Sjieuwke Dankert
Projectmanager Stimuleringsregeling Open en Online onderwijs bij SURF. Meer over Sjieuwke Dankert
Online stagebegeleiding
Esther van der Stappen is lector Digitale Didactiek bij Avans Hogeschool. Ten tijde van het project Online stagebegeleiding was zij projectleider en onderzoeker lectoraat Betekenisvol Digitaal Innoveren bij de Hogeschool Utrecht. Ellen de Kwant is co-projectleider en onderwijskundige en onderzoeker bij de Hogeschool Utrecht. Ze zochten uit hoe online stagebegeleiding in het hoger onderwijs kan worden ingezet ter verrijking van werkplekleren.
In 2019 zijn ze gestart vanuit de didactiek rondom werkplekleren en stagebegeleiding. Van daaruit is een model uitgewerkt voor de stagecyclus, gebaseerd op de formatieve toetscyclus. In dit model doorlopen student en docent samen vier fasen waarbij de leerdoelen en succescriteria van de stage steeds centraal staan. In het project maken ze gebruik van een app die is integreert in Canvas. De eerste versie van deze Stage-App werd al in 2017 ontwikkeld door studenten van de HU en hier is elk semester verder op voortgebouwd. De broncode is voor andere instellingen beschikbaar.
Model stagecyclus
In de eerste fase van het proces staat het gesprek tussen docent en student centraal. Er worden voornamelijk procesafspraken gemaakt en leerdoelen vastgesteld met de student. Deze leerdoelen kunnen worden vastgelegd in de app zodat je er op een later moment leermomenten aan kunt koppelen.
In de tweede fase staat het stage lopen, werken en leren van de student centraal. De student kan in de app het leer- en werkproces registreren. De app biedt vervolgens learning analytics in een soort dashboard met automatische feedback in de vorm van tips. Voor meer complexe vragen biedt de app de mogelijkheid en hulp om een gerichte begeleidingsvraag te stellen aan de docent. Aan deze begeleidingsvraag kan de student extra informatie zoals leermomenten en reflecties koppelen.
In de derde fase is de docent aan zet. De docent kan in de app het dashboard bekijken, de vragen van studenten bekijken en reageren. De chat-functie werd tijdens het project vooral ingezet om een verduidelijkingsvraag te stellen of een kort antwoord te geven.
In de vierde fase vindt het begeleidingsgesprek synchroon en mondeling plaats. Dit kan zowel fysiek op locatie als online.
Gezamenlijk online kritisch reflecteren
Monique Engelbertink is projectleider van het SURF-project Gezamenlijk online kritisch reflecteren op stage, docent bij de opleiding social work en onderzoeker bij het lectoraat social work bij Saxion. In haar onderzoek gaat ze in op de vraag hoe studenten zich tijdens de stage verder kunnen ontwikkelen tot kritisch reflecterende professionals.
Het project is ontstaan vanuit de behoefte om de samenwerking te stimuleren tussen praktijk en opleiding in het ondersteunen van kritisch reflecteren door stagiaires social work binnen het derde jaar. Hiervoor kan nog meer de verbinding worden gezocht met de supervisor die de stagiaire op school ondersteunt met kritisch reflecteren en de praktijkbegeleider die de stagiaire hierin ook zou kunnen ondersteunen. Een voorwaarde om te komen tot kritisch reflecteren is dat de student open staat voor feedback en reflectie.
Online kritisch reflecteren binnen de Teams-leeromgeving
Voor dit project is in Teams een leeromgeving opgezet met ondersteunende materialen. Studenten kunnen een korte quiz invullen om inzicht te krijgen in de eigen houding ten aanzien van feedback en een feedbackplan opstellen. Daarnaast is er een checklist voor de student met praktische tips om een reflectieverslag te schrijven. Ook voor de docent is er een checklist met tips voor professionalisering en de coachende rol. Krijg toegang tot de algemene Teams-leeromgeving via deze link.
De werkwijze is als volgt, de student kiest een betekenisvolle ervaring uit en schrijft hierover een reflectieverslag. Hiervoor kan de student de ondersteunende materialen uit de algemene Teams-omgeving gebruiken. In de leeromgeving van de student is ook een chatomgeving nagebouwd om zo het dialogisch feedbackproces mogelijk te kunnen maken tussen supervisor, praktijkbegeleider en student.
Ervaringen van stagiaires
De studenten die hebben meegedaan aan de experimentele groep zijn positief over het project. Ze vonden het vooral nuttig om vanuit twee verschillende perspectieven feedback te ontvangen. Dit zorgde er ook weer voor dat ze kritischer naar zichzelf gingen kijken. Studenten leken daarnaast meer hun best te doen voor het reflectieverslag omdat dit nu ook vanuit de stage werd beoordeeld. Dit zorgde er uiteindelijk voor dat de experimentele groep, die tussentijdse feedback kreeg via Teams, een significant hoger cijfer op de reflectieverslagen behaalde dan de controlegroep.
Reflectie - Leerpotentieel van de werkplek
Esther van der Linde is adviseur leren met ICT bij de HAN en projectleider van de werkgroep Digitaal onderwijs in praktijkvaardigheden. Volgens Esther is het evident dat het leerpotentieel van de werkplek enorm is. Maar voor opleidingen is het ook vaak een black box omdat het vaak onduidelijk is wat de student daar allemaal leert. Daar komt bij dat vaardigheden als feedback en reflectie soms als vanzelfsprekende vaardigheden worden beschouwd die studenten moeten kunnen. Terwijl het heel belangrijk is dat studenten hierin voldoende training krijgen en ruimte om hiermee te oefenen.
Je kunt wel van alles doen op zo’n werkplek maar als er geen feedback wordt gegeven of ruimte is voor reflectie, dan wordt er nog steeds maar weinig geleerd. De twee voorbeelden in dit webinar laten zien hoe je hier met studenten mee aan de slag kunt. Beide voorbeelden proberen het leerpotentieel van de werkplek beter te benutten en hier meer zicht op te krijgen door het inzetten van online tools. Het is daarbij altijd zoeken naar de beste blend.
Volg de reeks van webinars over praktijkvaardigheden
0 Praat mee