Ateliers werkbezoek NHL Stendenhogeschool, een pareltje in het hoge Noorden

Op 16 juni 2022 namen 16 experts uit het Hoger onderwijs deel aan het werkbezoek aan de ateliers van NHL Stenden Hogeschool in Leeuwarden.
Martin Renema, lid van het kernteam van de SIG Learning Spaces, had een interessant programma samengesteld met enkele presentaties en een bezoek aan een tiental ateliers verspreid over Leeuwarden. De deelnemers waren zeer onder de indruk hoe deze Hogeschool de koppeling heeft gemaakt tussen de onderwijsvisie en de inrichting van onderwijsruimtes.

Kort door de bocht:

  • Ieder atelier is uniek!
  • Er is veel eigenaarschap bij de gebruikers.
  • NHL Stenden heeft een goed onderwijsconcept dat breed gedragen wordt.
  • Iedereen binnen de organisatie werkt mee en er is een goede samenwerking tussen de stakeholders. 

Hieronder een aantal indrukken.

Onderwijsvisie Design Based Education  
Bij de NHL Stenden hogeschool staat sinds enkele jaren design-based education centraal. Studenten werken door de hele studie heen aan reallife vraagstukken, wicked problems (in opdracht van het bedrijfsleven en het onderzoek dat binnen de Hogeschool plaatsvindt), daarvoor zijn er ateliers gecreëerd waarin ze samenwerken aan een prototype.
In deze ateliers werken studenten samen in kleine groepen. Dit draag bij aan de sociale binding die aan de instelling ook erg belangrijk is.
Binnen de hogeschool wordt het Design Based Education  concept goed omarmd door het docenten corps.  Ze bieden de benodigde theorie just in time aan.

Meer horen over dit concept: Ons onderwijsconcept Designed Based Education uitgelegd door Patrick - Werken bij NHL Stenden - YouTube

Design Based Education visie NHL Stenden
Design Based Education visie NHL Stenden

Huisvestingstrategie gekoppeld aan het onderwijsconcept
De directeur van Campus & Facility Management, Mathijs Rutten, gaf ons inzicht hoe zij als facilitair bedrijf een kanteling hebben gemaakt om van een traditioneel beheersorganisatie om te switchen naar meer eigenaarschap neer te leggen lager in de organisatie.
Voor de sociale binding zijn de ateliers ingericht voor max 24 studenten,
die daar kunnen samenwerken, vergaderen, presenteren en loungen.
Elk atelier heeft een eigen identiteit. Studenten hebben grote zeggenschap in de inrichting. Vaak is er gebruik gemaakt van meubilair dat in de opslag was of zelf ingebracht werd (duurzaamheid wordt erg belangrijk gevonden). 
Het is heel gewoon dat men er zelf koffie kan zetten etc. Ze mogen veel aanpassen aan de ruimte, van eigen meubilair, affiches en planten tot het voorzien van een kleurtje.
De ateliers staan geheel ter beschikking aan de groepen studenten en hoeven niet gereserveerd te worden.
De huisvestings/vastgoedstrategie van NHL Stenden is aangepast aan het onderwijsconcept en ze gaan daarbij uit van 3 type locaties:
 

  • A locatie:
    De Campus: het basic onderwijs: de verschillende onderwijsruimtes en de ateliers voor de 1ste jaars zijn daar te vinden als ook grote studielandschappen, de bibliotheek en het restaurant.
  • B locaties:
    Plekken in de stad waar de ateliers ook met andere bedrijven zitten. Bijvoorbeeld zoals in de Blokhuispoort, de oude gevangenis.
  • C locaties:
    Pop-up locaties op plekken waar op dat moment behoefte aan is. Dit kan gebonden zijn aan een project.  Als het project klaar is kan men weggaan. Zoals het project rondom armoede en inclusiviteit dat in een woonwijk in een pand zit met andere kleinere projecten uit die buurt.

(Er zijn op de campus nog steeds oude leslokalen die men erg ‘middeleeuws’ vindt.
In de toekomst wil men ook daarmee een omslag maken.)

“Wat is een atelier?
Het concept atelier speelt een essentiële rol binnen de onderwijsbenadering van NHL Stenden. In deze ateliers ontwerpen studenten samen met docenten, onderzoekers en het werkveld baanbrekende nieuwe oplossingen. Maar, wat is dat eigenlijk precies, zo’n atelier? Sommigen hebben het over een studio. Anderen over een werkplaats. Weer anderen spreken over een living lab, een design factory of een innovatie hub.”

