De kracht van podcasts in het onderwijs – Highlights uit het webinar van vrijdag 13 mei

Podcasts zijn de afgelopen twee jaar in hoog tempo populair geworden. "Even weg van het scherm is prettig", zo meldde een deelnemers aan dit webinar. Bijvoorbeeld om de planten water te geven tijdens het luisteren of die o zo nodige wandeling te maken.

Tijdens dit webinar over de kracht van podcasts in het onderwijs kwamen sprekers aan het woord van Hogeschool Saxion, Hogeschool Rotterdam en Universiteit Leuven. Ze schetsten de verschillende soorten podcasts, gingen in op de vraag of studenten ook écht iets leren van podcasts en gaven veel bruikbare tips om nog betere podcasts te maken.

Benieuwd naar het hele webinar? Kijk het webinar hieronder terug of lees het verslag.

Voorbeeld 1: studenten maken podcasts

Bij Hogeschool Saxion maken studenten zelf podcasts. Die vind je hier. Cecille Plomp is media-adviseur onderwijsvideo’s en podcasts. Ze geeft in haar presentatie aan dat podcasts niet nieuw zijn, maar nog wel als onderwijswerkvorm waarbij studenten zelf podcasts maken. Binnen het honours-programma van de Hogeschool Saxion gaan studenten hier sinds 2019 mee aan de slag. Dit is inmiddels al een leuke serie geworden: Mengelmoes.

De podcast wordt ontwikkeld in een aantal stappen

  1. Kies een passend format. Solo podcast: gemaakt door 1 persoon. Gesprekspodcast: interview met 1 of meer mensen. Documentaire podcast: verhalende podcast met verschillende onderdelen. Live podcast
  2. : registratie en duiding.  
  3. Schrijf een script: Introductie  - Onderwerp - Inhoud - Registratie en duiding - Samenvatting of activerende vraag- Muziek en outro
  4. Creëer een eigen stijl
  5. Technische voorbereidingen
  6. Opname, montage en publicatie

Kirsten Olde Hengel is learning designer en onderwijskundig media-adviseur bij de video-unit van het Teaching and Learning Centre van Hogeschool Saxion. Zij kijkt met onderwijskundige bril naar podcasts en ziet voordelen voor het ontwikkelen van conceptuele kennis waarbij het gaat om complexere vraagstukken en het leggen van verbanden.

Andere voordelen

  • Ontwikkeling van soft skills zoals time-management en communicatieve vaardigheden (duidelijk spreken en interviewen) 
  • Verbeelding wordt aan het werk gezet door andere stimuli
  • Natuurlijker en authentieker dan tekst
  • Andere vorm van aanbieden (auditief): minder beeldscherm moe
  • Beperkte cognitieve belasting
  • Flexibel in te zetten
  • Eenvoudig te produceren en actualiseren
  • Grote hoeveelheid podcasts beschikbaar
  • Toegankelijk door gratis podcast-apps
  • Controle over tempo
  • Kleinere bestanden
  • Ideaal om tegelijk notities te maken
  • Informeel leren
  • On demand: luisteren waar en wanneer je wilt
Voordelen van podcasts

Samenvattend zijn podcasts: flexibel, persoonlijk en toegankelijk. Uit het onderzoek van Merhi komt daarnaast ook naar voren dat studenten podcasts effectiever vinden dan een tekstboek en er ook meer plezier aan beleven.

Hoe toepassen?

  • Een docent kan via audiobestand feedback geven op opdrachten van studenten.
  • Invoegen van thinking pauses: kleine pauzes in de podcast zodat student kan reflecteren of vraag beantwoorden
  • Vraag aan eind van een podcast toevoegen: ontwikkelen van reflectieve vaardigheden en kritisch denken

Voorbeelden

Dominique Pilkes is student bij de opleiding Creative Business van Hogeschool Saxion. Zij heeft voor haar opleiding een podcast gemaakt en is enthousiast:

  • Het maken van de podcast leidde tot veel creativiteit
  • In de podcast moest iemand geïnterviewd worden. Dit zorgde ervoor dat de podcasts professioneler werden aangepakt (voor het echie)
  • De studenten voelden de verantwoordelijkheid om het de spreker naar de zin te maken
  • De studenten voelden een grote mate van eigenaarschap
  • Een podcast maken is toegankelijker dan een video maken: mensen zeggen sneller ja tegen een podcast als ze niet in beeld willen
  • Podcasts lenen zich heel goed voor dialoog: echt in gesprek gaan met elkaar, ervaringen delen
  • Het biedt veel meer mogelijkheden om kennis op te doen dan een (management)boek
  • Luisteren naar de podcasts van andere studenten is ook heel erg leuk.
  • Een podcast kan desnoods worden opgenomen met een telefoon.

Dominique geeft tot slot aan dat goed nagedacht moet worden wanneer een video of een podcast wordt ingezet. Daarvoor kan het afwasprincipe gebruikt worden: als je geen beeld nodig hebt en kunt luisteren tijdens de afwas is een podcast heel geschikt.

Theoretisch kader

Janneke Louwerse (docentopleider Nederlands bij de Hogeschool Rotterdam) dook voor haar presentatie in de theorie over de inzet van podcasts in het onderwijs. Toevallig kwam gisteren het bericht dat Apple stopt met de productie van de iPod. Sinds 2000 was dit kleine apparaatje een katalysator voor de ontwikkeling van podcasts in het algemeen en vanaf 2004 van educatieve podcasts. De argumentatie was eenvoudig: niemand hoeft te leren luisteren.

Uit onderzoeken die Janneke gevonden heeft komt naar voren:

  • 30 studies tot 2009: geen positief effect op leren, wel op motivatie
  • 15 studie tussen 2016 – 2020: positief effect op 1 of meerdere punten: leren, reflecterend vermogen, motivatie. Dit komt door betere podcasts en/of het beter inbedden van de podcast in het geheel van leeractiviteiten.

Voordelen

  • Vergroot betrokkenheid en (academische) binding
  • Vergroot social presence: studenten voelen zich gezien en gaan zich actiever gedragen (bijdragen aan discussie-fora)
  • Stimuleert zelfregulatie en kennisconstructie
  • Studenten hebben het gevoel goed voorbereid te zijn
  • Luisteren is mentaal minder belastend (gaat automatisch), dus meer focus op inhoud
  • Interpretatie van de stof wordt auditief duidelijker overgebracht (docent legt al accenten)
  • Stimuleert deeper learning, zeker bij aantekeningen maken
  • Levert studenten taal, vocabulaire, jargon voor verwerking en reflectie
  • Studenten leren communicatieve en taalvaardigheden en samenwerken
  • Kan discussie aanjagen
  • Relatief makkelijk te maken: een boek schrijven is ingewikkelder
  • Nuttig voor feedback: docenten kunnen snel een algemene en motiverende feedback inspreken.  

Als studenten podcasts maken wordt de meeste leerwinst gemaakt:

  • Studenten relateren veel meer aan hun professionele veld en verlaten de “ik moet dit vak halen” attitude
  • Studenten ervaren eigenaarschap
  • Kan leiden tot transformatief leren
  • Studenten weten hoe het is om als publiek naar een podcast te luisteren

Uitdagingen

  • Kan tot passief gedrag leiden als de podcast niet interactief is.
  • Podcasts moeten worden goed worden ingebed in de leeractiviteiten
  • Niet alle studenten luisteren de podcast
  • Niet iedereen luistert op het juiste moment (tijdpad)
  • Podcasts hebben nog niet de status van serieus lesmateriaal (maar zijn dat wel!)

Ontwerpeisen

  • Niet te lang (< 15 minuten)
  • Structuur
  • Informeel
  • Narratief element

Voorbeeld 2

Stef Stes is multimedia expert en adviseur bij de KU Leuven. Hij onderscheid in zijn presentatie vier soorten podcasts:

  • Monoloog: one man show
  • Interview: vragen en antwoorden
  • Gesprek: informeler, minder vraaggestuurd
  • Reportage

Bij het maken van een podcast is het nuttig dezelfde werkwijze te volgen als bij het maken van een video, dus met een storyboard en via storytelling. 

