kwaliteit van de examens. Soms loopt er iets anders of mis… Dan denk ik mee met de examencommissie over hoe we dat goed kunnen oplossen en schrijf daarover een verantwoording. Daarnaast denk ik mee over nieuwe vormen van examineren in het mbo. We gaan steeds meer weg van het de student aan het eind van de opleiding door een examen-hoepeltje laten springen…”
Hoe zien die nieuwe vormen van examinering eruit?
“Sommige opleidingen willen het mogelijk maken dat studenten al tijdens hun opleiding kunnen laten zien wat ze beheersen. Dat kan bijvoorbeeld via portfolio-examineren en lerend kwalificeren. Studenten verzamelen dan tijdens hun opleiding bewijzen. Het ROC van Flevoland vormt samen met ROC van Amsterdam één organisatie. De beroepshavo in Hilversum [onderdeel van het ROC van Amsterdam] werkt al jaren met lerend kwalificeren; onze beroepshavo in Lelystad is er vorig jaar mee gestart. Samen met een docent van de beroepshavo Lelystad neem ik deel aan het landelijk leernetwerk Programmatisch Toetsen. Zo vergroten we onze kennis die we vervolgens delen met de collega’s van de colleges. Dat doen we bijvoorbeeld via ons interne netwerk van examenexperts. Dat netwerk schrijft ook adviezen over examinering voor de directie.”
Wat vind je van portfolio examineren en lerend kwalificeren?
“Ik heb het idee dat studenten hierbij meer van zichzelf kunnen laten zien. Dat vind ik veel persoonlijker en betekenisvoller dan wanneer een student gewoon een toets moet maken. De studenten van de beroepshavo Lelystad gaan dit jaar voor het eerst diplomeren. Dat is wel spannend.”
Hoe borg je de kwaliteit bij lerend kwalificeren?
“Hoe de examencommissie bij lerend kwalificeren de kwaliteit kan borgen is een belangrijk thema, waar we al langer met elkaar over in gesprek zijn. Bij de traditionele examens woont de examencommissie steekproefsgewijs de examens bij. Bij lerend kwalificeren bestaat het examen uit allemaal feedbackmomenten op datapunten gedurende het hele jaar. De examencommissie moet nu dus die feedbackgesprekken bijwonen. De uitdaging is voor de opleidingen nu om de examencommissie goed mee te nemen in dit nieuwe examenproces. We borgen de kwaliteit ook door te werken met assessoren van zowel de opleiding als uit het werkveld; en door besliscommissies van verschillende opleidingen bij elkaar te laten beoordelen.”
Hebben jullie al beleid voor AI en examinering?
“In ons examenreglement en Handboek Examinering staat dat je AI niet mag gebruiken bij examinering, tenzij er heel duidelijk bij het examen staat dat het wel mag. Ik - en anderen met mij - denken dat we met de ontwikkelingen in de samenleving mee moeten. Ik zou er graag naartoe willen dat AI waar het kan wel gebruikt mag worden in examens, tenzij er staat dat het niet mag… AI wordt in de beroepspraktijk wordt gebruikt, dus is het belangrijk dat we studenten leren hoe AI te gebruiken. Je moet natuurlijk wel in de gaten houden dat je meet wat je wilde meten. In het netwerk van examenexperts spreken we nu veel over hoe we examens met AI zouden kunnen vormgeven.”
“Het netwerk kan hierover adviseren, maar niet over beslissen. Die beslissing ligt bij de zogenaamde domein-examencommissies [zorg, techniek, etc.]. Zij bepalen of AI wel of niet is toegestaan bij een examen; en wat voor examen er dan ingekocht moet worden om dit mogelijk te maken. Vanuit centraal wordt ook gekeken naar hoe het curriculum verandert door AI, en wat dit betekent voor toetsing.”
Welke kansen zie jij nog voor examineren binnen ROC Flevoland?
“Onderwijsteams zitten in principe ‘vast’ aan de exameninstrumenten die de domeinexamencommissie inkoopt. Ik wil de teams er meer bewust van maken dat ze wel met de domeinexamencommissie in gesprek kunnen gaan over hun wensen. De domeinexamencommissie kan meerdere soorten examens inkopen en opleidingen daaruit laten kiezen. Bijvoorbeeld zowel een proeve van bekwaamheid als een portfolio-examen. Leveranciers bieden soms verschillende soorten examens dus er is meer keuzeruimte dan teams soms denken.”
Waar hebben mbo-docenten behoefte als het om examens gaat?
“Ik denk dat ze duidelijkheid willen over examineren - en over AI en examineren. Daarnaast willen ze graag ruimte om te innoveren en om te kiezen welk exameninstrument gebruikt wordt.”
Welke ontwikkelingen zou jij graag willen zien de komende jaren?
“Dat AI waar het kan wordt toegestaan bij examens en dat we de eerder verworven competenties van studenten al formeel kunnen waarderen bij de start van de opleiding. Ik zou meer maatwerk willen.”
Waarom zit je in het kernteam?
“Ik ben sinds twee maanden lid van het kernteam. Ik vind het belangrijk dat het mbo goed vertegenwoordigd is. In het kernteam wisselen we kennis en ervaringen uit met collega’s uit mbo, hbo en wo. Die uitwisseling over de sectoren vind ik leuk, leerzaam en waardevol. Ik ben vooral benieuwd hoe het bij anderen gaat met lerend kwalificeren en programmatisch toetsen. En als mensen hier vragen over hebben, denk ik graag mee!”
Auteur: Anneke de Maat
0 Praat mee