X Honourslab, naast de coffeecorner op NHL Stenden Campus Leeuwarden, A locatie  (foto uit brochure)
X Honourslab, naast de coffeecorner op NHL Stenden Campus Leeuwarden, A locatie (foto uit brochure)
Een deel van het Innovatielab (sedert 2013) op de A locatie   Stoelen zijn ook o.a. katheders...
Een deel van het Innovatielab (sedert 2013) op de A locatie Stoelen zijn ook o.a. katheders...
Atelier in de Blokhuispoort (B locatie), een voormalige gevangenis
Atelier in de Blokhuispoort (B locatie), een voormalige gevangenis
Atelier in de wijk, een C locatie (deze ruimte was voorheen een kantine)
Atelier in de wijk, een C locatie (deze ruimte was voorheen een kantine)

Wat doen deze atelierruimtes met de gebruikers: een promotieonderzoek
De docent Siebren Baars (ooit architect) is met een promotieonderzoek bezig om het werken in de ateliers te onderzoeken. Wat doet de ruimte met de gebruikers/mensen.
Hij concludeert dat de verschillende stakeholders een verschillende taal gebruiken. Wat is ‘betekenisvol, wat is ‘bedoelde omgeving’, wat is flexibiliteit. Naar zijn mening wordt daar te weinig aandacht aan besteed als het gaat om het opstellen van het programma van eisen.
Verder kun je niet zomaar een concept overnemen dat je elders gezien hebt maar moet je altijd kijken of het past in jouw situatie en hoe dan.
Siebren benadrukt het onderscheid de fysieke leeromgeving en de psychosociale leeromgeving, die nauw aan elkaar gekoppeld zijn. 
“Daarbij gaat het om vragen als: wat doet deze setting mentaal met jou? Voel je je comfortabel? Hoe schat je de hiërarchische relatie in? Wat denk je dat er van je verwacht wordt en voel je je vertrouwd genoeg om deze taak uit te voeren? Vind je het leuk wat je leert en voel je je hierbij betrokken? Anders gezegd: het gaat om het psychologische effect dat een sociale leeromgeving bij je oproept”

Wat mij is bijgebleven is:
Een aantal zaken verdienen extra aandacht.

  • Bij het onderwijsconcept en bij de inrichting van ateliers ligt een grote nadruk op de sociale binding. Een voorwaarde voor goed studeren is dat je je thuis voelt. Bij de inrichting zijn zaken als personalisatie, kleurgebruik, verschillend type meubilair, ruime fysieke setting en flexibiliteit door verplaatsbaar elementen van groot belang.
  • Een groep met een omvang van 24 studenten is ideaal. Het is een erg handig getal om verschillende groepen samen te stellen zoals: 2x 12, 3x8, 4x6, 6x4, 8x3, 12 x2
Promotie Onderzoek Siebren Baars Stenden Hogeschool Learning Spaces Phase 1 review
Promotie Onderzoek Siebren Baars Stenden Hogeschool Learning Spaces Phase 1 review
Promotie Onderzoek Siebren Baars NHL Stenden Hogeschool conclusion users'experiences
Promotie Onderzoek Siebren Baars NHL Stenden Hogeschool conclusion users'experiences

Siebren Baars hoopt volgend jaar te promoveren. Er is al eerder een artikel op deze communitysite geplaatst.
De deelnemers hebben de uitgebreide powerpoint presentatie ontvangen (te groot om hier bij te sluiten). 
Siebren Baars is voor meer informatie te bereiken via e-mail

 

Bezoek aan meerdere ateliers
Op de fiets gingen we langs verschillende type locaties en verschillende ateliers.
Wat opviel is dat geen een atelier op de ander lijkt. Studenten zijn vaak verantwoordelijk voor de ruimte en hebben zelf de inrichting ontworpen en/of gecreëerd. Community building staat hoog in het vaandel. . Ook wordt er vaak multidisciplinair gewerkt.
De B locaties zijn vaak bruisende leer/werkomgevingen tussen allerlei kleine creatieve bedrijven in.
Op de A locatie zagen we verschillende labs zoals serious gaming lab, het innovationlab voor digitale didactiek, het ISA lab en het X-Honourslab van Martin Renema die hij al jaren geleden heeft opgezet.

Meer zien van de verschillende labs kijk dan in het boekwerk dat eind 2019 is samengesteld. 
Inmiddels zijn er meerdere ateliers bijgekomen zijn!

Auteur

Reacties

Dit artikel heeft 0 reacties