Leermaterialen worden anders gebruikt dan je denkt - tips van studenten aan docenten

Studenten kopen lang niet alle leermaterialen 

Tijdens de gesprekken viel het op dat studenten lang niet altijd de aanbevolen leermaterialen aanschaffen. Sommige studenten schaffen de verplichte boeken wel aan, maar gebruiken ze alsnog niet. De studenten die de aanbevolen materialen (zowel boeken als online platformen of artikelen) aanschaffen vinden het erg duur en zouden graag een goedkopere optie aangeboden krijgen. Voor andere studenten is de prijs van de boeken een reden om de boeken helemaal niet te kopen.

Een aantal studenten gaven aan dat ze de boeken in hun eerste jaar wel allemaal hebben gekocht. ‘Zonde van het geld’, zegt Nina Florijn, derdejaars student International Business Communication. ‘Ze lagen op mijn kamer te verstoffen en ik gebruikte ze echt nooit’. Hoe verder in de studie hoe meer de afweging gemaakt wordt of materialen gekocht worden of niet. En, de toegevoegde waarde wordt niet altijd ervaren door de studenten. 

Samenvattingen worden wel vaak gekocht. Sarah de Klerk, tweedejaars student Rechten, gebruikt ze graag: ‘Er is nu een vak waar ik boeken voor moet kopen maar dat kost 150 euro. En als ik het met de clips en samenvattingen leer haal ik de toetsen ook wel, dus dan vind ik het echt zonde van mijn geld.’

‘Ik heb een abonnement op samenvattingen. Zo haal ik mijn tentamens dus dan ga ik niet ook nog de boeken erbij pakken’. - Femke Dollekamp, student Geneeskunde

Oerwoud aan platformen waar leermaterialen worden aangeboden

Student Rechten en Bedrijfskunde Kimo Jurcka heeft te maken met veel verschillende platforms waar materialen aangeboden worden. ‘Canvas is de plek waar alles wordt aangeboden en gecommuniceerd’, zegt Kimo. ‘Daarnaast gebruiken we voor de wiskundige vakken het platform Sowiso, daar kunnen we ook opdrachten doen. Voor economie is er een extra platform dat je bij het boek kan kopen, daar is meer informatie op te vinden en opdrachten die niet in het boek staan. Voor statistiek hebben we ook weer een ander platform dat we moesten aanschaffen, dat heet Graspl.’ Het is dus moeilijk overzicht te houden in al die verschillende aanbieders. Maar de verschillende opdrachten en manieren van leren maken het studeren wel leuk, dat zien de studenten als voordeel. 

Online alternatieven zijn populair

Er is tegenwoordig veel online te vinden. Masterstudent Digital Marketing, Lars van den Berg gebruikt het aanbevolen materiaal, maar zoekt aanvullingen als de stof lastig is. ‘Als ik iets niet snap? Dan zoek ik het op op internet’.

‘Ik vind de meeste boeken wel heel duidelijk, maar anders zijn de YouTube-video’s ideaal. Daar wordt het heel eenvoudig uitgelegd.’ - Darius Trommelen, masterstudent Geneeskunde

Ook gaan er online versies van boeken rond onder studenten. Illegaal is dit volgens een van de geïnterviewde studenten niet, die versies worden namelijk aangeboden via de onderwijsinstelling. 

Online leermaterialen heb je altijd bij de hand

Studenten geven verschillende redenen waarom ze het fijn vinden om online leermaterialen te gebruiken. Een belangrijke punt voor Nicolle Beugels, tweedejaars student Rechten, is dat ze haar leermaterialen dan altijd bij de hand heeft. Ze zegt: ‘We zitten als jongeren altijd wel op een tablet of een telefoon. Dus als je in bed ligt zou je sneller nog wat doornemen dan dat je daadwerkelijk recht op moet zitten met een boek in je handen. En je neemt het ook veel makkelijker mee.’ Je kan dus altijd en overal je informatie erbij pakken.