Stef heeft een mooi overzicht gemaakt van aandachtspunten.

12 dingen die je zou willen weten over podcasts

Vragen uit de chat en de nazit

Tijdens het webinar en in de nazit werden er door de aanwezigen interessante vragen gesteld. Veel vragen werden onderling beantwoord. Enkele vragen staan nog open en hebben we onder dit artikel als discussievraag gesteld.

Technisch

Welke software gebruiken jullie om podcasts te maken?

  • Wij gebruiken op de opleiding Première Pro!
  • Voor het opnemen van een gesprek tot max 4 personen gebruiken wij in onze studio de Rodecaster Pro icm Rode podmics. In een geluidsarme ruimte levert dit een uitstekende opname op, (daarnaast kan je via het apparaat eenvoudig iemand inbellen via laptop of mobiel,) Men is vaak verbaasd hoe eenvoudig het opnemen eigenlijk is waardoor men vaker terugkomt. Goed geluid is essentieel anders haken je luisteraars af.
  • Wij gebruiken "Audacity" -- gratis en multichannel audio-editing
  • Voor professioneel editen kun je ook Adobe Audition gebruiken
  • Wij gebruiken in onze Innoventus-ruimte een RØDECaster.  Podcasts maken is heel populair bij onze studenten. Hele mooie toepassing in het onderwijs. Zoals je project inleveren in de vorm van een podcast.
  • Dat ligt een beetje aan het platform. Kaltura biedt bijvoorbeeld de mogelijkheid om quizvragen in te voegen bij een audio- of video-opname

Beschikbaarheid

Waar deel je je podcasts? Leeromgeving? Spotify? Soundcloud?

  • Wij delen het via ons platform video.saxion.nl/podcasts en deze is ook gelinkt met spotify en apple podcast. We maken alles zelf (hebben voor de jingles een licentie bij Artlist). Docenten kunnen dan de link in de leer-omgeving zetten en tevens is het platform gelinkt met spotify en apple podcasts.

Didactisch en praktisch

  • Een podcast leent zich veel meer om de diepte in te gaan ook. Een podcast van een uur consumeren is veel beter te doen dan een uur video. Zo kun je bijv. makkelijk een uur aandachtig luisteren tijdens een treinrit.
  • Om een Podcast te gebruiken als leren denk ik dat je het moet combineren met andere onderwijsvormen, discussie, college, opdrachten, reflectie e.d.
  • De productietijd van podcasts ligt veel lager dan de productietijd van kennisclips. Dat maakt het ook heel laagdrempelig. Bij onze instelling wordt het voornamelijk door studenten gedaan. Vaak in opdracht van docenten (die het overigens dan nog niet zelf eerder hebben gedaan). Om die docenten dan daadwerkelijk te motiveren om zelf podcasts op te nemen....dat is dan weer een volgende vraag.
  • Ik gebruik een Podcast van New York Radio station: Freakonomics Bad Medicine om mijn studenten een holistisch overzicht te geven voorafgaande aan een trainingssessie. 
  • Mooi om die 'betrokkenheid' als winst te zien. Dat was namelijk één van mijn doelen bij het ontwikkelen van mijn stuk onderwijs. Zonder dit zo zwart op wit te weten heb ik dat onbewust toch aangevoeld. Ik merk dat ook terug bij mijn studenten.

Daarnaast kwamen de volgende punten nog ter discussie. Heb jij er een antwoord op? Laat het weten in de reacties!

  • In het kader van het delen van lesmaterialen, kan ik de podcasts van hogescholen en universiteiten terug vinden en mag ik die gebruiken?

  • Zijn er docenten die ook werken met transcripts bij de podcasts voor dove of slechthorende studenten?

  • Hoe zit het met auteursrechten op archiefmateriaal of andere bronnen? 

We zijn benieuwd naar je reactie!

Auteur

Reacties

Dit artikel heeft 1 reactie

Reactie van F. van Rosse

Veel dank voor dit geweldige overzicht, waardoor ik als beginnende onderwijs-podcast ontwikkelaar een heleboel wielen niet opnieuw hoef uit te vinden!