Onderwijsontwerp UDL: minder kosten- en tijdsinvestering, meer studiesucces!

Iedere student heeft recht op onderwijs op basis van gelijke kansen. Onderwijsinstellingen moeten dan ook structureel de toegankelijkheid van het hoger onderwijs verbeteren. Hiertoe is in 2016 in Nederland het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap bekrachtigd. Hoe pak je dat als onderwijsinstelling aan? Wat zijn de mogelijkheden? En hoe ondersteunt UDL je daarbij?

Waarom Universal Design for Learning (UDL)?

UDL is een onderwijsontwerp waarbij je rekening houdt met de diversiteit in leerstijlen, achtergronden, interesses en uitdagingen. Hiermee bied je een optimaal leerklimaat voor elke student met minder ad-hoc aanpassingen, minder kosten en meer studiesucces voor alle studenten.

Hersenonderzoek als basis voor UDL-gedachtengoed

UDL is gebaseerd op wetenschappelijke inzichten en is ontwikkeld door het Amerikaanse CAST. Hersenonderzoek toont aan dat verschillende hersennetwerken van invloed zijn op leren. Hoe actief deze drie hersendelen zijn en in welke verhouding, welke delen van deze netwerken het meest geactiveerd worden en de mate van hersenactiviteit, verschillen sterk per persoon. Elke student is dus uniek. Deze belangrijke aspecten voor UDL, vragen om onderwijs dat aansluit bij deze diversiteit.  

De hersennetwerken die invloed hebben op leren, zijn:

1. het herkenningsnetwerk dat bepaalt WAT we leren.
2. het strategische netwerk dat bepaalt HOE we leren.
3. het affectieve netwerk dat bepaalt WAAROM we iets leren.

Richtlijnen voor UDL-proof onderwijs

CAST ontwikkelde drie principes die centraal staan bij toepassing van UDL. Binnen deze drie principes stelde CAST negen richtlijnen op als ondersteuning bij het praktisch vormgeven van UDL-proof onderwijs.  

Principe 1: Het aanbieden van informatie op verschillende manieren

1. Zorg ervoor dat de leerstof door verschillende zintuigen opgenomen kan worden.
2. Verduidelijk informatie via taal en symbolen en bied structuur aan.
3. Geef verschillende mogelijkheden om leerstof te begrijpen.

Principe 2: Het controleren van voortgang op flexibele wijze

1. Bied verschillende manieren aan om actief om te gaan met de leerstof.
2. Bied verschillende manieren aan om aan te tonen wat studenten geleerd hebben.
3. Bied ondersteuning aan om doelen en prioriteiten te stellen.

Principe 3: Het vergroten van betrokkenheid via verschillende strategieën

1. Speel in op de interesses van studenten.
2. Zorg voor overzicht, zodat de studenten gemotiveerd en betrokken blijven.
3. Bied mogelijkheden voor de student om zichzelf in te schatten en controle te hebben over het leerproces.

Tips voor de implementatie van UDL

Voor docenten:

• Maak UDL je eigen en start op eigen wijze met het toepassen van UDL.
• Vind gelijkgestemde docenten en gebruik elkaar als sparringpartner.
• Ga met anderen het gesprek aan over UDL maar houd niet te veel vast aan UDL als onderwijsterm.
• Laat anderen de impact van het werken met UDL ervaren door best practices te delen.

Voor organisaties:

• Geef docenten voldoende tijd om aan de slag te gaan met UDL.
• Versnel het verspreidingsproces van het gedachtegoed van UDL door het oprichten van een projectgroep.
• Verspreid best practices en faciliteer kennisdeling.

Doordat de studenten zelf bepalen hoe ze met de leerstof aan de slag gaan, sluit het beter aan bij hun interesses en beklijft de theorie beter – Roy Erkens, Universiteit Utrecht

Handreiking Universal Design for Learning

Wil je meer weten over UDL? Lees dan de handreiking Universal Design for Learning met verschillende inzichten en lessons learned, waarbij wordt ingegaan op de theorie en het implementeren van UDL. Docenten en begeleiders, die het gedachtegoed van UDL inzetten in hun onderwijs, geven hun visie op het implementatieproces en de waarde van UDL voor inclusief en flexibel onderwijs. Ook best practices, feiten uit literatuurstudies en tips en tops  van studenten die UDL-proof onderwijs volgen, zijn in deze handreiking opgenomen. Bekijk ook de visual, waarmee we de onderwijsinstelling vergelijken met een restaurant en inzicht geven in het implementatieproces en opbrengsten met UDL.

Intentieverklaring VN-verdrag voor inclusiever hoger onderwijs

Teken als hoger onderwijsinstelling ook de intentieverklaring VN-verdrag! Hiermee geef je expliciet aan dat je inclusief onderwijs nastreeft. Lees meer over de mogelijkheden en hoe je binnen de werkgroep VN-verdrag daarbij wordt gefaciliteerd.