Koffie break met Jurjen en Sander: 'Met een podcast hoef je even niet op een scherm te kijken.' (12)

Deze week in 'Koffie break met...':

Jurjen Kingma en Sander Mooibroek van NHL Stenden Hogeschool in Leeuwarden. Jurjen is docent onderzoeksvaardigheden en Nederlands en stagebegeleider. Sander docent bij de opleiding Integrale Veiligheidskunde. Ze bedachten een podcast voor hun studenten. Om ze wat anders te bieden dan het vele kijken naar een scherm. En ook om ze in beweging te krijgen. Want een podcast luister je natuurlijk lekker tijdens een goede wandeling. Hun studenten zijn enthousiast.

Luister naar de podcast met Jurjen en Sander

Een artikel over een podcast wordt natuurlijk opgenomen als podcast. Luister hier de podcast met Jurjen en Sander. Het liefst tijdens een wandeling! Stay fit, stay healthy.

Bekijk de teaser van het interview

Maar om te zien wie Jurjen en Sander zijn natuurlijk wel een (heel kort) clipje. 

Weg van dat scherm!

Bijna al het onderwijs vindt op dit moment via een scherm plaats: kennisclips of opgenomen colleges kijken, via Teams werkcolleges volgens, in break-out rooms projectbesprekingen houden en tussendoor nog in de digitale leeromgeving opzoeken wat de planning is.

Maar wanneer wordt er dan bewogen realiseerden Jurjen en Sander zich al snel. En de ogen even letterlijk op de horizon gericht. Het idee voor een podcast was geboren.

"We wilden studenten wat meer laten bewegen. Misschien ook wel even de afwas laten doen. Tijdens het luisteren kunnen ze wel met de lesstof bezig zijn zonder dat ze constant achter het schermpje zitten"

Flexibel in te zetten

Voor Sander was er ook een praktisch component. Met drie kinderen thuis en online vergaderingen met collega's, was live online college geven niet altijd te doen. Het gebeurde regelmatig dat iemand binnen kwam, de telefoon ging of de verbinding uitviel. Hij zocht naar een oplossing om flexibeler te zijn. Als podcast-fan, vroeg hij zich af of podcasts ook voor het onderwijs zouden werken. Die kon hij dan van tevoren opnemen en klaar zetten. 

Liever een tweegesprek

Podcasts zijn eenvoudig te maken en al helemaal als er maar één spreker is. Toch kozen Jurjen en Sander ervoor om samen een gesprek op te nemen. Dat vergt iets meer technische kennis, maar zo bouw je toch een vraag-antwoord dynamiek in. 

"In een podcast kan je als student geen vragen stellen. Maar vragen stellen is heel belangrijk in het onderwijs. Er gaat een groot leereffect van uit. Om dat te simuleren zijn we elkaar vragen gaan stellen."

Beeldend vertellen 

Een van de grootste trucs voor een goede podcast is 'beeldend vertellen'. Dat betekent dat je je gesprek op bepaalde punten meer moet toelichten. 

"Het vraagt een manier van beeldend vertellen. Als we het hebben over een grafiek dan moet je toch iets van een voorbeeld noemen, bijvoorbeeld het is een stijgende lijn. Je moet de luisteraar meenemen in wat hij of zij niet kan zien."

Wat opvalt tijdens het opnemen van deze podcast, is dat Jurjen en Sander een goed op elkaar ingespeeld team zijn. En dat juist doordat er geen beeld meer is, het opnemen meer ontspannen is dan het opnemen van een video. 

Goed geluid 

Het is heel erg aan te bevelen om een kleine investering te doen en een goede microfoon aan te schaffen. Goede geluidskwaliteit maakt het veel prettiger is om naar te luisteren.

Een hoofdtelefoon voor de opname gebruiken maakt dat je schijnbaar automatisch minder hard gaat praten, omdat je je eigen stem heel goed terughoort. Misschien wordt dit zachter praten ook wel uitgelokt omdat de microfoon heel dichtbij staat. Dit in tegenstelling tot de microfoon van de computer, waarvan we allemaal geen idee hebben waar die zit. Over de vereisten om tot een goede podcast te komen onderstaand meer bij 'Hoe maak je een podcast?'

Meer werk, minder stress

Sander merkt op dat je nu eigenlijk twee momenten in plaats van één moment hebt met de studenten.  Eerst neem je de podcast op en deel je die met de studenten. Daarna staat er ook nog een reguliere bijeenkomst in het rooster. Dat lijkt dubbelop, maar geeft toch veel minder stress.

"Het moment dat je volgens het rooster een college geeft dat is dan echt een responsiecollege. Dan hoef je niet meer een heel verhaal over te brengen en is het dus minder erg als er iets misgaat. Je bent dan minder afhankelijk van de techniek. Dat is een enorm voordeel."

Die bijeenkomsten gebruikten ze vooral om contact te houden met de studenten. Studenten kunnen vragen te stellen en ze bespreken onderwerpen in kleine groepen. 

