Gekochte en open leermiddelen in het onderwijs

Om zicht te krijgen op de ontwikkelingen in online lesmateriaal, organiseerde de werkgroep Kennisdelen van Open Online Onderwijs van SHB/UKB vrijdagochtend 26 okt een studie-ochtend. Diverse platforms stelden zichzelf voor en gingen in op de rol van de bibliotheek

Algemene platforms

Voordeel van deze platforms is dat alle leermiddelen van één vak bij elkaar staan. Niet van platform naar platform switchen en telkens weer inloggen. Dit kan bijv bij Kortext, Coutinho en het e-studybook-platform van SURF.

De ervaring van Kortext is dat het platform sneller in de lucht is als de bibliotheek er van het begin af aan betrokken is.

Gespecialiseerde platforms

Er is een grote variatie in platforms.  Pearson biedt een platform bij de boeken van de ‘Mastering’ serie. Buku, Kortext en Jisc  bieden boeken van de verplichte literatuurlijst. Grasple biedt een platform voor wiskunde en statistiek.  Docenten kunnen opgaves opstellen en aanwezige opgaves aanpassen. Edumundo vervangt leerboeken door een interactieve site met zo min mogelijk tekst en zoveel mogelijk game(achtige) elementen. Menno Thijssen van Edumundo is ook voor een coördinerende rol van de bibliotheek. Hiervoor is een goed contact met opleidingen een vereiste.

Cases als basis

Een mooi voorbeeld van gebruik van een platform komt van de Universiteit Utrecht. Bij psychologie, sociologie en antropologie hadden studenten echt het idee dat de vakken onderzoeksmethoden, statistiek en SPSS niets met elkaar te maken hadden.

De oude vakken zijn vervangen door colleges waar een case wordt behandeld. Uit de genoemde vakken worden de onderdelen behandeld om die case op te lossen.

Een van de problemen bij deze studies was dat het beginnivo van de studenten qua statistiek uiteenloopt van 2-MAVO tot bachelor. Samen met Grasple, werden oefenopgaves statistiek ontworpen waar de studenten mee kunnen oefenen om zich op het benodigde nivo te brengen. Bij het behandelen van de case wordt uitgegaan van voldoende statistiekkennis om de case en de volgende stap in statistiek te kunnen zetten.  De studenten zien nu samenhang tussen vakken en zijn blij met de oefenopgaves die ze in eigen tempo kunnen doornemen.

Randvoorwaarden

Kortext, van originele Engels, houdt zich aan de privacy-regels van het land en de opleiding. Heeft een opleiding privacyregels? Als docenten onderwijsmateriaal ontwikkelen, van wie is het dan? Van het instituut of de maker?  Is er beleid op dat gebied bij een instelling?  Dit zijn zaken waar, zeker in het hbo, nog weinig over is nagedacht of op papier gezet. Dit zijn soms hele bevallingen. Ik merkt het zelf bij de hbo-verpleegkunde opleidingen die nu hun onderwijsmateriaal online gaan delen. “Moeten we nadenken over auteursrecht bij een document of powerpoint die we willen delen?”

Financiën

Online (en zelfs) open leermaterialen zijn niet altijd gratis. Samenstellen kost tijd, kwaliteit en 24/7 bereikbaarheid heeft een prijs. Elke uitgever heeft zijn eigen verdienmodel. De meesten werken via abonnement.

Platforms met verplichte literatuur zijn pas interessant als er voldoende op staat. Maar voor tentamens willen velen nog uit een papieren boek studeren. In de USA zijn studieboeken veel duurder dan in Nederland. Met een platform zijn ze daar soms 30% goedkoper uit! Sommige universiteiten in de US maken zelf al hun onderwijsmateriaal en adverteren met gratis boeken om studenten te trekken.

Conclusie

Al deze platforms hebben hun specifieke voordelen en soms zijn ze ook nog volop in ontwikkeling. De rol van de docent verandert, ze kunnen meer praktijkgericht werken, minder ‘les’ geven.

Onderwijs krijgt meer samenhang, kan individueler en wordt soms leuker door games.

De platforms bieden de mogelijkheid de vorderingen en resultaten van een de student kan volgen of bepaalde lesstof toch extra aandacht nodig heeft.

Rol van de bibliotheek

Wat wordt de rol van de bibliotheek? Coördinerend om de co-creatie te bevorderen zoals Kortext en Edumundo aangeven?  Bewaker van privacy en auteursrecht? Kunnen we bemiddelen zodat een docent niet aan één boek vast zit maar een eigen ‘boek’ kan samenstellen met hoofstukken uit diverse andere boeken?

We zullen er bovenop moeten blijven zitten: de ontwikkelingen volgen en ze aandragen bij opleidingen voordat uitgevers en platforms dat doen. Laten zien dat we ook op dat gebied kennis in huis hebben en kunnen adviseren.

PS

Voor dit stuk heb ik ook uit persoonlijke ervaring geput: Pearson, JISC, Buku waren niet aanwezig op deze ochtend. Een volledig verslag volgt binnenkort.

Jacques Versteijnen