Wladimir Mufty
Binnen SURF zet ik me in voor digitale soevereiniteit, om instellingen in… Meer over Wladimir Mufty
Wat en waarom?
Hoe werken apps in het Nextcloud ecosysteem?
We praten opnieuw met Rik Dekker (freelance Nextcloud & Microsoft 365 consultant, op dit moment werkzaam bij SURF en de HvA/UvA) en Sam Ditmeijer (Microsoft 365 beheerder en nauw betrokken bij een Nextcloud-experiment door de UvA en HvA). Wat voor typen apps kent Nextcloud?
Rik: “Nextcloud heeft van zichzelf al aardig wat apps, zoals Bestanden, Talk (videovergaderen en chatten) en Agenda. Als beheerder kun je kiezen wat je aanzet. Geactiveerde apps zijn voor gebruikers zichtbaar in de navigatiebalk. Daarnaast kun je apps van andere makers toevoegen: Xwiki (een samenwerkplatform voor applicatieontwikkeling) en Openproject (een app voor projectbeheer). Bovendien kun je zelf apps maken en toevoegen. Voor de gebruiker maakt het type app niet uit, die merkt daar niks van.”
Heeft Nextcloud een appstore?
Rik: “Ja, Nextcloud heeft een appstore.”
Sam: “Het toevoegen van apps uit de appstore is heel eenvoudig. Je kiest de app, drukt op download en klaar ben je. De beheerder voegt apps toe en geeft aan wie wat kan gebruiken.
Hebben jullie zelf apps gemaakt?
Rik: “We hebben er twee gemaakt: MetaVox en IntroVox. MetaVox voegt metadata toe aan je documenten in Nextcloud, zodat je informatie makkelijker kan organiseren, vinden en interpreteren. Die functionaliteit had Nextcloud niet, dus zijn we het zelf gaan doen. IntroVox is een toegankelijke ‘guided tour’ door Nextcloud, waarmee nieuwe gebruikers laagdrempelig kennismaken met het pakket. Beide apps zitten ook in de Nextcloud appstore. Anderen kunnen het gebruiken of doorontwikkelen.”
MetaVox
MetaVox voegt metadata toe aan documenten binnen Nextcloud. Dat is handig om content te vinden of om te filteren op onder meer status, actiehouder of type gevoeligheid. MetaVox kan helpen bij het opschonen van gegevens. Bijvoorbeeld door een document bij de status ‘gereed’ te verplaatsen naar het archief of na drie maanden te verwijderen.
Rik: “Onderzoekers hebben vaak behoefte aan metadatering, omdat ze veel documenten hebben en structuur willen aanbrengen.”
Werkt dit anders dan bij Microsoft 365
Sam: “Bij Microsoft 365 kun je wel dingen aan en uit zetten, maar zoiets als MetaVox maken en toevoegen kan daar niet. We kunnen namelijk niet in de code van MS kijken.”
Rik: “Met gesloten code zoals Microsoft 365 ben je afhankelijk van de aanknopingspunten (API’s) die de ontwikkelaar biedt. Dat is een soort tussenlaag waarmee je kunt verbinden en je bent gehouden aan de mogelijkheden van deze tussenlaag. Bij Nextcloud heb je veel meer vrijheid.”
Sam: “Microsoft 365 is niet specifiek voor het onderwijs gemaakt en maatwerk toevoegen is lastiger. Binnen Nextcloud kun je dingen specifiek voor het onderwijs bouwen en via de appstore makkelijk binnen het onderwijs delen.”
Gebruiken andere organisaties dan bijvoorbeeld ook MetaVox?
Rik: “Het is bijna 600 keer gedownload, dus het draait op pakweg 600 servers (per half november 2025, red.).”
Sam: “Dat is echt mooi. Het levert ook wel wat druk op je schouders, want het moet natuurlijk wel goed zijn. Een halfbakken product is niks.”
Rik: “Gebruikers kunnen bugs of wensen markeren. En aangezien het open source is, zijn er ook mensen die het leuk vinden naar de code te kijken en suggesties te geven. Wij gaan daarmee aan de slag. Soms nemen we een oplossing van iemand over, soms niet, bijvoorbeeld als het niet past bij onze bedoeling met MetaVox.
Is het moeilijk zelf een app te maken?
Rik: “Iedereen die een idee of wens heeft, plus een beetje doorzettingsvermogen, kan het. Je moet wel de logica van functies snappen. De leercurve valt mee en je kunt AI gebruiken om je te helpen – ik gebruikte daar Claude voor.”
