10 elementen van online onderwijs die studenten willen behouden

Daar zie ik een kans voor mezelf. Ik ben Charlotte en ik heb net de master Onderwijs en Innovatie afgerond aan de Vrije Universiteit (VU). Ik heb het afgelopen jaar volop online onderwijs gevolgd. Daarnaast spreek ik met regelmaat mijn medestudenten en student-assistenten. Natuurlijk gaat het vaak over onze mening over online onderwijs. En eerlijk is eerlijk, het is vaak een hoop geklaag. Maar daar tussendoor gaat het ook genoeg over wat we wel fijne aspecten van online onderwijs vinden en waarom.

Dit willen studenten vasthouden na Corona

Ik heb afgelopen week twee sessies gehouden met studenten op de VU uit alle jaarlagen en vakgebieden. Centraal stond de vraag welke aspecten van online onderwijs wil je behouden? Dat perspectief wil ik graag met jullie delen in dit blog, want wie kan nou beter schrijven over dit onderwerp dan de student zelf!

1. Opgenomen lessen en kennisclips

Toen ik nog aan de RUG studeerde stond dit elk jaar op het programma van de studentenmedezeggenschapsraden: vaker colleges opnemen. Nu het op zo’n enorme schaal gedaan wordt en dit uit het onderzoek van ISO ook duidelijk naar voren komt, is er ook echt bewijs voor: studenten vinden het echt prettig als docenten hun colleges opnemen. En daar sluit ik me volledig bij aan. Leerstof is te volgen in mijn eigen tempo. Ik kan een video versneld of vertraagd afspelen of terug- of vooruit spoelen. Zo mis ik niets belangrijks óf raak ik niet gefrustreerd om te horen wat ik al weet. Daarnaast kan ik studeren op momenten die mij het beste uitkomt, het biedt flexibiliteit.

Natuurlijk moeten de video’s niet de live contactmomenten vervangen. Ik ben meer voor een flipped classroom principe waarbij kennis vooraf aan het college gedeeld worden en de colleges zelf gebruikt kunnen worden voor interactie, verheldering, verdieping of toepassing. Studenten hebben daar uiteindelijk het meeste aan omdat het activerende en interactieve lessen zijn. En ik denk dat dit soort colleges ook veel inspirerender is voor docenten.

2. Variatie tijdens de les

We horen volop dat het studentenwelzijn enorm gekelderd is sinds Corona. Hoofdoorzaak nummer één is vermoedelijk de beperkte interactie. Docenten zijn ontzettend hun best gaan doen om online mogelijkheden te vinden voor meer interactie in hun online lessen. Vaak is het antwoord om meer te variëren tijdens de lessen. Betrek studenten op een laagdrempelige manier door ze vragen te stellen via Mentimeter. Maak gebruik van break-out rooms, gebruik hier en daar een energizer of geef een opdrachtje. Dit wil ik behouden ook in het fysieke onderwijs. Als je namelijk het gevoel hebt dat je docent echt om je geeft, de interactie met je aangaat en niet alleen maar jaar in en jaar uit hetzelfde riedeltje aflegt, dan schept dit echt een band met je docent en studie. Iets wat ontzettend belangrijk is voor het studentenwelzijn.

3. Laagdrempelig vragen stellen tijdens college

Je hebt het vast vaak meegemaakt als docent: je stelt een vraag en niemand (of hetzelfde kleine groepje) geeft antwoord. Het fijne aan online onderwijs is dat het veel laagdrempeliger is geworden om te reageren en om vragen te stellen. Voor een heleboel studenten is het namelijk doodeng om te spreken voor een hele groep, ook voor mij. Wat veel van mijn docenten doen, is dat je anonieme vragen kan stellen in Mentimeter. Dat is nog laagdrempeliger dan in een Zoomchat en het voordeel is dat Mentimeter ook gebruikt kan worden tijdens fysieke lessen. Laagdrempelig vragen stellen creëert een veilige omgeving, wat er uiteindelijk voor zorgt dat studenten leren om wel vragen voor een hele klas te stellen.

4. Blijf de tools gebruiken die we hebben leren kennen

Als een gek zijn docenten in de Coronatijd op zoek gegaan naar tools die ze kunnen gebruiken voor hun online lessen. Een deel van die tools bleek niet zo geschikt, maar ook zeker een deel wel. Het zou zonde zijn als we die geschikte tools helemaal niet meer gaan gebruiken na Corona. Ik heb bijvoorbeeld Feedbackfruits leren kennen tijdens Corona en ik wou echt dat we deze tool al gebruikten vanaf jaar één van mijn studie. Studenten kunnen met Feedbackfruits elkaar helpen de leerstof (artikelen en video’s) te begrijpen op een laagdrempelige, asynchrone manier. Meer weten over deze tool? Ik heb er al eens een artikel over geschreven.

5. 1-op-1 online begeleiding

Ikzelf heb mijn scriptie moeten schrijven tijdens Corona. Ik vond het ontzettend prettig dat deze begeleiding online plaatsvond. Ik woon niet dichtbij de VU en ik heb ook geen studenten-ov meer, dus dit scheelde me veel tijd en moeite. Dat terwijl ik heb gemerkt dat het gesprek online super goed ging. Misschien zelfs nog wel beter, want met scherm delen konden we elkaar alles eenvoudig laten zien en ik had thuis alle documenten meteen bij de hand. Daarnaast hoefde ik me geen zorgen te maken over treinen missen, vertraging en verdwaald raken op zoek naar het juiste kantoor.