Het fijne van onlinematerialen is dat ik ze niet mee hoef te dragen. Want vaak heb ik een enorm dik boek en daar lees ik dan 3 hoofdstukken uit.’ - Rosanne Wijn, master Middle Eastern studies

Femke heeft daarnaast graag haar boek naast haar aantekeningen en dit kan heel goed door het scherm op te delen. Ook vindt ze het prettig dat het vertalen van de boeken online heel gemakkelijk is. Darius vindt het handig dat afbeeldingen in online leermaterialen vaak makkelijk herbruikbaar zijn, zodat hij ze kan gebruiken in zijn eigen onderzoek. En Nina houdt van het zoeken in digitale materialen: ‘Online kun je heel makkelijk zoeken op trefwoorden zonder dat je langs elke bladzijde moet bladeren.’

Makkelijk delen met je medestudenten

Digitale materialen zijn ook makkelijker om te delen. Dat doen studenten onderling dan ook veel. Zoals de al eerdergenoemde online versies van boeken, maar ook zelfgemaakte samenvattingen of online gevonden samenvattingen. Ook maken ze online opslagomgevingen (zoals Dropbox of Google Drive), maar ook appgroepen aan om studiemateriaal met elkaar te delen.

‘Als een boek nodig is voor een vak en het is online te vinden dan wordt dit altijd gedeeld. We hebben ook een gedeelde Google Drive waar iedereen zijn samenvattingen en aantekeningen neerzet.’ - Rosanne Wijn

Iets wat sommige studenten nog wel missen is de mogelijkheid om te annoteren. Dit is met de huidige techniek al wel mogelijk maar daar heb je dan weer speciale online omgevingen voor nodig. Dat is daarom wel een reden om in een papieren boek te werken. 

Tips voor docenten

Uit de gesprekken met studenten heb ik 5 tips over leermaterialen voor docenten gedestilleerd. 

Maak het interactief. 

• ‘Dan ben je heel actief bezig met de stof en dan onthoud je het ook beter.’ Kimo Jurcka 
• ‘Wat meer interactie. Heel vaak gebeurt dat niet bij de lessen die ik volg. En ik vind het altijd goed als er (team)opdrachten gegeven worden, waardoor je echt de stof in moet duiken om het te begrijpen.’ Nina Florijn
• ‘Ik vind het leuk als docenten het interactief maken dus dat je zelf moet nadenken. Bijvoorbeeld met een casus waar je samen met een groep mee bezig gaat.’ Femke Dollekamp 

Gebruik het perspectief van de student. 

• ‘Om het interessanter te houden, maak mooie analogieën, probeer het perspectief te krijgen van de student.’ Darius Trommelen
• ‘Ik denk dat docenten het beter wat meer tot leven kunnen brengen. Misschien kunnen ze de lesstof meer halen naar de realiteit.’ Lars van den Berg

Maak het digitaal

• ‘Docenten zouden colleges toch wat anders moeten invullen en minder baseren op boeken. Want ze zouden wel door moeten hebben dat niemand dit leest of koopt.Nina Florijn 
• ‘Ik zou verwachten dat de opleiding de boeken online aanbiedt wanneer deze niet verplicht zijn. Zodat je deze toch kan gebruiken.’  Nicolle Beugels 

Varieer in lesmateriaal 

• ‘Die variatie in lesmaterialen is wel heel leuk, niet alles in literatuur. Ik moet vaak twee artikelen lezen voor een vak, dan zou het leuk zijn als ik in plaats van een artikel een documentaire aangeboden kreeg.’ Rosanne Wijn 

Maak het kort en bondig 

• ‘Het lezen van de boeken is heel veel werk. Dus ik zou het ook prettig vinden als docenten vertellen, dit kan je achterwege laten of dit is wel belangrijk. Het is anders zoveel informatie dat het niet in mijn hoofd past.’ Femke Dollekamp 
• ‘Als we iets moeten kennen en weten, geef dan aan waar we het kunnen vinden. Uiteindelijk gaat het erom dat we de kennis hebben.’ Darius Trommelen
• ‘Wat voor mij heel erg werkt in een werkgroep is als de docent eerst informatie samenvat op het bord. Het zou helpen als docenten het zelf beknopt uitleggen.’ Sarah de Klerk 

Over Tamar Boeding

Tamar Boeding studeert Bedrijfskunde aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Ze liep tussen september 2021 en januari 2022 stage bij SURF, in het team Onderwijsinnovatie. Ze deed dit onder begeleiding van Lieke Rensink, projectleider Open leermaterialen.