Een heldere visie op toetsen is cruciaal om je toetsproces in te richten

Waarom zet je je in voor toetsen? Wat is je inspiratiebron? 
“Mijn promotor Han van der Maas, hoogleraar Psycological Methods, is een belangrijke inspiratiebron voor mij. Hij is de uitvinder van De Rekentuin, een online adaptief rekenspel voor basisschoolkinderen. Dit spel wordt in Nederland veel gebruikt om rekenvaardigheid te oefenen en toetsen. De Rekentuin levert waardevolle data voor ons onderzoeksveld.”  

“Van der Maas realiseerde zich dat de rekenschriftjes van leerlingen een belangrijke informatiebron zijn. Je kunt zien op welk niveau ze zitten en welke fouten ze maken. Maar leerkrachten hebben geen tijd om die schriftjes helemaal uit te pluizen. Met De Rekentuin kun je die data goed analyseren. Dit is voor mij nog steeds een belangrijk uitgangspunt. Als je toetst, gebruik de uitkomsten dan ook om te achterhalen wat goed gaat en wat beter kan, zowel op groeps- als op individueel niveau.” 

"Als je toetst, gebruik de uitkomsten dan ook om te achterhalen wat goed gaat en wat beter kan, zowel op groeps- als op individueel niveau.” 

“Ook de psycholoog Anders Ericsson is een grote inspiratiebron voor mij. Hij ontdekte dat het voor het behalen van topprestaties draait om ‘deliberate practice’, ofwel doelgericht oefenen. De principes van Van der Maas en Ericsson pas ik in mijn onderwijs toe. We hebben altijd formatieve opdrachten en houden bij hoe studenten scoren. Zo kunnen we bij grote groepen studenten nog enigszins maatwerk bieden.” 

Geven jullie alleen formatieve toetsen? 
“Nee. Formatieve toetsen zijn bij ons geen oefententamens, zoals mensen vaak denken, maar een didactisch instrument. Ze hebben de vorm van een quiz maar er zit een didactische opbouw en ook uitleg in. Mijn studenten moeten elke week enkele formatieve opdrachten maken. Aan het eind van de cursus is er een summatief tentamen dat ze moeten maken zonder hulpmiddelen.” 

Hoe zet jij je vanuit het Kernteam Digitaal toetsen in voor toetsen? 
“Interoperabiliteit is iets waar ik me al jaren hard voor maak. Bij de UvA zijn we verschillende keren overgestapt van de ene naar de andere toetsapplicatie. Van Questionmark Perception naar achtereenvolgens Remindo, Testvision, en recent ANS. Bij elke migratie raken we toetsen en psychometrische data kwijt. Hier moeten we met elkaar een goede oplossing voor vinden.”

Je zet je ook in voor authentiek toetsen. Wat is daarvoor nodig? 
“Authentiek toetsen betekent dat we willen kunnen toetsen in een realistische situatie. Dus dat studenten bij een statistiektentamen SPSS-software kunnen gebruiken, bestanden kunnen downloaden en analyses kunnen maken. We hebben voor elkaar gekregen dat SPSS gebruiken bij tentamens mogelijk is op de desktops in de UvA/HvA-toetszalen. Maar de vraag naar digitaal toetsen is zo sterk toegenomen dat de toetszalen met desktops niet altijd beschikbaar zijn. Om dit op te lossen heeft de UvA Chromebooks gekocht, maar SPSS draait niet op Chromebooks! Zo verliezen we weer functionaliteiten die we hadden verworven.” 

“Om dit soort problemen op te lossen, werken we met het kernteam en SURF al jaren aan het ontwikkelen van een virtuele toetswerkplek. Vanuit Npuls willen we dit een extra impuls geven. Mijn droom is dat studenten vanaf een Chromebook of hun eigen laptop kunnen inloggen op een virtuele toetswerkplek en daar veilig de software kunnen gebruiken die ze nodig hebben voor hun toets. We gaan onderzoeken wat wel en niet werkt en of het mogelijk is om 600 studenten tegelijk te laten inloggen op zo’n virtuele toetswerkplek.” 

Wat gaan jullie nog meer doen vanuit Npuls? 
“Veel instellingen benutten de mogelijkheden van digitaal toetsen nog niet goed. Docenten weten vaak niet goed hoe de systemen werken en welke functionaliteiten beschikbaar zijn. Door de hoge werkdruk is er weinig tijd en mentale ruimte om hiermee aan de slag te gaan. Bovendien hebben veel instellingen geen duidelijke visie op toetsen.” 

“Pas als je een visie hebt, weet je hoe je het toetsproces moet inrichten en welke vaardigheden en tools docenten nodig hebben"

"Het Kernteam heeft daarom samen met onderwijsinstellingen de Visietool Toetsen ontwikkeld waarmee je als instelling of opleiding aan de hand van een serie vragen een visie kunt ontwikkelen. Denk aan vragen als: toetsen we formatief, summatief of iets ertussenin; toetsen we met Chromebooks of BYODs?”  

“We zouden graag zien dat meer instellingen met de Visietool aan de slag gaan. We denken erover een training te geven aan collega’s bij de Teaching & Learning Centers zodat zij onderwijsmedewerkers binnen hun instelling kunnen trainen. De Visietool is open source en iedereen kan de Visietool kosteloos gebruiken.” 

Hoe kijk je aan tegen AI en toetsen? 
“Ik denk dat AI kan bijdragen aan het verlagen van de werkdruk. AI heeft bijvoorbeeld potentie om met rubrics essays en bachelorscripties na te kijken. Maar we moeten wel nog wetenschappelijk onderzoeken hoe goed die AI-beoordeling van de rubrics is. Er is terecht al gesteld dat AI geen doorslaggevende beslissing mag maken bij toetsen. Je kunt AI wel gebruiken voor feedback als er geen beoordeling aanhangt.” 

Wat is jouw belangrijkste inzicht van de laatste jaren?  
“We hebben heel veel gedaan aan innovatie. Technisch is er nu veel mogelijk, maar de basis is nog niet op orde. De tooling blijft onderbenut. Een van de pilaren van ons TLC is innovatie. We richten ons nu niet op nieuwe tooling maar op het aan docenten leren hoe ze de tooling die beschikbaar is kunnen benutten.” 

Wat hoop je over 5 jaar bereikt te hebben? 
“Mijn droom is dat het hele wo, hbo en mbo de beschikbare digitale tooling ten volle benut. Want net als bij die rekenschriftjes gaat het erom dat toetsresultaten goed benut worden. Als je onderwijs geeft aan grote groepen studenten is dat de enige manier waarop je het onderwijs een beetje persoonlijker kan maken. Ik wil dat de technologie gebruikt wordt om studenten verder te helpen. En het kan helpen om de werkdruk te verlagen.”  

Heb je een vraag aan de Community? 
”Ja, mijn vraag aan de communityleden is: hoe kan jij binnen jouw instelling bijdragen om de basis op orde te krijgen? Laten we dit samen aanpakken!”