"Met twee dagen fysiek onderwijs kan je al iets moois neerzetten"

"Ik heb een student die heel goed is in rugby en die gaat binnenkort een tijd naar Japan. Die kan straks gewoon het onderwijs blijven volgen. Hoe gaaf is dat? Vroeger kon dat niet."

Finalist Karen Kotten-Lips

Karen is docent, adviseur en coach binnen de opleiding Voeding en Diëtetiek aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN). Ze experimenteerde met een opzet om gesprekstechnieken online te oefenen. Tegen alle verwachtingen in leidde dat tot meer natuurlijke gesprekken van haar studenten met de cliënten. 

Klik hieronder om de korte clip van het gesprek met Karen te bekijken.

“De eerste periode was natuurlijk hectisch,” blikt Karen terug. “En daarna stond ik al snel voor de uitdaging: ‘Hoe laat ik mijn studenten online gesprekstechnieken oefenen?’" Echt contact via een scherm werd voor corona als onmogelijk gezien. In de diëtetiekpraktijk werden dan ook nog nauwelijks gesprekken online gevoerd.

"Normaal gesproken moet je als docent een lokaal in. Dan stoor je toch. Sommige studenten zijn dan afgeleid door je aanwezigheid. Online merken studenten niet dat we meekijken. Ze oefenen dan veel authentieker."

Wauw 55 studenten synchroon online bezig

De studenten van Karen oefenen in groepjes gesprekstechnieken aan de hand van casussen. Een auteur speelt de cliënt. Het was even zoeken naar een handige werkwijze online. Karen: “De auteurs kwamen vooraf bij elkaar in Teams voor een briefing. Daarna werd er in elf breakouts geoefend door de studenten. 55 Studenten die synchroon online oefenen, dat had ik voor corona nooit voor mogelijk gehouden!” 

Het is aan de studenten zelf om te bepalen wie een gesprek gaat voeren met de cliënt. De andere studenten geven feedback. De studenten bepalen zelf hoe ze het organiseren: 2 gesprekken wat langer of alle 5 een iets korter gesprek. Veel autonomie dus voor de studenten. 

Studenten oefenen online veel authentieker

Karen ontdekte al vrij snel een groot voordeel van deze opzet. “Normaal loop je als docent tijdens de gesprekken een zaal in. Online hebben wij de camera’s en het geluid uit. Studenten merken daardoor amper als je de online ruimte binnenkomt."

Via een scherm oefenen is soms juist fijner

En wat vonden de studenten? “Meerdere studenten gaven aan dit misschien wel fijner te vinden dan face-to-face gesprekken. Het is best spannend om gesprekken te oefenen, maar achter het scherm lijkt het veiliger en dus laagdrempeliger. En natuurlijk zijn deze studenten nu goed voorbereid op de beroepspraktijk. En ook daarin zitten voordelen: met het grootste gemak delen studenten hun scherm om plaatjes of informatie te laten zien. Dat is mooie bagage want videoconsults zijn ondertussen gemeengoed in de Diëtetiek.

Online contact houden vraagt meer aandacht, vindt Karen. “Als je niet oplet kunnen mensen van de radar verdwijnen. Daarom werken we veel in kleine groepen. Studenten voelen zich dan vrijer om dingen te zeggen.”

En dan zijn er de studenten aan wie je merkt dat het even wat minder gaat. “Met hen plande ik elke drie weken een online afspraak.

"Vroeger plande je niet een fysieke afspraak in van maar een kwartier. Dat was altijd langer. En dan moesten ze ook naar school komen. Nu is het makkelijker even tussendoor te plannen. Ook al is het maar een kwartier, je hebt toch aandacht voor iemand."

Bied veel verschillende werkvormen aan

Het valt Karen op dat er ook studenten zijn die goed gedijen in de huidige situatie. “Dat zijn degenen die gedisciplineerd zijn en goed kunnen studeren uit de boeken. Natuurlijk geldt dit niet voor alle studenten en daar moet je rekening mee houden. Maak instructies bijvoorbeeld nooit langer dan een kwartier, want dan is de aandacht al verslapt. En bied veel verschillende werkvormen aan zodat je zoveel mogelijk studenten weet te bereiken.”

Karen vindt dat deze tijd veel mooie dingen heeft opgeleverd. Misschien niet verwonderlijk voor iemand die in de race is voor de titel Docent van het jaar 2021.

"Studenten kunnen kennisclips zelf beluisteren, desnoods zo vaak als ze willen. En  ook doorspoelen wanneer ze willen. In het echt kan je iemand niet doorspoelen, haha."

Altijd en overal toch je onderwijs volgen

En het onderwijs is veel meer tijd- en plaatsonafhankelijk geworden. "Ik heb een student die heel goed is in rugby en die gaat binnenkort een tijd naar Japan. Die kan straks gewoon het onderwijs blijven volgen. Hoe gaaf is dat? Vroeger kon dat niet.

Contactttijd goed benutten. 

Karen hoopt dat goede oplossingen behouden blijven. Zij en haar collega's kijken daarom vooral naar de voordelen. “Eén dag in de week naar school is misschien nog wat weinig, maar met twee dagen fysiek onderwijs kan je al iets moois neerzetten. 

Over de docent van het jaar verkiezing 2021

De Docent van het jaar verkiezing wordt elk jaar georganiseerd door het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO). Instellingen dragen docenten voor en een jury selecteert de finalisten. 

De vier finalisten zijn:

• Karen Kotten-Lips (HAN University of Applied Sciences)
• Jessica Zweers (HanzeHogeschool Groningen)
• Machiel Blok (Hogeschool Rotterdam)
• Arianna Pranger (Universiteit Leiden)

Van 25 maart tot en met 15 april stellen we elke week een kanshebber voor. Uiteraard gaat het over onderwijs in coronatijd, online binding en welke ervaringen ook na corona bruikbaar blijven.

Op 21 april is de finale. Daarin reikt demissionair minister Van Engelshoven (OCW) de prijs uit aan de winnaar.

Meer lezen en kijken

• Meer informatie over de docent van het jaar verkiezing van het ISO.
• Bij de HAN zijn ze natuurlijk megatrots op de finaleplek van Karen. Ze schreven er een mooi artikel over. Studente Mariska kwam in een korte video aan het woord over het enthousiasme en de positiviteit van Karen.