Lianne van Elk
Vanaf november verbonden aan het team Kennisinfrastructuur van Npuls Meer over Lianne van Elk
Waarom portfolio’s
De inzet van e-portfolio’s past bij de huidige ontwikkelingen in het onderwijs, waarin gezocht wordt naar mogelijkheden voor onderwijs op maat en een leven lang leren en waarin de persoonlijke ontwikkeling van studenten centraal staat. Het kan een geschikt instrument zijn om de ontwikkeling van studenten te volgen en om leeruitkomsten en competenties vast te leggen.
Implementatie e-portfolio’s
E-portfolio’s staan in het Nederlandse hoger onderwijs opnieuw op de agenda. Instellingsbrede trajecten hebben weliswaar niet tot brede implementatie van e-portfolio’s geleid, maar er zijn wel voorbeelden te vinden van succesvolle implementaties van e-portfolio’s bij opleidingen. Meestal gaat het hierbij om opleidingen met een duidelijk beroepsprofiel zoals medische of educatieve opleidingen, waarbij de relatie met het werkveld van belang is.
Succesfactoren
De onderwijskundige inbedding van een portfolio is een belangrijke succesfactor. Het moet voor alle studenten en docenten duidelijk zijn wat de functie van het portfolio is en wat van hen verwacht wordt. Hiervoor is het van belang dat ze de meerwaarde van een portfolio herkennen en kunnen toepassen. Deze inbedding vraagt veel aandacht en er is een goede regie nodig. Daarnaast is het essentieel om alle docenten te betrekken en te scholen in de nieuwe concepten. Veelal gaat het om nieuwe werkwijzen en het is belangrijk om hier vooraf voldoende aandacht en tijd voor te reserveren.
In de praktijk blijkt dat opleidingen niet altijd een duidelijke visie hebben op wat ze willen met het portfolio. Vaak willen ze een ontwikkelingsgericht perspectief introduceren. Maar tegelijkertijd willen ze het ook gebruiken voor de beoordeling van hun studenten. Voor een succesvolle implementatie is het belangrijk om het doel van het portfolio goed vast te stellen. Hierop kunnen andere zaken afgestemd worden, zoals het inrichten van de functionaliteit, de eisen aan de inhoud en de wijze waarop met het e-portfolio gewerkt wordt.
Positie in de leeromgeving
Wat is nou de samenhang tussen het e-portfolio en andere onderdelen van de modulaire digitale leeromgeving? Juist omdat een e-portfolio een verzameling van functies is, is er veel overlap met andere applicaties, zoals bijvoorbeeld inlevertools, feedbacktools, stage- en afstudeertools en projectsamenwerkomgevingen. Bij het inrichten van de gehele digitale leeromgeving voor studenten zullen instellingen en opleidingen naar de samenhang en overlap van de diverse tools moeten kijken. Hoofdvraag is dan altijd in hoeverre de doelstellingen en de processen zo goed mogelijk ondersteund kunnen worden.
Binnen instellingen wordt voorzichtig nagedacht over de inzet van een e-portfolio als showcase of persoonlijk dossier, waarin diverse bewijzen opgenomen kunnen worden, bijvoorbeeld in de vorm van badges, digitale certificaten, om de ontwikkeling van competenties aan te tonen. En over hiermee samenhangende ontwikkelingen zoals een persoonlijke leeromgeving, het afgeven van microcredentials, het ontwikkelen van een persoonlijke data locker (in het kader van learning analytics) en over het ondersteunen van badge-systemen. Deze ontwikkelingen staan nog in de kinderschoenen. Het is interessant om te kijken waar deze initiatieven raakvlakken hebben met elkaar.
Seminar e-portfolio’s in het hoger onderwijs
SURF organiseert op vrijdag 1 juni een SURFacademy-seminar waarin de resultaten van de inventarisatie naar e-portfolio’s aan de orde komen. Aan de hand van een aantal cases, waaronder die van de Radboud Universiteit, bespreken we de succesfactoren. Samen met de deelnemers bepalen we welke stappen instellingen kunnen zetten om e-portfolio op een waardevolle manier in te zetten in het onderwijs.
0 Praat mee