Vrijdag 6 november organiseerde SURF een webinar waarin Zac Woolfitt (Hogeschool Inholland) in gesprek ging met Jos Fransen (emeritus lector Hogeschool Inholland), Arnout Probst (ict onderwijsvernieuwing Universiteit van Amsterdam), Christian Tudorache (docent Universiteit Leiden) en Charlotte Meijer (student-assistent Vrije Universiteit Amsterdam). Zij maakten met elkaar de balans op. Wat is er op het gebied van de didactiek van video bereikt in de stroomversnelling sinds maart 2020 en wat werkt?
Bekijk de opname van het webinar Effectieve video's voor online onderwijs
Keuzediagram voor herontwerpen leerpraktijk
In het webinar presenteerde Jos Fransen een keuzediagram waarmee docenten hun leerpraktijk kunnen herontwerpen. Het keuzediagram stelt ten aanzien van alle fasen van de leercyclus vragen over de inzet van individuele zelfstudie, interactie met experts en samenwerkend leren. Aan de hand van de verschillende vragen kan een docent bepalen waar, wanneer en hoe leeractiviteiten het beste kunnen plaatsvinden.
Je kunt met video de uitvoering, de toepassing van de kennis laten zien in de praktijk en de studenten vragen die toepassing te analyseren en mij als docent te vertellen: Welke theorie wordt hier toegepast?
Jos Fransen
De sluiting van het onderwijs in maart en de gedeeltelijke openstelling van hogescholen en universiteiten sinds de zomer heeft opnieuw nadrukkelijk de vraag gesteld naar wat per se live in de school of opleiding moet gebeuren en wat ook goed (of beter) online - synchroon of asynchroon - kan plaatsvinden. Het keuzediagram is een hulpmiddel om doordacht te bepalen in welke didactische vorm leerinhouden het beste kunnen worden aangeboden.
In het webinar werden door sprekers verschillende mogelijkheden van inzet van video toegelicht.
Effectief alternatief
Arnout Probst liet zien hoe bij Amsterdam Universitair Medische Centra (AUMC) onderwijs wordt geboden met teambased learning. Studenten onderzoeken in teams medische casussen en moeten samen een behandeling voorstellen. De teams hebben elk een eigen tafel in een grote zaal, waar ze steeds na een plenaire introductie aan het werk gaan. In de zaal zijn arts-assistenten aanwezig, die de teams vragen stellen en op die manier begeleiden in het uitvoeren van de analyse. Toen de universiteit in maart sloot, was deze onderwijsvorm opeens face to face niet meer mogelijk en werd in korte tijd een online alternatief gerealiseerd. Daarvoor werd een studio ingericht waar via Zoom de introductie op de casussen kon worden aangeboden. Via break out rooms in Zoom kregen de studenten hun overlegtafel om met elkaar de casus te analyseren en tot een behandelingsvoorstel te komen. De arts-assistenten bezochten de teams in de break out rooms en konden op die manier vragen stellen en de teams zo goed mogelijk begeleiden. Studenten gaven aan het face to face contact met hun begeleiders te missen, maar toonden zich wel tevreden met de Zoom-omgeving omdat die de oude situatie heel sterk wist te benaderen. Ook het overige onderwijs moest digitaal worden aangeboden. Het platform Kaltura bood de docenten de mogelijkheid heel laagdrempelig Powerpoints en mondelinge presentatie te integreren en video’s te produceren. De situatie dwong iedereen om stappen te zetten in digitale didactiek en door de toegankelijkheid van Kaltura was de drempel om zelf video’s te gaan maken laag. Door het enorm toegenomen gebruik van video in ons onderwijs komen er steeds meer tools om interactieve video te produceren waarin docenten en studenten vragen en opdrachten aan bepaalde beelden kunnen koppelen. De vervolgstap in technologie voor onderwijs worden adaptieve video’s, waarbij de student op basis van gegeven antwoorden een volgende video krijgt aangeboden.
Lockdown als kans
Christian Tudorache zag tijdens de lock down kans om een introductiecursus biologie volledig te herontwerpen. Een week vóór de start van een introductiecursus biologie voor 200 studenten sloot de universiteit. Hij bouwde de cursus binnen korte tijd om naar een online variant door flipping the classroom en case-based learning toe te passen. Studenten kregen online verschillende cases aangeboden die ze in teams onderzochten. Na een introductie op de cases met alle teams verdiepten de afzonderlijke teams zich via flipping the classroom in theorie. Alle benodigde kennis werd door middel van video’s in behapbare eenheden aangeboden.
