Gebruikerservaringen digitale leermaterialen gezocht

Digitale leermaterialen: het is een thema waar de afgelopen jaren veel over is gesproken, maar waar tegelijkertijd het laatste woord zeker niet over gezegd is. Het is een van de drie onderwijsthema’s in de SURF Meerjarenagenda 2019-2022, in het Versnellingsplan werkt de zone ‘Naar digitale (open) leermaterialen’ aan de optimale inzet van digitale leermaterialen en het Koersteam, de bestuurlijke zone in het Versnellingsplan, heeft de ambitie uitgesproken om een efficiënter en toegankelijker systeem te realiseren waarbij de regie meer dan nu bij onderwijsinstellingen ligt.

Een terugblik

De afgelopen jaren is veel werk verzet om bestaande processen in kaart te brengen. Daarbij is onderzocht welke interventies gedaan zouden kunnen worden om patronen in de keten van digitale leermaterialen te doorbreken.

In 2015 nam OCW in hun Strategische Agenda Hoger Onderwijs en Onderzoek op: “Alle docenten stellen in het ho in 2025 hun onderwijsmaterialen vrij beschikbaar zodat zij gebruik kunnen maken van elkaars digitale leermaterialen.”. In de huidige agenda Houdbaar voor de toekomst is de ambitie blijven staan “zodat het delen én hergebruiken van leermaterialen gangbaar wordt onder docenten. Dit zal een effect hebben op de leermiddelenmarkt waarin commerciële uitgevers een belangrijke rol spelen”.

En er wordt in de praktijk op allerlei plekken geëxperimenteerd:

• Instellingen worden in de stimuleringsregeling Open en online onderwijs uitgedaagd om samen met andere vakdocenten collecties van open leermaterialen op te bouwen en hergebruiken binnen de vakcommunity. Afgeronde en lopende projecten zijn hier te vinden. Het is op dit moment weer mogelijk om een projectvoorstel in te dienen.
• SURF heeft een project gestart om tot een ander model voor de markt van digitale studieboeken te komen met het project eStudybooks. Dat had als doel om studieboeken van uitgevers digitaal aan te bieden tegen een redelijk tarief, zodat studenten er altijd en overal, online én offline, over kunnen beschikken via directe, veilige toegang. Het evaluatierapport is hier te vinden.
• Er is een haalbaarheidsstudie gedaan naar het ‘inclusive access’-model, dat in de VS en Engeland populair is. Dat is een (licentie-)model waarbij studenten persoonlijk digitaal toegang kunnen krijgen tot alle les- en leermaterialen vanaf de eerste studiedag.

Uit de analyse van alle initiatieven, waarover je in dit whitepaper uitgebreider leest, bleek dat er nog verschillende belemmeringen zijn om digitale leermaterialen optimaal in te zetten voor het onderwijs. Het Koersteam van het Versnellingsplan heeft daarom besloten eerst nader onderzoek uit te voeren naar gebruikerservaringen, naar de keten en naar bestaande initiatieven.

Een korte vooruitblik

ResearchNed is in opdracht van het Koersteam bezig om die zaken in kaart te brengen. Dan doen zij allereerst met een enquête om daarna op een achttal instellingen verdiepende interviews te houden. Ook analyseren zij de keten en brengen ze bestaande initiatieven in kaart.

Tegelijkertijd heeft het Koersteam aan de zone ‘Naar digitale (open) leermaterialen’ gevraagd om aan een visie en roadmap te werken, mede op basis van de onderzoeksresultaten. Waar ResearchNed de huidige situatie in kaart brengt, kijken zij dus echt naar mogelijke toekomstscenario's. Een begeleidingsgroep met experts vanuit de instellingen en SURF stuurt namens het Koersteam op beide trajecten. Het Koersteam wil uiteindelijk op basis van beide resultaten in haar bijeenkomst van oktober een weloverwogen besluit nemen over toekomstige stappen.

Hoewel ik denk dat je beter niet met de hamvraag van je bericht kan wachten tot de laatste regels, heb ik de hoop dat de doorlezers enthousiast zijn om mee te helpen. Want: we hebben respondenten nodig om een goed beeld te krijgen van de gebruikerservaringen met digitale leermaterialen. Dus, ben je student of docent? Dan vragen we je om deze enquête in te vullen. In deze bijzondere en drukke tijden is dat geen verzoek dat we lichtvaardig doen. Tegelijkertijd zit online lesgeven vanwege het Corona-virus in een versnelling, en achten we de impuls aan de toegang tot digitale leermaterialen van groot belang. Het invullen van de enquête duurt ongeveer 2 tot 10 minuten. Voor de enquête voor docenten klik je hier, voor studenten klik je hier. De enquête staat open tot 1 juli.