Online vaardigheden leren (4): Kritisch denken en kritische vragen stellen over onderwijs

Tom Schoemaker vertelt over het online project ‘Re-thinking Education in an international context’.

Het onderwijs pre-corona

“In dit project kwamen twee speerpunten van de HAN Pabo samen: internationalisering en het stimuleren van een kritische denkhouding bij studenten. Met drie internationale partners uit Chili, de Verenigde Staten en China hebben we een module opgezet waarbij educatiestudenten in een groep met elkaar in gesprek gaan over onderwijsonderwerpen. Vervolgens werken ze in duo’s aan een pleidooi voor een aanpassing in het onderwijs van beide landen. Ze doen dat op basis van een vergelijking van de stand van zaken in beide landen. Onze tweedejaars Pabo-studenten volgen voorafgaand aan de gesprekken drie werkcolleges over kritisch denken en kritische vragen stellen. Doel van dit project is stimuleren van een kritische denkhouding bij studenten. En ons subdoel was het vergroten van de conversatievaardigheid in het Engels over inhoudelijke onderwerpen.

Omdat we met internationale partners samenwerken, zouden de gesprekken over onderwijsonderwerpen door studenten al online plaatsvinden. De opzet was dat de studenten de gesprekken vanuit een conference room zouden voeren. In aanwezigheid van een begeleidend docent die, indien nodig, als facilitator zou optreden. De opzet van het project was onbedoeld dus behoorlijk corona-proof. Opvallend genoeg hadden we een paar flinke hobbels in de weg die niets met de pandemie te maken hadden.”

De pandemie was niet het enige struikelblok

“Eerst was er een probleem met een niet gemelde zomertijd. Toen dat eenmaal was opgelost konden de gesprekken met de gesprekspartner uit Chili niet doorgaan. In Chili werden alle universiteiten gesloten als gevolg van studentprotesten. Het schema hebben we daarom omgegooid. Na de geplande reeks gesprekken met Amerikaanse studenten stond daarna China op de rol. Door te schuiven met data en tijden zijn we uiteindelijk uitgekomen op minder bijeenkomsten die wel twee keer zo lang duurden. Helaas is het samenwerken van de internationale duo’s studenten hierdoor komen te vervallen.

En toen kwam corona… Chinese universiteiten gingen op slot, en het gebruik van MS Teams of Google Classroom werd door China als onveilig gezien. Uiteindelijk kwam het verlossende woord dat we Zoom mochten gebruiken voor de gesprekken, mits de bijeenkomsten vanuit de Chinese universiteit werden opgestart (lees: gecontroleerd). Wij vonden het natuurlijk wel apart dat Zoom veilig zou zijn; in Nederland klonken hierover intussen heel andere geluiden. Gelukkig konden op deze manier álle studenten en begeleidende docenten vanuit huis deelnemen aan de meeting. Als begeleidende docenten zijn we getuige geweest van interessante conversaties. Er werd respectvol ruimte gegeven aan, en interesse getoond voor elkaars standpunten, en er werd in alles sessies goed doorgevraagd. Studenten hebben de bijeenkomsten als bijzonder waardevol aangemerkt; een publicatie hierover is in voorbereiding.”

Wie had vooraf kunnen bedenken dat studentenprotesten in Chili en een pandemie in China ons zouden dwingen tot creatieve oplossingen?

De opbrengst: waardevolle internationale contacten voor alle studenten
 

“Met de online gespreksvoering tussen internationale studenten wilden we alle studenten de gelegenheid te bieden om internationale contacten op te doen. Zodat zij daarmee hun blik op onderwijskundige onderwerpen kunnen verbreden. We mogen hopen dat de pandemie onder controle komt en fysiek onderwijs weer standaard wordt. Alleen is het nog maar de vraag of studenten weer net zo gemakkelijk op stage in het buitenland kunnen en willen gaan als vóór de coronacrisis. Slechts 30% van onze studenten ging voorheen op stage naar het buitenland om zo hun horizon te verbreden. Dit project maakt voor beroepsvorming en persoonlijke ontwikkeling interessante- internationale- contacten mogelijk voor álle studenten. Dat is een opbrengst die we echt meenemen uit de afgelopen tijd. Het project zal daarom een vaste plaats in het curriculum van de HAN Pabo krijgen. Ongeacht de vorm waarin we ons onderwijs in de toekomst geven.

Flexibiliteit en de wil om tot oplossingen te komen zijn van cruciaal belang om dit soort onderwijs online vorm te geven. Het mooie aan deze pilot is dat alle partners hiervan doordrongen waren, zowel projectleiders, docenten als studenten. Vooraf afstemmen over inhoud, tijden, roosters, zomer/wintertijden, te gebruiken online platforms en vergaderapps is voorwaardelijk.”

Online vaardigheden oefenen en toepassen is op dit moment een van de grootste uitdagingen in het onderwijs. Reanimeren, koken, gesprekstechnieken, lab-opstellingen, fysiotherapeutische behandeling, interactie met een patiënt. Hoe zorg je ervoor dat studenten zulke vaardigheden online kunnen oefenen? Net als met het reguliere onderwijs zijn docenten in het hele land ook hiermee creatief en innovatief aan de slag gegaan. In deze reeks delen we elke keer een inspirerend voorbeeld van online vaardighedenonderwijs in coronatijd.

Eerder verschenen in deze reeks: online oefenen op een simulatiepatiënt, meubels maken vanuit huis en online practicumonderwijs in het lab.

Tijdens de SURF Onderwijsdagen 2020 verzorgen Marije van Huffelen van het Deltion College en Michel Jansen de sessie 'Online onderwijs: hoe doe je dat met vaardigheden?' Deze serie artikelen is geschreven op basis van de gesprekken die zij voorafgaand hadden met zes docenten over hun inspirerende voorbeeld.