6. Online groepswerk

Ik had het van tevoren niet verwacht, maar ik heb heel prettige ervaringen overgehouden aan groepsopdrachten online maken. De flexibiliteit die online werken met zich meebrengt, leidde ertoe dat we veel vaker met elkaar afspraken. Via Zoom deelden we ons scherm en met Google Docs konden we tegelijkertijd in hetzelfde document schrijven. Omdat we vaak samen afspraken, hebben we echt elk element van de opdracht samen gemaakt. Ik heb gemerkt dat door de kennis en perspectieven van iedereen te combineren, de kwaliteit van de opdracht enorm is toegenomen. Ook omdat we elkaar zo vaak zagen, heb ik echt een band ontwikkeld met mijn groepsgenoten. Online binding is dus zeker mogelijk. Dit was mijn leukste en meest leerzame opdracht van mijn hele studie en ik wil vaker zo aan mijn opdrachten werken.

7. Vaker naar mening vragen

Wat we gemerkt hebben is dat docenten tijdens Corona steeds meer studenten gevraagd hebben naar hun mening. Dit kan een simpele vraag zijn als ‘Hoe gaat het met je?’ Maar het ging ook verder door bijvoorbeeld studenten te betrekken bij het maken van keuzes in hun onderwijs. Bij het online onderwijs vragen docenten namelijk meer welke manier voor studenten het prettigst werkt. Ik zou dit ook graag na Corona weer terugzien. Studenten hebben namelijk vaak heel goede ideeën over wat werkt voor hen en wat ze willen, maar weinig studenten krijgen ook daadwerkelijk de kans om zich te laten horen.

8. Hybride onderwijs

Het hele idee dat je niet meer verplicht naar de campus hoeft te komen, maar het college ook prima online te volgen is, staat mij erg aan. Dit geeft mij namelijk veel meer flexibiliteit. Als ik me niet helemaal fit voel, hoef ik niet in een collegezaal te zitten andere mensen aan te steken. Als de trein weer eens dikke vertraging heeft, hoef ik niet veel te laat aan te komen. Studenten zijn voorstander van hybride onderwijs mits de collegezalen zijn uitgerust met de juiste apparatuur om interactie tussen de online en offline studenten mogelijk te maken. En dit is voor de meeste collegezalen verreweg nog niet het geval.

Waar ik nog wel voor wil waarschuwen: hybride onderwijs kan heel gevaarlijk zijn voor depressieve studenten. Als je nooit je huis uit hoeft, doe je dat ook niet als je je mentaal niet goed voelt. Alles hybride maken is voor kwetsbare studenten daarom niet een goede uitkomst. Houd daar rekening mee.

9. Break-out rooms

Ik hoor heel wisselende ervaringen over break-out rooms. Zolang studenten erop voorbereid zijn en de opdracht duidelijk meegegeven wordt, zijn de meeste studenten er heel positief over. Hierdoor is interactie online met je medestudenten hartstikke makkelijk. In kleine groepjes voelen studenten zich wel veilig om van zich te laten horen. Je verdoet helemaal geen tijd om groepjes te vormen en door random break-out rooms spreek je eens studenten die je anders nooit zou spreken. Het wordt zeker erg gewaardeerd om break-out rooms iets te lang in te plannen, zodat de groep ook even de tijd heeft om elkaar te leren kennen.

10. Meer opdrachten, minder tentamens

Docenten raakten in paniek bij de overgang naar online onderwijs. Hoe kan je nu nog veilig toetsen? Een deel heeft het tentamen omgezet in een (groeps)opdracht. Hier ben ik fan van. Tentamens heb ik namelijk altijd vervelend gevonden. Ze leveren stress op en het tentamen is meestal geen accurate weergave van de lesstof. Het cijfer is dan ook niet representatief voor wat de student daadwerkelijk weet en kan. Doe mij die opdracht waar ik een onderwerp kan kiezen waarnaar ik geïnteresseerd ben, waar ik me meer kan verdiepen in de lesstof en waar ik een blok lang aan een opdracht werk waarvan ik uiteindelijk weet dat de kwaliteit goed is en ik een mooi cijfer zal halen. Dat scheelt me een hoop stress, geeft meer flexibiliteit en motiveert me veel meer om tijd te steken in mijn studie.

En dat zijn ze: 10 dingen die wij, studenten, willen behouden van wat we geleerd hebben van het online onderwijs. Ik ben heel benieuwd hoe de onderwijswereld er na Corona ook daadwerkelijk uit zal zien, maar ik ben vooralsnog positief. Volgens mij zullen de traditionele hoorcolleges echt meer en meer verdwijnen en zien we steeds meer mogelijkheden van technologie. Meer actief en interactief onderwijs zal het streven blijven!

Dus vertel: Zijn jullie het met ons, de studenten, eens?

Laat het ons weten in de comments!