Waaraan moet een e-portfolio voor Lerend Kwalificeren voldoen?

Prove2Move is een coöperatie van drie roc’s en maakt onder andere examens voor opleidingen in Zorg en Welzijn. Jane is manager en Carmen beleidsondersteuner. Nu verschillende van hun klanten zich oriënteren op Lerend Kwalificeren, krijgen ze steeds vaker vragen om advies en ondersteuning hierbij, vertelt Carmen. “We krijgen er zelfs vragen over van onderwijsteams uit andere vakgebieden. Daarom verkennen we nu hoe we onderwijsinstellingen het best bij Lerend Kwalificeren kunnen gaan ondersteunen. We staan ook voor de vraag: gaan we alleen adviseren of eveneens zelf een e-portfolio ontwikkelen en aanbieden?”

Bewijzen en feedback verzamelen

Bij Lerend Kwalificeren is er niet een afsluitend examen aan het einde van de opleiding. In plaats daarvan verzamelen studenten tijdens hun opleiding bewijzen en feedback in een portfolio. De zogenoemde besliscommissie moet uiteindelijk op basis van die set bewijzen beslissen of de student al dan niet voldoet aan de kwalificatie-eisen.

Gebruikerswensen en functionaliteiten

Jane vertelt: “Een portfolio is een verzameling van allerlei door de student verzamelde bewijzen (bijvoorbeeld documenten, beelden en filmpjes) die voorzien zijn van feedback. Voor zoiets is een digitaal e-portfolio uitermate geschikt. Daarom onderzoeken we ook welke e-portfoliosystemen er al zijn en welke e-portfoliosystemen scholen nu al gebruiken. We spreken zowel met onderwijsteams als met leveranciers. Aan de onderwijsteams vragen we wat hun gebruikerswensen zijn, welke functionaliteiten daarvoor nodig zijn, en welke e-portfolio’s daar goed bij aansluiten. En we vragen of hun roc een bepaald e-portfolio verplicht stelt.”

Grote verscheidenheid in e-portfolio’s 

Carmen en Jane zien tot nu toe een grote verscheidenheid. Carmen: “Sommige instellingen gebruiken al een e-portfolio, andere zitten nog in de onderzoeksfase. Op basis van de verzamelde ervaringen en onze Prove2Move-gebruikersbijeenkomsten, gaan we ons beraden. Gaan we wel of niet zelf een e-portfolio ontwikkelen? En als we dat gaan doen, aan welke voorwaarden en functionaliteiten moet dat dan voldoen?”

Makkelijk bruikbaar voor studenten, docenten en werkbegeleiders

Jane vult aan: “Als we een e-portfoliosysteem ontwikkelen moet het gebruiksvriendelijk zijn voor studenten, docenten en de werkbegeleiders. Om dat scherp te krijgen, is het belangrijk om met onderwijsinstellingen te spreken. Zij werken ermee in de praktijk. We bespreken onze bevindingen regelmatig met onze softwareleverancier om samen met hen te bedenken hoe je dan een goed e-portfolio voor Lerend Kwalificeren zou kunnen ontwikkelen.” Jane benadrukt dat het essentieel is om niet alleen met onderwijsteams te spreken. “Het zijn meestal niet de onderwijsteams die besluiten met welk e-portfolio gewerkt wordt. We proberen zicht te krijgen op wie daarover besluit.”

Gebruikerswensen 

Uit de gesprekken komen tot nu toe vooral de volgende gebruikerswensen voor e-portfolio’s naar voren.

•  Rollen en rechten. Verschillende partijen, zoals studenten, docenten, werkbegeleiders, beoordelaars en examencommissies, moeten op verschillende manieren en verschillende momenten toegang hebben. Sommige hebben bijvoorbeeld alleen kijkrechten. De privacy van de student moet goed gewaarborgd zijn.
• Visualisatie van de ontwikkeling van de student. Onderwijsteams willen via een visualisatie de ontwikkeling van de student kunnen volgen en kunnen zien hoeveel bewijzen al zijn ingeleverd.

Het is lastig om helemaal zicht te krijgen op de gebruikerswensen, zegt Jane. “We kunnen bijvoorbeeld niet een besliscommissie vragen om met ons mee te denken, want er zijn nog nauwelijks besliscommissies.” Carmen merkt dat er behoefte is aan expertise over examineren. “Doordat de meeste mbo-opleidingen jarenlang examens inkochten, is de kennis van examineren weggevloeid. Daarom vraagt men ons nu om advies.”

Overwaaien

Jane is voorzitter van de Vereniging van Examenleveranciers. Ze ziet dat leveranciers verschillend aankijken tegen de opkomst van Lerend Kwalificeren. “Sommige zeggen ‘wij zijn alleen van het examineren, lerend kwalificeren is iets van het onderwijs zelf’, andere denken ‘het zal wel overwaaien…’ Voor andere examenleveranciers is het denken over een e-portfolio echt nog een brug te ver. Zelf denk ik dat de reguliere examens, zoals we die al jaren kennen, zullen blijven bestaan naast het Lerend Kwalificeren.”

Meer lezen over e-portfolio's in het mbo, hbo en wo?

- MBO Amersfoort: 'E-Portfolio is essentieel ter ondersteuning van lerend kwalificeren’

- ROC Amsterdam| Flevoland: Examineren met portfolio's: “De student bepaalt wie toegang tot het e-portfolio heeft”
- Summa College: Summa College ontwikkelt en co-creëert een e-portfolio voor kwalificerend leren

Bekijk ook e-portfolio-casusssen uit het hbo en wo