Petra Wentzel
Studeerde Toegepaste Onderwijskunde aan de Universiteit Twente Meer over Petra Wentzel
Blended onderwijs ontwerpen. Voor de één een kans om te gaan experimenteren met nieuwe offline en online onderwijswerkvormen. Voor de ander een vaag begrip dat voor onrust zorgt. Het afgelopen jaar is er veel over geschreven en op de afgelopen SURF Onderwijsdagen was het een belangrijk thema. Een panklare oplossing is er uiteraard niet, want elke docent, elk onderwijsteam en elk vak is anders.
Rode draad in de sessies tijdens de Onderwijsdagen was het belang van het samenwerken in teams. Teams bestaande uit docenten, ondersteuners en liefst ook studenten. Want niet iedereen weet of kan hetzelfde, maar samen lukt het altijd. Maar dan is de hamvraag: waar hebben we het eigenlijk over? Wat willen we? Wat is ons referentiekader, wat vinden we belangrijk? En natuurlijk: hoe komen we tot een logische blend? Het Golfjesspel helpt om aan de slag te gaan.
“Het spel gaf mij een goed inzicht over werkvormen en contexten waarin geleerd wordt. Ook is het leuk om te spelen omdat er een competitie-element in zit en daarnaast een beoordeling door collega’s. Het gaat dus niet alleen over het winnen van een spel maar ook over goed onderwijs ontwerpen.”
Joanne Heidinga ontwikkelde speciaal voor de Onderwijsdagen het Golfjesspel. De vraag was eenvoudig: kun je een interactieve sessie verzorgen over blended onderwijs ontwerpen? Ja dat kon. En interactief werd het! De zaal waarin de sessie werd gegeven ontplofte bijna van de gesprekken, discussies en onderhandelingen.
“De belangrijkste opbrengst van het golfjesspel is dat de studentgerichte leerreis op een inspirerende en handige manier inzichtelijk gemaakt kan worden. Met mooie kaartjes en materialen ga je met een team in gesprek boven het spelbord en kun je snel een afwisselend leertraject samenstellen.”
Gevraagd naar het waarom van de naam Golfjesspel geeft Joanne aan dat elk goed blended lesontwerp zich kenmerkt door het ‘Golfje van Wagenaar’. Dit is een model uit 2011 waarin werkvormen zodanig worden geordend dat een golvende lijn - van leeruitkomst tot toets - ontstaat. Op deze manier worden zelfstandig, online, on-campus en in de praktijk leren en werken afgewisseld.
De Special Interest groep Blended Learning van SURF publiceerde in 2016 al de "Ontwerp je (eigen) blend Toolkit". Nog steeds, of juist weer, actueel: communities.surf.nl/artikel/ontwerp-je-eigen-blend-de-toolkit
Ook Last en Jongen (2021) besteden in hun boek "Blended learning en onderwijsontwerp" veel aandacht aan het werken met een storyboard.
Onderwijs ontwerpen is dus teamsport, daar waren de deelnemers aan de Onderwijsdagen het ook over eens. Het Golfjesspel wordt daarom gespeeld in een team van 3-5 personen. Elk teamlid krijgt 6 werkvormenkaartjes, inclusief binding & motivatiekaarten. In totaal zijn er 50 verschillende werkvormenkaartjes. Elk team werkt met een eigen speelveld, hierop staan de doelgroep, de leeruitkomst en bijpassende toets. Met al deze elementen wordt het blended leerpad gemaakt.
De eerste stap in het spel is het neerleggen van de werkvormenkaartjes op het speelveld. Dan blijkt al snel dat het leerpad beter of effectiever kan als er werkvormen bij komen of juist vervallen. Maar niet alle werkvormen zijn in bezit van het elk team. Mogelijk hebben andere teams deze wel. Nu komt het spel echt op gang, want de werkvormenkaartjes mogen geruild worden met andere teams. Tijdens de sessie op de Onderwijsdagen leidde dit tot keiharde onderhandelingen tussen verschillende teams. Dit spelelement maakt het nadenken over onderwijs luchtig en toegankelijk. Na nog 2 speelrondes heeft elke groep zijn golfje af.
Hierna worden de ontwerpen beoordeeld door een ander team op studeerbaarheid, doceerbaarheid en constructieve alignment. Hierdoor wordt dus ook kennisgemaakt met het ontwerp van een ander team, wat natuurlijk weer tot nieuwe ontwerpideeën leidt. Het competitie-element wordt versterkt doordat elk kaartje een aantal punten heeft. Winnaar, met een grote knipoog natuurlijk, is het team met de meeste punten.
Joanne vertelt over het spel: “Spelenderwijs zag ik al snel voor me hoe het golfjesspel een absolute meerwaarde kan zijn tijdens onderwijsinnovatietrajecten, waarbij we met meerdere docenten tegelijk werken aan de (her)inrichting van modules. Het spel stimuleert namelijk op toegankelijke wijze niet alleen de samenwerking als team, maar ook het goed doordacht en gemotiveerd vormgeven van de blended wave. Doordat je letterlijk ziet hoe de wave invulling krijgt, kun je ook meteen zien of de balans kloppend is tussen de verschillende onderdelen (synchroon/a-synchroon, online/offline en teamwerk/zelfstandig/praktijk).”
Het spel kun je in een uur spelen door (idealiter) een groep van 9 tot 24 deelnemers. Na dat uur is een mooie stap gezet richting een blended onderwijsontwerp, maar het is uiteraard niet af. Daarvoor moet er in de onderwijsteams nog veel meer worden besproken en afgestemd.
“Het spel werkt heel verbindend. We begrijpen elkaar nu veel beter en kunnen vanaf hier echt vanuit een gezamenlijk (begrippen)kader aan onze vakken werken.”
“En, last but zeker not least, biedt het spel ook plezier, waardoor je als team met een grote glimlach bezig bent met onderwijsinnovatie!”
Waren er nog verbeterpunten? Een van de deelnemers geeft aan: “Een nadeel van de game is wel dat je gaat voor de punten en misschien niet altijd het beste blended onderwijs. Ik zat bij jonge mensen in de groep en die waren erg competitief ingesteld. Heel leuk om mee te maken. Maar een verbetering kan zijn en dat er minder nadruk komt te liggen op het behalen van de meeste punten."
Dank aan Geert Buijtenweg, Carolien Wierda, Hans Bastiaan en Frank Kupers voor hun feedback op deze sessie.
Studeerde Toegepaste Onderwijskunde aan de Universiteit Twente Meer over Petra Wentzel
0 Praat mee