Anneke de Maat
Voor de website Vraagbaak Online Onderwijs schrijf en redigeer ik artikelen… Meer over Anneke de Maat
Salih en Giovanni zetten zich naast hun studie volop in om het onderwijs beter te maken. Salih studeert Software Development aan het Grafisch Lyceum Rotterdam (GLR). Daarnaast zit hij in de GLR-Studentenraad en is hij secretaris van de Jongerenorganisatie Beroepsonderwijs (JOBmbo). Salih vindt het belangrijk “om de stem van de 475.000 mbo-studenten te laten horen, zowel lokaal als landelijk.” Hij zet zich in voor meer gelijkwaardigheid voor mbo-studenten. Giovanni studeert Communicatiewetenschap aan de Radboud Universiteit en is beleidsmedewerker onderwijs bij de Landelijke Studentenvakbond (LSVB). Hij zet zich in om het mentale welzijn en de financiële positie van studenten te verbeteren.
Meer keuzevrijheid in het onderwijssysteem
Salih en Giovanni pleiten bij bestuurders ook voor meer keuzevrijheid in het onderwijssysteem. In maart 2025 waren ze samen met medewerkers van Npuls en de International Organization for Standardization op bezoek bij het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Ze spraken daar over wat er nodig is voor een wendbaar georganiseerd onderwijssysteem. Npuls heeft hiervoor negen mogelijke leerroutes geformuleerd. Salih: “De wereld verandert snel en het onderwijs moet meebewegen. Om het onderwijs wendbaarder te maken, zijn er routes nodig naast de standaardroute. Er moet meer gekeken worden naar de behoeftes van individuele studenten en van de regio.”
Drempels bij doorstromen
Door zijn werk voor de studentenvakbond (eerst in Nijmegen en nu bij de LSVB) weet Giovanni dat studenten tegen veel drempels aanlopen als ze willen doorstromen van mbo, naar hbo, naar wo of andersom van wo naar hbo. Bijvoorbeeld de voorkennis-toetsen. “Soms moeten studenten een toelatingstoets Engels doen voor een Nederlandstalige studie… Of een wiskunde A-toets voor een studie waarin je alleen iets met statistiek doet.”
Bindend studieadvies barrière
Het Bindend Studieadvies (BSA) is ook een obstakel, zegt Giovanni. “Soms willen studenten sneller studeren, maar kan dat niet, omdat ze verplicht zijn eerst de punten voor het BSA te halen. Ook als studenten langzamer willen studeren, bijvoorbeeld omdat ze ziek zijn of mantelzorger of naast hun studie veel moeten werken, kan dat vaak niet omdat je binnen één jaar het BSA moeten halen.”
Financiële druk
Nederlandse studenten werken van alle studenten in Europa het meest naast hun studie, zegt Giovanni. “Er zijn veel studenten die in een wat rustiger tempo willen studeren omdat ze een bijbaan hebben.” Maar benadrukt hij “het moet niet zo zijn dat als we straks modulair kunnen studeren de overheid zegt ‘je kunt wel wat meer naast je studie werken…’ Studenten moeten niet door financiële omstandigheden gedwongen worden om halftijds te studeren. Full time studeren moet voor iedereen mogelijk zijn. Dat is belangrijk voor je persoonlijke ontwikkeling. De persoonlijke diplomaroute moet er komen voor studenten die zich beter kunnen ontwikkelen met een studieroute die past bij hun tempo, interesses en behoeftes.”
Persoonlijke leerroute samenstellen nu lastig
Salih weet uit eigen ervaring dat een persoonlijke leerroute samenstellen nu nog lastig is. “Ik wil naast Software Development graag bij het Grafisch Lyceum Rotterdam ook Media Management studeren. Dat kan nu niet. Ik moet eerst software development afmaken…” JOBmbo organiseerde onlangs samen met Npuls een bijeenkomst over wendbaar onderwijs die veel mbo-studenten trok, vertelt Salih. “Heel veel studenten willen een eigen leerroute samenstellen en die mogelijkheid is er vaak niet. Dus willen ze hier meer over weten.”
