Anneke de Maat
Voor de website Vraagbaak Online Onderwijs schrijf en redigeer ik artikelen… Meer over Anneke de Maat
Wie de discussies over AI in het onderwijs volgt, kent Tom. Voor wie hem niet kent: Tom is docent sportkunde, maakte de e-learning ‘AI voor studenten’ en de website ‘AI voor docenten’. Ook bespreekt hij elke week samen met Marcel Mutsaarts de nieuwste AI-ontwikkelingen in relatie tot het onderwijs in de podcast ‘Het AI-tussenuurtje’.
Meer tijd en geld naar AI-geletterdheid
Tom is op een missie om onderwijsinstellingen en docenten wakker te schudden. “Veel docenten weten niet hoe studenten AI nu al kunnen gebruiken, hoe geavanceerd AI al is, en hoe bizar snel de ontwikkelingen gaan. Helaas staan veel onderwijsinstellingen alleen het gebruik van CoPilot toe. CoPilot is vele malen slechter dan ChatGPT. Daarom gebruiken studenten nagenoeg allemaal ChatGPT. Onderwijsinstellingen omarmen AI nog niet volledig, terwijl studenten dit wel doen.”
AI verbieden heeft geen zin, zegt Tom, omdat er geen goede detectoren zijn.
“Onderwijsinstellingen moeten veel meer tijd en geld steken in AI-geletterdheid voor docenten. Studenten zijn nu AI-vaardiger dan docenten. Als we beginnen met het trainen van alle examencommissies, zou dat al winst zijn.”
Afschaffen van thuis-schrijfopdrachten
Tom vindt dat onderwijsinstellingen thuis-schrijfopdrachten af moeten schaffen. Hij liet eind 2023 al zien dat ChatGPT in vijf uur een hbo-scriptie kan schrijven. Sinds enkele weken kun je met één prompt in Claude.ai een heel profielwerkstuk schrijven, vertelt hij. “Ik kan nu al zeggen dat het binnen vijf jaar ook mogelijk is om met één prompt een bachelor- of masterscriptie van vijftig pagina’s te schrijven, inclusief bronnen en data-analyse.”
Mondelinge verdediging
Als je nog scripties laat schrijven, moet je daar een verdediging aan koppelen, stelt Tom. “Ik leer mijn studenten hoe ze AI verantwoord kunnen gebruiken. Daardoor kunnen ze een scriptie waarvoor ze 400 uur krijgen nu in 80 uur schrijven. Bij het voorbereiden van de verdediging - zo’n 20 uur - kunnen ze ook ChatGPT gebruiken. Die voorspelt heel goed welke vragen ik ga stellen. Als ze in de verdediging goed kunnen uitleggen waarom ze hebben gekozen voor onderzoeksmethode A in plaats van B of waarom ze bronnen wel of niet gebruikt hebben, vind ik dat helemaal niet zo erg. Waar ik wel moeite mee heb, is dat mijn studenten dit nu veel sneller kunnen dan studenten met een docent die niet AI-geletterd is. Ten tweede heb ik er moeite mee dat extraverte en zelfverzekerde mensen veel beter presteren bij mondelingen. De vraag is dan wat we toetsen.”
Toetsen in een gecontroleerde omgeving
Hoe kunnen we nog AI-proof toetsen? “Als studenten AI kunnen gebruiken, zullen ze dat doen. Dit betekent dat we kennistoetsen en schrijfopdrachten moeten afnemen op de campus in een gecontroleerde omgeving. Bij de HAN gebruiken we Schoolyear en ANS, daarmee kunnen studenten tijdens de toets niet online. Dat werkt goed. Mondelingen zijn ook AI-proof. Presentaties zijn alleen AI-proof als je er een vraaggesprek aankoppelt, want studenten kunnen AI gebruiken voor het maken van de presentatie.”
Aansluiten bij werkveld
Een grote zorg van Tom is dat veel opleidingen onvoldoende aansluiten bij het werkveld, waar AI vaak al volop gebruikt wordt. “De kennis en vaardigheden die veel opleidingen studenten nu leren zijn over een paar jaar niet meer relevant. Het is ingewikkeld, want we weten niet wat er over vijf jaar allemaal kan met AI.” Tom vindt dat hij geen goede docent kan zijn als hij geen AI-tools gebruikt in zijn onderwijs: “want studenten moeten er straks mee kunnen werken.”
Volgens Tom zouden onderwijsdirecteuren het gesprek over de gevolgen van AI voor het curriculum en voor toetsen moeten aanzwengelen. Hij verbaast zich dat dit nauwelijks gebeurt. “Voor een hoop opleidingen is door AI het bestaansrecht in het geding. Een half jaar geleden was ik bij een mbo-opleiding ICT en zag dat ChatGPT beter kon coderen en programmeren dan de studenten.”
AI integreren in toetsen met AI
Moeten we ook toetsen met AI, bijvoorbeeld een opdracht waarbij studenten met AI een opdracht binnen een bepaalde tijd moeten maken? “Ja dat is een goed idee. Het is belangrijk om AI-vaardigheid te toetsen.” Is schrijfvaardigheid nog relevant? “Dat is een hele goede vraag, waarop ik niet direct antwoord heb. Het is ook de vraag of onderzoekvaardigheden straks nog relevant zijn… "
"Kritisch denken wordt steeds belangrijker. We moeten de vraag welke vaardigheden nog belangrijk zijn heel serieus nemen en met zijn allen bespreken.”
AI-richtlijnen en AI-waaier
Tot nu toe zijn AI-richtlijnen van onderwijsinstellingen vaak weinig concreet, ziet Tom. Hij is enthousiast over de toolkit “AI-Bestendig toetsen” die de HAN in februari publiceerde. “Die is concreet en goed onderbouwd.” Het liefst wil hij dat de minister van Onderwijs nu zegt dat het verbieden van AI voortaan verboden is.
Sommige onderwijsinstellingen gebruiken sinds kort de AI-waaier. Jij hebt daar kritiek op. Wat zijn je bezwaren? “Bij de AI-waaier geef je met een afbeelding op de opdracht aan of studenten AI niet of wel – en zo ja, hoe - mogen gebruiken. Maar je kunt AI-gebruik niet detecteren. Met de AI-waaier wek je de illusie dat dit wel kan. Als je de waaier inzet om docenten te laten nadenken over opdrachten ben ik daar niet tegen.”
Nakijken met AI
Tom verwacht dat AI over vijf jaar beter kan nakijken dan docenten. “Als we AI inzetten voor nakijken zou dat de werkdruk enorm verlagen. Sommige mensen vinden dat geen goed idee. Bijvoorbeeld omdat het niet altijd transparant is. Ik zeg dan: mensen zijn ook niet transparant en de ene docent oordeelt anders dan de andere… Maar daar zijn veel mensen het niet mee eens. Ik zou het mooi vinden als we de eindexamens eerst laten nakijken door AI en daarna door een docent. Dat scheelt al zoveel werk en ik verwacht dat de kwaliteit van de beoordeling beter is.”
1 Praat mee