Terugblik: Activerend leren met video: studenten aan het woord

Op de vraag hoe de studenten in het algemeen terugkijken op de afgelopen periode van online onderwijs benoemen de studenten vooral de omschakeling. Online leren is echt even wennen, geeft Melissa aan. Natasja zou een half jaar een stage doen in Nicaragua en heeft de helft hiervan noodgedwongen vanuit Nederland moeten doen. Het contact is dan anders en het vraagt veel discipline geeft Natasja aan, maar ze heeft er ook veel van geleerd. Maarten benoemt dat de ontmoeting met mede-studenten en docenten op de campus van de hogeschool voor hem een vanzelfsprekende bron van creativiteit en leren was, en dat dit online echt niet vanzelfsprekend is.

De studenten werd gevraagd om te reageren op een aantal stellingen. De eerste stelling luidde: “Ik heb een nieuwe manier van studeren ontwikkeld nu ik veel via video leer”. De studenten geven aan dat hier niet heel veel in veranderd is. Lessen via video zijn over het algemeen goed te volgen en er worden aantekeningen gemaakt, en gedeeld. De studenten benoemen wel dat de interactie en het samen leren, zoals dat in het klaslokaal gebeurt, lijkt weg te vallen. Maarten geeft aan dat het zoeken is naar de juiste formats en tools om met medestudenten samen te leren: “Hoe kun je via video op een creatieve wijze met elkaar gedachten delen?”

De tweede stelling luidde “Ik heb liever meerdere korte video’s die ik op een eigen moment kan bekijken dan dat ik een live les moet volgen.” Studenten geven aan dat het volgen van een live college soms een stuk efficiënter is dan het bekijken van drie ‘korte video’s’. Melissa ervaart bij kennisclips dat docenten vaak op een hoog tempo veel informatie overdragen. En dat vraagt verwerkingstijd, waar geen rekening mee wordt gehouden door docenten. Een video van 15 minuten vraagt soms een half uur tot drie kwartier verwerkingstijd. Een live college heeft een ‘kop en een staart’ en de docent lijkt veel meer rekening te houden met de student. De docent ziet wanneer er vragen zijn en speelt daarop in. De wetenschap dat er achteraf een opname beschikbaar is geeft rust.

Bovenstaande onderstreept hoe belangrijk het is dat docenten de inzet van video goed inbedden in een didactisch scenario. Wat is het leerdoel van de video? Hoe kun je het actief leren van studenten stimuleren? De studenten geven aan dat kijkvragen vooraf of korte kennisquizzen achteraf zouden kunnen helpen bij activeren van het leren. Kennisoverdracht via video is echt niet altijd noodzakelijk, volgens de studenten. Natasja spreekt de voorkeur uit voor een werkwijze waarin zij de leerstof tot zich neemt door een aantal bronnen te lezen om vervolgens in een video-les te oefenen in het toepassen van de leerstof. Melissa is als eerstejaars student wel geholpen met videolessen waarin de nadruk ligt op kennisoverdracht, maar benoemt wel het belang van de interactie.

Met de derde en laatste stelling gaat de blik vooruit: “Ik zou na de Coronacrisis nog steeds les willen krijgen via video”. Natasja geeft aan dat ze het echt fijn vindt om colleges terug te kunnen kijken, maar dat ze de interactie mist waar zij veel van kan leren. De studenten geven aan dat als het gaat om hoorcolleges dat deze prima via video georganiseerd kunnen worden. Melissa geeft aan dat ze groepswerk liever op locatie organiseert: op die manier bouw je als groep ook aan een vertrouwelijke omgeving en word je minder afgeleid door andere zaken.

Interessant is de discussie over de camera tijdens online sessies, moet die aan of uit staan? Als het om samenwerken gaat, bijvoorbeeld in een projectgroep, dan zijn de studenten het erover eens: aan! Maarten: “Samenwerken is mensenwerk, dan vind ik dat de camera aan moet staan”. Bij video-colleges met grote groepen ligt het genuanceerder en hangt het af van de voorkeur van de student, geven de studenten aan. Natasja geeft aan dat ze de mogelijkheid wil hebben om de camera uit te zetten: “Het is belangrijk dat je je comfortabel voelt en je voelt je soms echt bekeken”. Bovendien is de techniek soms ook een probleem bij grote groepen, en helpt het de kwaliteit van de online sessie om de camera’s uit te zetten. Ten aanzien van de kwaliteit van videolessen geven studenten aan dat het beeldmateriaal uiteraard belangrijk is, als visuele ondersteuning van de leerstof, maar dat geluidskwaliteit nog belangrijker is. Ruis in al zijn vormen wordt als zeer storend ervaren. Maarten geeft een tip aan docenten en studenten: “Investeer in een goede microfoon”.

Aan het einde van de sessie wordt de studenten gevraagd wat zij aan docenten zouden willen meegeven in het nieuwe collegejaar. Maarten spreekt zich uit over de ’80-20’ organisatie in de hogeschool. Als 80% online wordt georganiseerd dan is het cruciaal dat de 20% puur gericht is op het binden en inspireren van studenten; aan de hogeschool, aan de docent en aan elkaar. Dit geeft energie voor het online deel van de opleiding en draagt bij aan de motivatie om ook online te studeren. Melissa en Natasja hechten belang aan het helder inrichten van het onderwijs en duidelijk communiceren naar studenten. Zij pleiten voor een dag naar school = een dag naar school, en dat je dan niet die dag ook nog online colleges moet volgen.

Waardevolle inzichten in een zeer betekenisvolle sessie, waarop studenten en docenten volop inzichten met elkaar deelden ten behoeve van effectieve, efficiënte en aantrekkelijke inzet van online video voor leren en studeren.