Waarom we bij SURF inzetten op big OER

Big en little OER

Open leermaterialen (Open Educational Resources, OER) worden door Martin Weller in dit artikel onderverdeeld in big OER en little OER. Onder big OER verstaat hij leermaterialen die gemaakt zijn met het doel om te delen. Ze komen meestal projectmatig tot stand, zijn voorzien van voorkennis-eisen, leerdoelen en vaak ook een docentenhandleiding. Je kunt denken aan open tekstboeken en series met kennisclips. Ze hebben vaak een uniforme stijl en zijn meestal van hoge kwaliteit. En ook niet onbelangrijk: big OER zijn vertrouwd, omdat ze door mensen uit de eigen community zijn gemaakt, en worden daarom makkelijker hergebruikt.  

“Alles wat gemaakt wordt, moet worden gedeeld. Alles open!”

Aan de andere kant staan de little OER, leermaterialen die in eerste instantie zijn gemaakt voor eigen gebruik, niet om te delen. Little OER worden meestal gemaakt door individuele docenten. Ze hebben dus geen vaste stijl, en de kwaliteit ervan is niet gegarandeerd. Dit kan bijvoorbeeld een losse PowerPoint-presentatie of een tekstdocument zijn.

Eyeopener: inzetten op het delen van big OER

Dit onderscheid in big OER en little OER was een eyeopener voor mij en mijn collega’s bij SURF: we beseften dat je misschien helemaal niet alle materialen die ontwikkeld worden, de wereld in moet gooien. Het is beter om in te zetten op het delen van big OER. Logisch eigenlijk, want die zijn gemáákt om te delen en te hergebruiken.

Dat is dan ook wat we bij SURF doen: docenten helpen om big OER te ontwikkelen en delen. Overigens wil dat niet zeggen dat we vinden dat little OER geen waarde hebben: docenten kunnen little OER informeel delen om elkaar te inspireren of voorbeelden te geven. Big en little OER kunnen elkaar dus goed aanvullen.

Aandacht voor vakcommunity’s

Big OER worden typisch in projectverband gemaakt, dus door meerdere docenten die samenwerken rond een thema of vakgebied. We richten ons bij SURF op vakcommunity’s. We helpen ze om aan de slag te gaan met het ontwikkelen van open leermaterialen, en deze beschikbaar te maken via het platform edusources.

Vakcommunity’s willen vaak zelf graag leermaterialen ontwikkelen. Docenten in de community willen hun kennis beschikbaar stellen aan hun vakgenoten. Dus gaan ze samen aan de slag, bijvoorbeeld met het maken van een open tekstboek of een MOOC. Dan blijkt dat daarvoor wel de nodige organisatie nodig is: je moet een indeling van de content bedenken, bepalen wie welk deel voor zijn of haar rekening neemt. Daar moet je afspraken over maken.

Inspiratie met schrijfmiddagen

Iets waar je niet snel aan denkt als je samen content gaat ontwikkelen, is inspiratie. Je spreekt af wie wat gaat doen, iedereen gaat aan het werk, en dan blijkt dat schrijvers soms inspiratie missen. Want daar zit je dan, alleen achter je bureau. Bij het project Environmental Toxicology bedachten ze hiervoor het concept van schrijfmiddagen: 1 middag per week kwam iedereen bij elkaar om samen aan het project te werken.

Hoe zit het met de kwaliteit?

Maar er is meer: je wilt een bepaalde kwaliteit leveren, maar hoe bepaal je daarvoor de criteria? Meestal heb je daarvoor binnen je vakcommunity een kernteam nodig waarin verschillende disciplines zijn vertegenwoordigd. In dat team worden kwaliteitseisen bepaald, die vervolgens kunnen worden vastgelegd in een kwaliteitsmodel. Dit model deel je met de auteurs, zodat ze allemaal werken volgens dezelfde eisen. Verder is het handig om een vakvocabulaire te hebben, dat helpt bij het vindbaar maken van de materialen.

Om materialen zo goed mogelijk beschikbaar te stellen aan je doelgroep, heb je een infrastructuur nodig: een repository waar je je content in plaatst, en een website zoals edusources.nl die de materialen vindbaar maakt voor de hele community, of zelfs de hele wereld. Een mooi voorbeeld daarvan is het project AnatomyTOOL, waarmee 4.000 leermaterialen over anatomie beschikbaar zijn gemaakt voor hergebruik.

Veel te regelen: stappenplannen en edusources bieden hulp

Er moet dus een heleboel georganiseerd en opgetuigd worden wanneer je als vakcommunity goede open leermaterialen wilt ontwikkelen en delen. SURF biedt hierbij ondersteuning, ook om te zorgen dat vakcommunity’s niet allemaal zelf het wiel hoeven uit te vinden. We bieden een flink aantal stappenplannen, die je bijvoorbeeld helpen zelf leermaterialen te ontwikkelen, maar ook om een vakvocabulaire of een kwaliteitsmodel op te stellen. Of waarmee je leert hoe je een levendige vakcommunity kunt opzetten en onderhouden.

Daarnaast kunnen vakcommunity’s gebruikmaken van onze infrastructuur voor het delen van open leermaterialen, en die materialen beschikbaar stellen via het eerdergenoemde platform edusources. Op dat platform hebben vakcommunity’s zelfs de mogelijkheid een eigen pagina aan te maken.

Zelf aan de slag met big OER?

Wil je nou zelf aan de slag met big OER, bekijk dan eens de stappenplannen die we gemaakt hebben, maar laat je ook inspireren door de voorbeelden die al in de praktijk gebracht zijn. Ook alle projecten uit de stimuleringsregeling Open en online onderwijs, pijler Open Leermaterialen hebben als hoofddoel het samenstellen van een collectie open leermaterialen. En dat is natuurlijk big OER. Heb je vragen of ideeën over big OER, laat het me dan gerust weten via michel.jansen@surf.nl.

Photo’s by Skyestudiosmedia en Nick Fewings on Unsplash