Christian: ¨Als je de studenten de verantwoordelijkheid geeft, komen er fantastische dingen uit. We proberen altijd als docenten het goed te doen, studenten bij de hand te nemen, ze in goede banen leiden, maar de studenten zelf hebben ook zoveel kennis en zoveel intuïtie, dat ze een fantastische leeromgeving voor zichzelf kunnen scheppen.¨
Christian bemerkte dat video als bron een prettige afwisseling voor de studenten bood, naast alle kennis en instructie die in de opleiding via tekst moet worden opgenomen. Met gebruikmaking van de kennisclips maakten studenten analyses van de cases. Ook werd hun gevraagd om de cases inclusief hun bevindingen in een videoverslag toe te lichten. Na de afronding van elke casus volgde een Q & A bijeenkomst waar studenten hun oplossingen aan elkaar presenteerden. In de praktijk bleek dat de teams goed in staat waren oplossingen te vinden. Ook bij vragen rondom theorie brachten onderlinge discussies met gebruikmaking van bronnen vaak het antwoord. In de Q en A’s werden eventuele misconcepties besproken en werd waar nodig extra theorie geboden. In de online setting bleek dat de kunst van op afstand doceren en begeleiden is om niet te vroeg in te grijpen in een discussie en studenten tijd en ruimte te geven om zelf oplossingen te vinden, waardoor ze bevestigd werden in de kracht van het team en hun eigen intuïtie. Juist in het ruimte geven aan deze teameffort zat de grote opbrengst van het online onderwijs. De studenten wisten heel veel zelf op te lossen en waren verzekerd van ‘checks’ tijdens de Q & A’s. De teams lieten in het maken van hun video’s grote creativiteit en inventiviteit zien. Veel van het materiaal was hoogwaardig en goed bruikbaar als voorbeeld voor nieuwe collegegroepen. Door een goede balans van ruimte voor eigen regie en de terugkerende introductie- en evaluatiebijeenkomsten voelden de studenten zich uitgedaagd om een sterke leeromgeving voor zichzelf te creëren.
Beeld consumeren
Charlotte Meijer schetste in de meeting het studentperspectief. Veel studenten consumeren (a)synchrone online inhoud zonder gericht te studeren. De hoeveelheid beeld binnen digitaal en blended onderwijs vraagt veel van studenten. Daarom is het belangrijk dat docenten manieren bieden om de inhoud actief te verwerken en verwerven. Dat kan door vragen toe te voegen aan video´s. Kaltura bijvoorbeeld biedt de mogelijkheid om op elk moment quizvragen toe te voegen. Verschillende soorten vragen (meerkeuze / waar niet waar / reflectievragen ) zijn mogelijk en de docent kan instellen of vragen al dan niet verplicht moeten beantwoord. Studenten kunnen ook worden gestimuleerd vragen te stellen. Feedbackfruits interactive video biedt studenten de mogelijkheid op elk willekeurig moment in een video vragen toe te voegen. Medestudenten kunnen daarop reageren waardoor studenten met elkaar in gesprek kunnen gaan rondom een vraag. Deze peer discussies verlevendigen het leren en motiveren studenten sterk. Je hebt zelf de keuze welk van die discussie-inhouden je tot je neemt.
Charlotte: ¨Het maakt video juist veel menselijker als je je af en toe een keertje verspreekt. We willen heel graag dat wij jou als docent kunnen zien. Als je af en toe een klein foutje maakt, dat maakt je alleen maar menselijk en daardoor wordt het onderwijs alleen maar persoonlijker.¨
Video bevat voor studenten de mogelijkheid om wat meer van het vertrouwde live onderwijs te ervaren. Het is daarom belangrijk dat de docent wel een deel van de video in beeld is. Studenten hechten meer aan dat menselijke aspect dan aan hoogwaardige video. Het geluid van video moet goed zijn, verder zijn imperfecties eerder normaal en prettig dan bezwaarlijk. Daarmee benaderen video’s de real life situatie van fysiek onderwijs in de (hoge)school of universiteit. Het niet tezeer polijsten van video’s maakt ze menselijker en verhoogt de betrokkenheid van de student op de inhoud. Voor studenten is de ‘cognitive load’ een belangrijk item. Het is belangrijk dat video’s niet te lang duren (6 á 10 minuten) en niet teveel wordt ingegaan op details. Een volgepropte video overstelpt de student. Het is belangrijk oog te hebben voor cognitive load theory (Sweller). Studenten zien in een video graag een duidelijke focus op één onderwerp. Actuele voorbeelden, die aansluiten op de leer- en beroepspraktijk van de studenten, verduidelijken de inhoud. Daarnaast is het belangrijk wat je op welke manier (samen) in beeld brengt. De student hecht er aan de docent in beeld te zien, minimaal aan het begin en tot slot van de video. Vanuit social presence is het belangrijk als docent zichtbaar te zijn, maar na een introductie kan beter worden gekozen om het beeld te vullen met de inhoud. Daarbij is het belangrijk te letten op het aantal elementen dat (gecombineerd met tekst) samen in beeld wordt gebracht. De multi media theory van Mayer geeft belangrijke principes om maximaal effect te sorteren. Studenten waarderen activerende vormen van zoals kennis- en reflectievragen, als die duidelijk helpen in het verstaan van de theorie en de toepassing. Belangrijk dat de verhouding kijken en in actie komen via vragen bij de video in balans is.
Steile leercurve gebruik video
De voorbeelden in het webinar (zie video) tonen dat het online onderwijs na maart voor een snelle, steile leercurve heeft gezorgd op het gebied van video. De belangrijkste vraag is wat blijft. Als alle onderwijs weer terug is in het oude vaarwater, zonder covid en alle bijbehorende beperkingen, is het interessant wat we met video blijven doen en hoe we onze didactische vormen beredeneren. Welke leerinhouden verwerven leerlingen en studenten zelfstandig, welke inhouden lenen zich voor interactie met de docent en welke inhouden zijn op hun plek in een vorm van samenwerkend (team- en casebased) leren? Wat hebben we in de snelle omzetting naar online onderwijs geleerd over effectieve toepassing van video die van blijvende waarde is? Belangrijk om die vragen ook ‘na covid’ in beeld te houden.
0 Praat mee