Tijdens het 2de Webinar “Hybride leeromgevingen, aansluiten op leer- en werkbehoeftes van studenten en werkveld in het MBO” op 23 juni 2023 hebben we de hybride leeromgevingen besproken. Kathinka van Doesum (practoraat Research Lab) en Jantje Timmerman (practoraat Leven Lang Flex) hebben de deelnemers meer verteld over het onderzoek naar de beleving van docenten en onderwijsontwerpers, studenten en werkveldpartners in deze leeromgevingen.
Ook blikt Marcel Penners terug op het 1e Webinar “Van keuzevrijheid naar keuzewijsheid: Studenten bewust leren kiezen.” en geeft een sneak preview naar de 3de Webinar “Flexibel onderwijs: Student vraagt, docent volgt?”
Tijdens het 1e Webinar “Van keuzevrijheid naar keuzewijsheid: Studenten bewust leren kiezen.” op 17 april 2023 hebben Milou van Harsel (Avans), Esther van der Stappen (Avans) en Tjark Huizinga (Saxion) de deelnemers meegenomen in de wereld van keuzes maken door studenten en het begeleiden en ondersteunen van studenten om tot passende keuzes te komen.
Klik hier om het verslag te lezen en het Webinar terug te kijken.
Kathinka van Doesum, docent-onderzoeker bij practoraat Research Lab en Jantje Timmerman, practor bij het practoraat Leven Lang Flex van mboRijnland geven een inspirerende presentatie over hybride leeromgevingen en hoe deze aansluiten op de leer- en werkbehoeftes van studenten en werkveld. De onderwijsontwikkelaars en docenten hebben hierbij ook een belangrijke rol om het onderwijs vorm te geven.
Tijdens het Webinar wordt er meer verteld over:
- De meerwaarde van hybride leeromgevingen
- De verschillende belangen en perspectieven
- Aanknopingspunten voor de (door)ontwikkeling van hybride leeromgevingen
De meerwaarde van hybride leeromgevingen
Binnen mboRijnland hebben Kathinka en Jantje drie jaar lang onderzoek gedaan naar de ontwikkeling en ontwerp van hybride leeromgevingen. Als uitgangspunt is gebruik gemaakt van de typologie van Erica Bouw. Daarin kan onderscheid gemaakt worden in drie verschillende typen leeromgevingen:
- Afstemming (weinig integratief tussen onderwijs en werkveld)
- Incorporatie (meer integratief – sommige onderdelen van het onderwijs worden verplaatst naar het werkveld of andersom)
- Hybridisering (volledig integratief – waarbij onderwijs en werkveld volledig integreren
Tijdens het onderzoek hebben focus groep gesprekken en semigestructureerde interviews plaatsgevonden met ontwerpers en docenten. Verder zijn ook gesprekken gevoerd met het werkveld en studenten. Binnen de instelling is binnen 6 verschillende sectoren onderzoek gedaan. Vervolgens zijn 45 leeromgevingen in kaart gebracht, die voornamelijk op incorporatie en hybridisering zijn gebaseerd.
Een deel van onderzoek vond plaatst toen de corona maatregelen nog van toepassing waren. In sommige sectoren was een samenwerking niet meer mogelijk, bijvoorbeeld bij dienstverlening. Maar verrassend ontstonden ook nieuwe samenwerkingen, zoals digitale samenwerkingen in de sector Economie.
Perspectief ontwerpers/docenten
N.a.v. de focusgroep is een cross-case analyse verricht over de bevorderende en belemmerende factoren vanuit onderwijsperspectief in kaart gebracht geclassificeerd in onderwerpkenmerken: Inhoudelijk, Temporeel, Sociaal, Instrumenteel en Ruimtelijk. Kenmerken ‘Inhoudelijk’ en ‘Temporeel’ worden uitgelicht, omdat hier de meeste factoren een link hebben met flexibilisering.
Een belemmerd aspect is bijvoorbeeld een Retail winkel die in de zomer open is, maar de school niet. Tegelijkertijd willen we wel aansluiten op de behoefte vanuit het werkveld. Op welke manier gaan we dan flexibiliseren? (vraagstuk) Binnen de instelling is daarom een ontwikkelinstrument ontwikkeld die o.a. als gesprekleidraad gebruikt kan worden bij de start van de verkenning om de vraagstukken zo goed mogelijk te kunnen beantwoorden.
Perspectief werkveld
Op de vraag waarom werkveldpartners openstaan om samen te werken met de instellingen was het antwoord tweedelig, enerzijds toekomstbestendigheid en anderzijds het maatschappelijk belang.
In tegenstelling tot stagelopen, waarbij de student vaak zelf een stageplek kiest, kiest bij deze invulling van onderwijs de instelling voor de samenwerking met bepaalde werkgevers. Bij sommige opleidingen kan de student zelf wel kiezen. Typerend voor leeromgevingen gebaseerd op incorporatie en hybridisering is dat meerdere studenten tegelijk aan de slag gaan bij de werkgever onder directe begeleiding van zowel docent als werkveld. Het is een misvatting van sommige werkgevers dat het aanleren van theorische kennis een verantwoordelijkheid is van de instelling, maar het is juist de bedoeling dat de theorie wordt verweven in de hybride leeromgeving. Voorbeeld horecagelegenheid: niet alleen ‘kun je de tafels dekken?’, maar ook uitleg geven over hoe, waarom, wanneer etc.
Het merendeel van de werkgevers heeft de samenwerking als een verrijking ervaren en zou dit zeker vaker doen.
Perspectief studenten
De studenten in een incorporatie leeromgeving geven aan gericht bedrijven te helpen door bijvoorbeeld een marktonderzoek uit te voeren. En bij Hybridisering draaien ze in de breedte mee in het bedrijf.
Studenten ervaren de hybride leeromgevingen als zinvol, ze kunnen ervaring opdoen en binnen het traject kunnen ze eigen input inbrengen – door bijvoorbeeld een opdracht op een andere manier in te vullen.
Conclusie / overwegingen
- Ontwikkelen mét het werkveld voor een optimale aansluiting;
- Als opleiding nadenken op welke manier en met welk doel wil ik de studenten kennis laten maken met het werkveld;
- De hybride leeromgeving draagt bij aan Leven Lang Ontwikkelingen voor het werkveld. In sommige trajecten kregen de professionals ook de kans om hun diploma te behalen en zich verder te ontwikkelen.
Om een succes te maken van hybride leeromgevingen is het van belang om leren expliciet te maken in de samenwerkingsdriehoek van Student, Docent/opleiding en Werkveld en te zorgen dat er alignment is op Strategisch, Tactisch en Operationeel niveau binnen de instelling en werkveld.
De presentatie kun je hier terugvinden.
Woensdag 27 september organiseren we het 3de Webinar “Flexibel onderwijs: Student vraagt, docent volgt?” In dit Webinar gaan we dieper in op flexibilisering van onderwijs vanuit docentperspectief. Klik hier voor meer informatie en de mogelijkheid om je aan te melden.
Na de zomer gaan we verder met de 9-delige Webinar reeks en staan de thema’s Flexibel Curriculum, Blended Leren, Leven Lang Ontwikkelen, Toetsen en Wendbaar Organiseren centraal.
0 Praat mee