Didactische strategieën in online onderwijs: lessons learned en toekomstig onderwijs.

Theoretische achtergrond van het onderzoek

De studie naar didactische strategieën bouwt voort op het Community of Inquiry (CoI) framework. Dit framework voor online hoger onderwijs wordt volgens de onderzoekers veel gebruikt in zowel het onderzoek als in de praktijk. Het CoI framework is gebaseerd op sociaal-constructivistische leertheorieën. Betekenisvolle online leerervaringen worden het beste mogelijk gemaakt in een ‘community of inquiry’ waarin docenten en studenten gezamenlijk tot betekenisgeving komen. Teaching presence, social presence en cognitive presence vormen de drie kernelementen die essentieel zijn om “doelmatig online leergemeenschapen te creëren en te onderhouden”. Deze drie kernelementen vind je dan ook terug in de opzet en resultaten van het onderzoek.  Het hele rapport van het onderzoeksteam kun je downloaden via deze website.

Lessons learned: wat houden we vast van online onderwijs?

Voor het onderzoek zijn online focusgesprekken gevoerd met studenten en docenten van de UvA. In de focusgroepen zijn deelnemers ook gevraagd naar hun ideeën over de toekomst van online onderwijs. Belangrijk om te weten is dat de gesprekken met de focusgroepen plaatsvonden middenin de coronapandemie. In dit artikel delen we beknopt de lessons learned, en wat studenten en docenten in de toekomst willen behouden van online onderwijs.

• Toen het onderwijs online moest plaatsvinden, hebben docenten hun cursussen op verschillende manieren geherstructureerd. Het principe van de flipped classroom is veel gebruikt: kennis overbrengen via kennisclips of video’s en live sessies voor verdieping en vragen. Veel docenten en studenten zijn hier positief over en zien dit principe ook als mogelijkheid voor de toekomst. Ook in relatie tot de toekomst van hoorcolleges, denken studenten en docenten dat kennisoverdracht veel meer online kan plaatsvinden. De tijd op locatie is dan bestemd voor interactie, discussies en socialisatie.

• Over hybride onderwijs als mogelijkheid voor de toekomst zijn de meningen verdeeld. Studenten zien er de voordelen van in: studenten die om welke reden dan ook (ziekte, beperking) niet naar de campus kunnen komen, kunnen toch onderwijs volgen. Docenten vrezen dat hybride onderwijs tijdrovend en intensief is.

• Bij online leren wordt er meer van het zelfsturend vermogen verwacht van studenten. Daarom zijn duidelijke informatie, heldere verwachtingen en een duidelijke structuur nodig, zo merkten de gevraagde docenten. Veel studenten zijn positief over de structuur en de beschikbaarheid van cursusmateriaal; zij hopen dat dit in de toekomst zo blijft.

• Veel deelnemers zien het liefst dat het grootste deel van het onderwijs weer op locatie plaatsvindt. Zij hopen vooral dat online onderwijs niet wordt aangegrepen als handige kostenbesparing. Toch ziet een deel van hen ook in dat online aspecten in regulier onderwijs een grotere rol kunnen spelen. Dat vraagt alleen om een goede afweging en afstemming op basis van de cursusinhoud, leerdoelen, studentenaantallen en de wensen van studenten en docenten.

• Een groot deel van de gevraagde docenten wil kennisclips blijven gebruiken. Ook veel studenten zijn hier enthousiast over. Maar ook bepaalde digitale tools lijken een blijvertje, online onderwijs of niet: tools als FeedbackFruits, Perusall, MentiMeter, Canvas en de diverse chat- en pollfuncties.

• Veel studenten en docenten zijn positief over de flexibiliteit die online onderwijs biedt, en behouden dit graag in de toekomst. Online onderwijs biedt veel mogelijkheden, zoals gastdocenten uitnodigen, maar ook mogelijkheden voor studenten ziek zijn, een beperking hebben, of internationale studenten.

Het hele rapport van de onderzoeksgroep kun je downloaden via deze website.

Foto: Photo by lucas law via Unsplash