"Het is heel goed te gebruiken voor de situatie dat je in een wat kleinere groep dingen wilt bespreken. Het is eigenlijk Flipping the classroom: de podcasts zijn dan de voorbereiding voor de studenten. De toepassing doe je in het (online) lokaal. "

Hergebruik van de podcasts is in sommige gevallen wel mogelijk, maar dat geldt natuurlijk niet voor actuele thema's. 

Valkuil

Jurjen en Sander liepen nog wel tegen één valkuil aan. Er was een student die de hele podcast had uitgetypt. Hij dacht dat het allemaal tentamenstof was. Heel belangrijk om aan te geven dat ook alles in het boek staat en daar na te lezen is. 

Hoe maak je een podcast?

Een podcast is een geluidsmedium. Goed geluid is essentieel. Bij een video is er naast het geluid ook nog beeld en dan maakt het minder uit dat het geluid wat blikkerig is. 

"Omdat er geen afleiding is, wordt de kwaliteit van het geluid heel belangrijk."

Een goede microfoon is dus een voorwaarde. Net als een mengpaneel en hoofdtelefoon. De kosten voor een goede microfoon, mengpaneel en microfoonstandaard bedragen ongeveer 100 euro. Een hoofdtelefoon is in alle prijscategorieën verkrijgbaar. 

Met deze spullen neem je thuis (dus volledig coronaproof) een eigen geluidsspoor op. Met het mengpaneel zorg je ervoor dat het geluid niet te hard of te zacht wordt opgenomen.

Elke deelnemer aan het gesprek neemt zijn of haar eigen geluidsspoor op. Deze geluidssporen voeg je vervolgens samen. Hiervoor is van goede gratis tot erg dure betaalde software beschikbaar. Voor de opname uit dit artikel gebruikten we Audacity, een gratis open-source programma. 

Stappenplan

Met 2 of meer mensen op verschillende locaties is de werkwijze als volgt:

• Laat alle deelnemers Audacity installeren.
• Plan een online bijeenkomst via Zoom of een andere tool.
• Zorg dat iedereen werkt met een microfoon, hoofdtelefoon en een mengpaneel.
• Tijdens het gesprek neemt elke deelnemer via Audacity een eigen geluidspoor op.
• Start het gesprek door af te tellen en op één een harde klap gegeven. Deze klap is makkelijk te zien op ieders geluidsspoor.
• Verzamel alle geluidsporen.
• In Audacity worden de sporen allemaal ingelezen en uitgelijnd op het moment van de klap.
• Het begin en einde kun je bijknippen en lange haperingen zijn eenvoudig te verwijderen. Dit geldt ook voor verstoringen in de opname.
• Eventueel kan je een muziekfragment toevoegen. Er zijn veel websites met gratis muziekbestanden. Voor deze podcast werd gebruik gemaakt van bensound.com.
• Sla het project op.
• Exporteer het bestand als mp3.
• Zit het bestand in een digitale leeromgeving of op een platform als Soundcloud. Na uploaden in Soundcloud krijg je een URL. Deze is makkelijk te verspreiden. 

Meer lezen

• SURF schreef 2 artikelen over het beginnen met een podcast: algemene uitleg en heel bruikbare interviewtips
• Heel veel podcasts over het onderwijs zijn te vinden via houseoflearning.nl/podcastlist
• Tjip de Jong maakte al meer dan 100 podcasts over alle aspecten van het onderwijs:  https://tjipcast.nl/

Verschenen in deze reeks

• Koffie break met Ewald Edink: 'Samen met studenten onderwijs vormgeven'
• Koffie break met Aleid Brouwer: 'Zo houd ik studenten bij de online les'
• Koffie break met Eva den Heijer : 'Hoe-de-oldskool-post-mijn-onderwijsgame-redde'
• Koffie break met Marleen Verstege: 'Meer structuur, meer groei, minder herkansingen'

• Koffie break met Raimke van den Beemt: 'Ik heb meer energie als ik online lesgeef'

• Koffie break met Jaap Versluis: 'Ik-ken-de-studenten-nu-al-veel-beter'

• Koffie break met Risheet Lal: 'De drempel is denk ik lager'

• Koffie break met Evelien van Lenthe: 'De contacttijd beter gebruiken'

• Koffie break met Dries van den Enden: 'Ik waardeer heel bewust elke stap in het leerproces'

• Koffie break met Jasper Hooimeijer: 'Ik zie wel kansen voor hybride onderwijs aan kleine groepen'

• Koffie break met Francine Behnen: 'Ik ontwerp mijn onderwijs alleen nog voor de online variant. Dat geeft rust'

Koffie break met …

In ‘Koffie break met…’ iedere week een docent die vertelt over online onderwijs en het vergroten van binding. In een kwartiertje hoor je van een enthousiaste docent zijn of haar ervaringen, oplossingen en tips. Dus pak een kopje koffie, neem een break en laat je inspireren.

‘Science may never come up with a better office communication system than the coffee & tea break.’ – Earl Wilson