Wat biedt online proctoring?

Online proctoring: wat is het?

Online proctoring is een vorm van surveilleren op afstand tijdens het afnemen van digitale toetsen waarbij controlesoftware, videobeelden en meekijken op het scherm van de student moet voorkomen dat hij of zij fraudeert.

Er zijn 3 varianten:

• Live proctoring: de oudste variant waarbij een surveillant realtime meekijkt met een groep studenten via de webcam. Het grootse voordeel hiervan is dat de proctor, de surveillant, direct kan ingrijpen.
• Proctoring via opnamen: achteraf kijkt een proctor vaak versneld en soms ook steekproefsgewijs de opnamen terug. De instelling bepaalt of zij alles terugkijkt of steekproefsgewijs.
• Geautomatiseerde proctoring: de software registreert en markeert twijfelachtige momenten die de proctor terugkijkt en beoordeelt.

Bij alle drie de varianten is de vraag hoe ver een instelling kan gaan en in hoeverre dit botst met de privacywetgeving. Een combinatie van de vormen is uiteraard ook een mogelijkheid.

Het grootste voordeel is het plaats- en tijdonafhankelijk kunnen toetsen. Bij tijdonafhankelijk toetsen zijn unieke tentamens echter een vereiste. Online proctoring is ideaal om in te zetten voor specifieke situaties zoals bijvoorbeeld voor studerende topsporters en studenten in het buitenland. Studenten hoeven immers niet meer naar de ambassade of terug te vliegen naar Nederland op het moment van een (her)tentamen.

Haken en ogen in de praktijk

Het klinkt veelbelovend, maar in de praktijk zijn er nog een aantal haken en ogen; zo is het belangrijk dat de instelling het specifieke doel van online proctoring goed voor ogen heeft en dat vooral ook duidelijk opschrijft. De verzamelde data mogen namelijk absoluut niet voor een ander doel gebruikt worden dan gespecificeerd. Een instelling zou dit bijvoorbeeld in een privacystatement kunnen opnemen. Het is aan te bevelen dit ook in een beleidsnotitie vast te leggen. De whitepaper geeft voorbeelden hoe dit op een juiste manier te formuleren. Uiteindelijk is de examencommissie verantwoordelijk voor het afgeven van correcte diploma’s en zij bepalen of ze dit middel veilig genoeg achten. De inschatting hiervan blijft bij de instelling liggen.

Verder moet een student altijd toestemming geven voor deze manier van toetsen en hoeft hij het niet te onderbouwen als hij die niet wil geven. In het reguliere bekostigde onderwijs mag een student nooit verplicht worden tot online proctoring: de instelling moet altijd een alternatieve manier van toetsafname aanbieden. Bovendien moet een student de toestemming ook zonder gevolgen kunnen weigeren. Of zoals de wet dat noemt, de toestemming moet in vrijheid worden gegeven. Evenmin mogen instellingen studenten voorschrijven dat zij bijvoorbeeld een laptop moeten aanschaffen.

Privacywetgeving

Camerabeelden zijn bijzondere persoonsgegevens die een instelling niet zomaar bij mag houden, omdat deze veel kunnen vertellen over de student; een bril zegt iets over zijn medische situatie, een hoofddoek over het geloof van de student etc. Boetes kunnen oplopen tot een maximum van 820.000 euro. Verder moet het doel altijd opwegen tegen het belang van het opnemen op camera en heeft de instelling altijd toestemming nodig van de student die in vrijheid is gegeven. Let hierbij op de afhankelijkheidspositie van een student ten opzichte van zijn instelling. Proportionaliteit (staat het middel in verhouding tot het doel?) en subsidiariteit (kan ik hetzelfde doel bereiken met een minder ingrijpend middel?) zijn belangrijk in de afweging van de instelling.

Fraudegevoeligheid: keuzemodel veilige toetsafname

Zodra de toets afgenomen wordt op een locatie buiten de instelling, bijvoorbeeld bij de student thuis, is het gemakkelijker om te frauderen in vergelijking met de afname binnen een gecontroleerde omgeving op de campus. Online proctoring is voor veel soorten examens te gebruiken. De conclusie is dat het maximale veiligheidsniveau voor proctoring lager ligt dan voor de reguliere tentamenzaal. Wel zouden docenten er didactisch anders mee om kunnen gaan door tentamens te maken die minder fraudegevoelig zijn, bijvoorbeeld meer in de vorm van essays. Lex ziet de grootste voordelen bij toepassingen binnen de gecontroleerde situatie van de campus. De twijfel zit vooral in de andere situaties, bijvoorbeeld als de toets thuis wordt afgenomen. In de whitepaper introduceert SURFnet daarom het Keuzemodel veilige toetsafname. Dit model kan helpen om de fraudegevoeligheid van verschillende toetssituaties in te schatten. Het model zet het belang van een toets af tegen het beveiligingsrisico. Uiteraard speelt de samenhang van het curriculum een rol en zal ook hier de examencommissie altijd de uiteindelijke inschatting moeten maken.

Voorbeelden uit de praktijk

Er zijn instellingen die online proctoring al inzetten. De UvA gebruikt het sinds 3 jaar in de pre-master Informatiewetenschappen. Deze online master wordt gevolgd door studenten uit de hele wereld. De UvA realiseert zich dat tentamineren op deze manier niet 100% te beveiligen is. Zij vraagt ook vooraf toestemming aan deze groep studenten voor deze specifieke manier van toetsafname. Daarnaast biedt zij de student de mogelijkheid om de toets af te nemen op locatie. Sommige studenten kiezen hier voor.

VIVES Hogeschool in Vlaanderen vertelt dat zij online proctoring sinds een jaar gebruikt bij 500 afstandsstudenten. Bij hen zijn het vooral de studenten die er om vragen en zij verwachten dat het meer ingezet zal worden in de nabije toekomst. In de praktijk blijkt dat de studenten er aan moeten wennen, maar na het eerste tentamen willen ze niet anders meer!

Meer praktijkvoorbeelden leest u in de whitepaper.

Conclusies

SURFnet blijft graag aan de ‘veilige’ kant wat betreft het advies over de inzet van online proctoring. Lex concludeert dan ook dat proctoring waarschijnlijk niet is toegestaan als algemeen middel ter vervanging van de grote tentamenzalen voor reguliere opleidingen. Het is wel inzetbaar voor specifieke situaties na gedegen afweging van de belangen.

Meer informatie

• Whitepaper Online proctoring. Vragen en antwoorden bij surveilleren op afstand (pdf)
• Bekijk de presentatie en de opnames van het seminar.
• Heeft u na het lezen van de whitepaper en het zien van de opnames van het seminar nog specifieke vragen over dit onderwerp? Neemt u dan contact op met Lex Sietses via e-mailadres lex.sietses@surfnet.nl