Open leermaterialen geven je onderwijs vleugels

Open leermaterialen maken het leven van een docent een stuk makkelijker. Je hergebruikt elkaars materialen en hoeft niet steeds opnieuw het wiel uit te vinden. SURF doet - samen met docenten - al veel om het delen van leermaterialen zo eenvoudig mogelijk te maken, bijvoorbeeld in de stimuleringsregeling Open en online onderwijs. Op 2 t/m 6 maart is er tijdens de Open Education Week wereldwijd aandacht voor open education.  Deze week reizen collega’s uit het Nederlandse hoger onderwijs naar Bellevue, US, om op de ELI-conferentie, Microsoft en diverse Amerikaanse universiteiten om de laatste ontwikkelingen op het gebied van open leermaterialen, online en blended onderwijs en learning spaces te ontdekken.

Vliegende start

Door gebruik te maken van digitale leermaterialen van vakgenoten maak je als docent een vliegende start bij het herontwerpen van je vak. Je vindt niet steeds het wiel opnieuw uit en borduurt voort op werk van collega-docenten. Digitale leermaterialen zijn er in allerlei vormen en maten, zoals digitale (oefen)toetsen, virtual-realitysimulaties of kennisclips die studenten voorafgaand aan het college bekijken. Zo kun je als docent de collegetijd anders besteden. Digitalisering en flexibilisering van het onderwijs komt daarmee een stap dichterbij.

Profiteren van elkaars werk

Bij SURF voeren we sinds 2015 in opdracht van het ministerie van OCW de stimuleringsregeling Open en online onderwijs uit, waarbij we docenten stimuleren om met online onderwijs aan de slag te gaan. De ontwikkelde leermaterialen worden na afronding van het project beschikbaar gesteld onder een open licentie. Met een open licentie geef je anderen, onder voorwaarden, toestemming om het materiaal te gebruiken of aan te passen. Zo kunnen vakgenoten profiteren van elkaars werk.

Een voorbeeld uit de praktijk

In de praktijk zien we dat het werkt. Neem als voorbeeld de online cursus over business analytics die binnen de stimuleringsregeling ontwikkeld werd door Saxion Hogeschool. Zij werkten daarvoor nauw samen met het werkveld, met als doel studenten vaardigheden te leren die relevant zijn voor de arbeidsmarkt. Na oplevering is deze cursus omarmd door collega-docenten van Hogeschool NHL Stenden en Hogeschool Zuyd. Zij pasten de cursus aan voor hun lokale context en vervingen daarmee hun papieren studieboek. Maik Beuken, docent aan Hogeschool Zuyd: “Deze online cursus biedt studenten veel ruimte om autonoom te gaan werken. Ze moeten echt zelf aan de slag en ik heb als docent nu veel meer gelegenheid om door de klas heen te lopen.”

Van lokaal initiatief naar gemeengoed

Delen van leermaterialen onder een open licentie doet de docent doorgaans niet vanzelf. Daar is vaak een prikkel van buitenaf voor nodig. Bij subsidieprogramma’s als de stimuleringsregeling Open en online onderwijs of het Comeniusprogramma wordt het als voorwaarde gesteld. Maar hoe zorgen we ervoor dat het delen en hergebruiken van elkaars leermaterialen ook buiten subsidieprogramma’s gemeengoed wordt? Net zo gewoon als glas naar een glasbak brengen. Dit vraagt om een cultuurverandering binnen het onderwijs. Voor docenten is awareness en goede ondersteuning onmisbaar. Om dat op grotere schaal mogelijk te maken slaan we in Nederland de handen ineen. De stimuleringsregelingprojecten hebben al veel inzichten opgeleverd die we bundelen en landelijk beschikbaar stellen. Daarnaast werken we bij SURF aan een landelijk platform dat gedeelde leermaterialen beter vindbaar maakt. En binnen het Versnellingsplan wordt gewerkt aan opschaling van het gebruik van digitale (open) leermaterialen bij hogeronderwijsinstellingen.

Digitale leermaterialen delen via nationaal platform

SURF ontwikkelt een zoekportaal waarmee een groot en gevarieerd aanbod van digitale leermaterialen op 1 plek toegankelijk wordt voor docenten en studenten. De digitale leermaterialen die binnen de stimuleringsregeling ontwikkeld zijn, komen op korte termijn beschikbaar via dit platform. Achter de schermen zorgen de repositorydienst SURFsharekit en de zoekmachine Edurep voor het publiceren en makkelijk doorzoekbaar maken van de materialen. Momenteel experimenteren 10 onderwijsinstellingen en vakcommunity’s met dit platform voor het delen van leermaterialen uit de eigen onderwijsinstelling.

In de versnelling

Door praktijkervaring ontdekken docenten wat er mogelijk is met online en blended onderwijs. Dit kan voor een sneeuwbaleffect zorgen, maar voor structurele verandering is ook visie en beleid binnen de onderwijsinstellingen nodig. In het Versnellingsplan Onderwijsinnovatie met ICT werken hogeronderwijsinstellingen, VSNU, VH en SURF samen aan schaalvergroting van digitalisering van het Nederlandse hoger onderwijs. Een van de doelen is het realiseren van een geïntegreerd aanbod van commercieel en open leermateriaal onder optimale voorwaarden voor de student en docent. Bestuurders van hogeronderwijsinstellingen die zich binnen het Versnellingsplan verenigd hebben willen dit jaar een gedeelde visie ontwikkelen op het gebied van digitale leermaterialen en onderzoeken welke stappen er nodig zijn om dit doel te bereiken.

Studiereis naar Educause Learning Initiative

Ook in Amerika wordt Open Educational Resources (OER) gezien als strategisch speerpunt. Educause nam OER dit jaar op in de top 20 van strategische IT-onderwerpen. Onderwijsinstellingen worden door Educause geadviseerd om in deze technologische ontwikkelingen te investeren. Van 1 tot en met 6 maart 2020, organiseert SURF de studiereis naar Educause Learning Initiative 2020. We gaan met 47 professionals uit het Nederlandse hoger onderwijs op studiereis naar Bellevue en bezoeken de ELI-conferentie, diverse Amerikaanse universiteiten en het OER-initiatief Open Washington. Tijdens deze reis hebben we speciale aandacht voor online en blended learning, learning spaces en open educational resources. Volg onze verslagen via Twitter #oeweek en surf.communities.nl.

 

Twee studenten achter de computer praten in de bibliotheek

Auteur

Reacties

Dit artikel heeft 0 reacties