Afgestraft
Het probleem is, legt Giovanni uit, dat onderwijsinstellingen worden vergoed op basis van hoe snel studenten afstuderen. “Instellingen worden nu afgestraft als ze studenten meer uitdaging of passender onderwijs aanbieden. Studenten worden nu van de opleiding gestuurd als ze niet snel genoeg studeren en het BSA niet halen. De vraag die voorop zou moeten staan is: hoe kunnen jongeren zich het best ontwikkelen. Dat is uiteindelijk waar de samenleving het meeste baat bij heeft.”
Prestatiedruk
Het BSA leidt tot veel stress bij studenten, weet Giovanni. “Door het BSA zijn studenten niet sneller gaan studeren maar wel meer van onderwijsinstelling en studie gaan wisselen. Studenten hebben tijd nodig om aan hun opleiding en het studentenleven te wennen. Gelukkig schaffen steeds meer instellingen het BSA af. En je kunt je ook afvragen: wil je als instelling studenten die snel een voldoende kunnen halen of wil je studenten die gewoon goed zijn, zich persoonlijk ontwikkelen, en zich inzetten voor hun medestudenten in een bestuursjaar?”
Npuls-leerroutes voor wendbaar onderwijs
Salih en Giovanni zijn enthousiast over de drie leerroutes die Npuls heeft ontworpen om onderwijsinstellingen te inspireren en te helpen bij het opstellen van een visie voor wendbaar georganiseerd onderwijs. Er zijn drie leerroutes die elk drie varianten kennen.
- Bij de standaardroute kun je het studieprogramma ‘regulier’ volgen en ook langzamer of sneller.
- Bij de persoonlijke diplomaroute kun je ook onderwijs volgen buiten je opleiding binnen je instelling; of buiten je instelling binnen de sector; of over sectoren heen.
- Bij modulair studeren heb je de vrije keuze route, en kun je certificaten bundelen of stapelen. Bij ‘vrije keuze’ kun je losse certificaten behalen met microcredentials. De vrije keuze-leerroute is niet gericht op een diploma, maar op ‘leeruitkomsten’. Je kunt ook certificaten bundelen rond een thema. Bij stapelen bouw je zelf een opleiding op uit kleinere onderwijseenheden, zoals onderwijs gecertificeerd met micro credentials.
Drempelvrij traject
Npuls wil leerroutes mogelijk maken die dwars door het mbo, hbo en wo gaan, waarbij lerenden – van studenten tot en met werknemers – een eigen leerroute kunnen samenstellen. Het doel is een drempelvrij traject.
Giovanni: “Het is mooi dat Npuls het mogelijk maakt voor studenten om een leerroute te kiezen die het beste bij hun interesses en omstandigheden past. Voor studenten met een functiebeperking of die aan topsport doen is dat superhandig. Tegelijkertijd moet er een standaardroute blijven die voor iedereen toegankelijk moet zijn. Het grootste probleem is nu de financiële positie van studenten. Mbo-, hbo- en wo-studenten moeten een basisbeurs krijgen waarvan ze kunnen leven, zodat ze studeren centraal kunnen stellen. En veel studenten willen gewoon een standaardroute omdat ze behoefte hebben aan duidelijkheid.” Salih vindt het belangrijk dat er eigenaarschap komt en er concrete afspraken gemaakt worden om deze plannen te realiseren. “En dat studenten hierover geïnformeerd en bij betrokken worden.”
Lees verder onder de afbeelding
Doe de Gereedheidsscan Wendbaar georganiseerd onderwijs
Wil je weten hoe wendbaar jouw instelling is? En welke stappen er nog nodig zijn om jouw instelling wendbaarder te organiseren? Doe dan de Gereedheidsscan Wendbaar georganiseerd onderwijs.
Vraagbaak-artikelen automatisch in je emailbox ontvangen?
Wil je de Vraagbaak-artikelen automatisch in je emailbox ontvangen? Klik dan op de "Volgen"-knop op de homepage van de Vraagbaak-homepage (in de linkerbovenhoek).
0 Praat mee