Sam: “Het is handig als je een tikkeltje nieuwsgierig bent. En dat je niet te snel opgeeft als je tegen iets aanloopt. Een ‘helicopter view’ is ook handig, daar heeft AI nog wat moeite mee.”
Rik: “Wij waren ook geen Nextcloud ontwikkelaars, maar ons is het gelukt. Dus dan kunnen anderen het ook.”
Sam: “Ik hoop dat meer mensen het gaan doen.”
Wat kost het toevoegen van een app?
Rik: “Een app toevoegen kost niks. Tegelijkertijd zit er wel een betalingsmodel aan Nextcloud verbonden. Je betaalt niet voor de code, die is vrij beschikbaar. Je kiest zelf waar je het pakket laat draaien, op eigen servers of elders. Daar zijn kosten aan verbonden. Als grotere organisatie heb je daarnaast behoefte aan support en doorontwikkeling. Daarvoor sluit je een contract, gebaseerd op een bedrag per gebruiker per jaar. Dat kan met Nextcloud zelf of met een erkend partnerbedrijf.
Sam: “In apps die je zelf ontwikkelt, gaat tijd zitten. Voor ons is dat op dit moment eigen tijd, omdat we het leuk vinden om te doen. Maar dat is natuurlijk niet houdbaar als je we Nextcloud op grotere schaal in het onderwijs gaan gebruiken. Dan moeten medewerkers tijd krijgen om te beheren én ontwikkelen.”
Rik: “Bij big tech bedrijven betaal je met geld. En als iets gratis is, betaal je met gegevens of advertenties. Bij open source betaal je door bij te dragen aan de ontwikkeling. Dus je zult wat tijd in de community moeten stoppen.”
Kan SURF hier nog een rol spelen?
Rik: “Als we Nextcloud breder zouden gaan gebruiken, kan SURF bijvoorbeeld bijhouden wie wat aan Nextcloud wil toevoegen of veranderen. Dat werk kan SURF dan (laten) uitvoeren en bij instellingen in rekening brengen. Of SURF verdeelt het werk tussen de instellingen en die doen het zelf.
Hoe doe je dat?
Van idee naar App Store: Een Nextcloud-app publiceren
Het ontwikkelen van een Nextcloud-app is één ding, maar hoe zorg je ervoor dat anderen jouw app ook kunnen gebruiken? Sam Ditmeijer neemt jou in 6 stappen mee door het complete proces:
Stap 1: Van idee naar werkende app
Ontwikkel eerst een werkende app die stabiel draait in je eigen Nextcloud-omgeving.
Stap 2: Voorbereiden voor publicatie
- Documentatie: Maak README-bestanden met uitleg over functionaliteit en installatie
- Metadata: Zorg voor een info.xml met naam, beschrijving, auteur, versienummer, licentie en compatibiliteit
- Screenshots: Maak screenshots van je app in actie
Stap 3 Technische vereisten
- Code quality: Voldoe aan de Nextcloud coding standards
- Security: Nextcloud voert onaangekondigde security audits uit
- Licentie: Gebruik AGPL-3.0-or-later of compatibel
Stap 4: Certificaat en registratie
Genereer een private key en Certificate Signing Request (CSR) met OpenSSL. Post je CSR als pull request op de Nextcloud certificate repository. Na ontvangst van je ondertekende certificaat registreer je je app-ID op de App Store met je certificaat en een signature.
Stap 5: Release voorbereiden
Gebruik de occ tool om je app te signen met een signature.json bestand. Pak alles in een .tar.gz tarball en upload deze naar een downloadlocatie zoals GitHub releases.
Stap 6: Upload naar App Store
Upload je release via de App Store interface met: downloadlink naar je .tar.gz, en een signature die je berekent met OpenSSL. Na verificatie verschijnt je app in de store.
Onderhoud
Let op: eenmaal gesigneerd moeten alle toekomstige releases ook code-signed zijn. Blijf je app onderhouden met updates, bugfixes en nieuwe features.
Tips
- Begin vroeg met documentatie
- Test op meerdere Nextcloud-versies
- Bewaar je certificaat-bestanden veilig
- Host je tarball op een betrouwbare locatie
- Vraag je favoriete AI om hulp bij ontwikkeling
- Spiek bij andere Nextcloud-projecten op GitHub voor inspiratie en voorbeelden
Het pad van 0 naar 10 vraagt tijd en doorzettingsvermogen, maar het resultaat is de moeite waard: jouw app beschikbaar voor andere Nextcloud-gebruikers.
Nuttige links
0 Praat mee