Hoe betrek je studenten meer bij hun onderwijs? 4 tips van studenten

Studenten worden meestal om hun mening gevraagd aan het einde van een cursus, in de vorm van een cursusevaluatie. En daar stopt ook eigenlijk wel de mate waarin studenten betrokken worden bij hun eigen studie. Hoe vaak verzuchten we niet dat cursusevaluaties slecht worden ingevuld en dat de resultaten daardoor niet veelzeggend zijn? Hoe komt dat?

Vaak hebben studenten niet het gevoel dat het verschil maakt om deze evaluatie wel of niet in te vullen. Het zijn erg gerichte vragen die de echte mening van de student nauwelijks weergeven en bovendien hebben studenten het vak al gevolgd: eventuele aanpassingen hebben geen invloed meer op hun situatie. Kortom, de mening van de student wordt nauwelijks meegenomen bij het ontwerpen van een vak of opleiding. Daar moet verandering in komen! Studenten weten vaak erg goed wat ze willen leren tijdens hun studie, welke leeractiviteiten hen het meest motiveren en de meeste impact hebben. Mijn tip: betrek je studenten om voor hen het beste onderwijs te ontwikkelen. Hoe pak je dat aan? Vier adviezen:

1. Gebruik contacttijd

Besteed een deel van je les aan het vragen om meningen. Een student vertelt over een mooi voorbeeld. “Eén van mijn docenten besteedt aandacht aan onze mening over zijn vak tijdens de les. Hij stelt aan het einde van zijn vak altijd drie vragen:

1. Wat vond je het meest interessant om te leren?
2. Wat was het beste tijdens dit vak?
3. Wat kan er verbeterd worden aan dit vak?

De studenten beantwoorden deze vragen anoniem. “Iedereen krijgt een aantal post-its om het antwoord op te schrijven en bij de juiste vraag op te plakken. Maar daar stopte mijn docent niet. Hij ging alle antwoorden langs, zoomde in op een aantal specifieke antwoorden en vroeg om toelichting. Hierdoor gaf hij ons het gevoel te luisteren en dat onze mening er echt toe deed. Hele discussies vonden vervolgens plaats over wat er goed ging en wat beter kon.” Alleen een vraag stellen is dus niet voldoende. Geef studenten echt het gevoel dat er geluisterd wordt naar de antwoorden en dat er iets mee gedaan wordt. Dan komt die feedback wel.

Alleen die ene vraag stellen is niet voldoende. Geef studenten echt het gevoel dat er geluisterd wordt naar de antwoorden en dat er iets mee gedaan zal worden. Dan komt die feedback wel.

2. Geef een beloning

Een andere manier om studenten te betrekken is om panelgesprekken met ze te houden. Een aantal studenten wordt dan uitgenodigd om in detail over de opleiding te praten. Maar ook hier merken we dat er weinig studenten komen opdagen. Dus hoe verhoog je de opkomst? Door wat lekkers aan te bieden! Wil jij met studenten in gesprek over hoe het onderwijs verbeterd kan worden, bied dan eens broodjes kroket aan tijdens het gesprek. Nog meer respons krijg je door het gesprek te plannen aansluitend op de colleges van studenten, zodat ze niet speciaal naar de instelling hoeven te reizen.

Begin deze panelgesprekken eerst met simpele vragen om de discussie aan te wakkeren en een veilige sfeer te creëren en stel daarna ingewikkeldere vragen. Zorg dat er naar iedereen geluisterd wordt en elke mening gerespecteerd. Vraag om voorbeelden en verheldering, zodat duidelijk is voor de studenten dat hun mening echt gehoord wordt en van belang is. Nog beter is als studenten elkaar gaan aanvullen, maar niet onderbreken. Een nog veiligere sfeer creëer je door nauwelijks betrokken docenten uit te nodigen. Het is heel eng om negatieve dingen te zeggen over het vak van een docent als diegene ook aanwezig is, dus nodig liever mensen uit die verder van het vak afstaan. En een laatste tip: organiseer deze panelgesprekken gedurende het hele jaar, niet alleen aan het einde. Studenten willen zelf nog verandering kunnen meemaken.

Wil jij met studenten in gesprek over hoe het onderwijs verbeterd kan worden, bied dan eens broodjes kroket aan tijdens het gesprek.

3. Laat je zien en betrek studenten vanaf het begin

Eén van de studenten doet een studie met grote studentbetrokkenheid. Hoe heeft de opleiding dat voor elkaar gekregen? “Bij ons werd meteen bij de introweek al duidelijk gemaakt dat het gewaardeerd wordt als we meedenken en dat we moeten laten horen waar we behoefte aan hebben. De opleidingsdirecteur en alle andere betrokkenen bij de opleiding laten constant hun gezicht zien, zodat het laagdrempelig is om naar ze toe te stappen. En we hebben zelfs hele lessen stilgestaan over hoe ons onderwijs vormgegeven moet worden. Zo hebben we andere deadlines voor de scriptie voorgesteld, overleggen we nu eerst in kleinere groepjes voordat we dingen klassikaal bespreken en hebben we een hele dag georganiseerd om presentaties te geven over onze opdrachten. We worden er ook op aangesproken als we te weinig input geven. Bij elk vak worden we betrokken en ook wordt stilgestaan bij de opleiding als geheel. Studenten worden echt gehoord en er heerst een heel open sfeer. Het maakt alles veel leuker.”

4. Actieve studentenraden

Sommige van de studenten hebben ervaring met de OLC en de facultaire studentenraad. De ervaringen wisselen over hoeveel impact je hiermee maakt. Eén student heeft slechte ervaringen met de OLC. “Ik voelde me daar ongemakkelijk. Ik was net nieuw op de VU en nog aan het ontdekken hoe alles werkte. Ik zat meteen al in de OLC maar ik kon nog niet echt een mening vormen over het onderwijs, omdat ik nog geen idee had hoe en wat. Na wat reflectie weet ik ondertussen wel wat me geholpen zou hebben om een betere vertegenwoordiger te zijn. Een partner was geen overbodige luxe geweest. Van iedere jaarlaag was er slechts één studentlid. Met een partner had ik kunnen overleggen, steun en zelfvertrouwen kunnen vinden om me te laten horen en echte veranderingen teweeg te brengen. Ook goede voorbeelden zouden geholpen hebben. Wat hebben (studentleden van) OLC’s voor elkaar gekregen en hoe? Die inspiratie zou me laten zien wat überhaupt kan en mag en me aansporen iets vergelijkbaars te doen.”

De ervaringen met de facultaire studentenraad zijn positiever onder de studenten die ik sprak. Ze geven aan dat je daar meer impact kunt maken, mits je je daar zelf voor inzet als student. Hierbij is de ervaring ook dat het uitmaakt met welke andere studenten je in de raad zit.

Hoe doen studenten vaker mee?

Wil je dat studenten vaker meedoen en zich echt inzetten voor beter onderwijs tijdens hun opleiding? Dan moeten ze verandering zien. Studenten het gevoel geven dat je naar ze luistert is één ding, maar echt horen wat ze zeggen, is een tweede. Als studenten niet het gevoel hebben dat er iets met hun mening gedaan wordt, waarom zullen ze die dan nog een tweede keer geven? Mijn advies: doe iets met de feedback van studenten en koppel aan ze terug wat ermee gebeurt. Alleen zo creëer je betrokken studenten die zich willen hardmaken voor hun opleiding.

Mijn advies: doe iets met de feedback van studenten en koppel aan ze terug wat ermee gebeurt.