‘De nieuwe generatie studenten denkt anders over wat leren inhoudt’

Reinoud Lavrijsen werkt als universitair hoofddocent aan de Technische Universiteit van Eindhoven, aan de faculteit Applied Physics and Science Education. Hij verricht onderzoek naar nanomagnetisme en magnonica. Verder geeft Reinoud onderwijs en zit hij in commissies binnen de universiteit en daarbuiten. Zo is hij bestuurslid van het ComeniusNetwerk waar hij als docent van het jaar 2022 erelid is.

Hoe zie jij het onderwijs veranderen in de komende vijf jaar?

Ik ben zeer benieuwd hoe concepten als ‘open inquiry’ en ‘challenge based learning’ terrein gaan winnen of juist snel opgedoekt worden. (red. Dit is een innovatief onderwijsconcept waarbij ondernemerschap centraal staat. Studenten ontwikkelen ondernemende vaardigheden die nodig zijn om zich in een steeds veranderende wereld te handhaven.) Het idee dat we studenten steeds eerder verantwoordelijk moeten maken voor hun eigen leren (het leren-leren) moet niet gedreven zijn door efficiëntie-denken. Ik bedoel daarmee dat we niet méér naar de student moeten delegeren om de docent(e) daarmee vrij te spelen. Ik zie de komende jaren vooral een balanceer-act tussen de autonomie van de student en de begeleiding die we daarin kunnen en willen bieden. Het is wel duidelijk dat de nieuwe generatie studenten heel anders denkt over wat leren zou moeten inhouden. Ik merk bijvoorbeeld dat ze veel beter zijn in zelf informatie zoeken, maar daarin moeite hebben de juiste filter te vinden. Daar moeten we veel beter op inspelen.

‘Ik ben meer een begeleider geworden’

Wat was de invloed van de lockdown op jouw onderwijs nu? Wat ben je anders gaan doen?

Ik ben sinds de lockdowns veel meer een begeleider geworden van de leerprocessen en aanjager van het enthousiasme. Dat heb ik voor elkaar gekregen door interactieve colleges op te nemen in korte, hapklare stukjes. Deze vul ik aan met online of offline Q&A+ sessies. Daarin diep ik vragen uit en jaag ik discussies aan. Vooral de verdiepende stap tijdens de Q&A-sessies helpen om de basis (de leerdoelen) van de stof uit te laten komen. Die blijken dan ineens kritiek voor het begrip van de verdiepende stap. Deze aanpak werkt goed, gezien de studentenenquêtes en studieresultaten.

Verder heb ik veel geleerd over het hoe en wat van de opnames. Ze moeten kort, krachtig en interactief zijn. Dat laatste kan door er bijvoorbeeld quizvragen in te zetten die geïntegreerd zijn. Ik heb ook geleerd dat het allemaal niet te gelikt moet zijn, want dat is het in het ‘echte’ leven ook niet. Als ik een fout gemaakt heb in een opname, voeg ik later in een edit toe: “hé, hoorde je wat ik net vertelde? Volgens mij klopt dat niet. Kun je zelf beredeneren waarom het niet klopt?” Na een korte pauze leg ik vervolgens uit waarom ik dacht de fout gemaakt te hebben. Hiermee creëer je meer een connectie en een dialoog met de student aan de andere ‘virtuele’ kant van het scherm. Het platform dat ik hiervoor gebruik is Panopto. Op dit platform kan ik alles combineren. Deze aanpak werkt het beste in de master van onze opleiding, omdat die studenten al weten hoe ze zelf het beste leren. Maar het slaat ook aan in de bachelor. In de bachelor merk ik dat het erkennen dat niemand perfect is (ik al helemaal niet) uitstraalt op de studenten, die vaak alleen maar perfecte voorbeelden krijgen.

Welke factoren maken het makkelijker of juist moeilijker en waarom?

In de aanpak zoals ik die hierboven beschrijf, heb ik minder tijd met de studenten. Hierdoor ken ik de studenten minder goed. Dat vind ik persoonlijk een gemis en ik zoek dan ook naar andere mogelijkheden voor interactie of meester-gezel-begeleiding. Gezien de efficiëntiedruk en de overuren die we al draaien, lijkt het nog een utopie. We streven aan de TU/e naar persoonlijk en kleinschalig onderwijs, maar tegelijkertijd wordt er aan alle kanten aan ons getrokken. Deze balans is door de digitale sprong nog even vol te houden, maar op de langere termijn moeten er meer constructieve oplossingen komen. Welke precies weet ik nog niet, maar ik laat me graag inspireren!

‘Wees eigenwijs, probeer veel en stel je open op’

Welke tip(s) zou je andere onderwijsprofessionals willen geven om tot (verdere) innovatie van het onderwijs te komen?

Wees eigenwijs, probeer veel en stel je open op. Als je tegen studenten zegt dat iets een probeersel is dan zijn ze meer dan bereid je van feedback te voorzien. Doe dat en laat zien dat je ook gewoon een mens bent met zijn ‘fouten, vooroordelen en vastzitten in patronen vanwege tijdgebrek’. Dat opent deuren. Ik zie veel collega’s ideeën afdoen als onmogelijk vanwege een bepaalde regel of vanwege een rooster of ruimte. Dat stokt innovatie en out-of-the-box denken. Creatieve oplossingen uitproberen samen met de studenten haalt hetgeen naar voren waar je zelf niet aan dacht. 

Aan wie geef de pen door en wat zou je hem/haar willen vragen?

Ik geef de pen door aan Lesley de Putter. Ik zou haar graag willen vragen te reflecteren op haar ‘open inquiry’-aanpak en hoe dit inspeelt op de huidige generatie en hun belevingswereld. Een curriculum loopt altijd een ‘beetje’ achter op de belevingswereld van de student. ‘Open inquiry’ lijkt meer tijdgeest-onafhankelijk, maar zal ook valkuilen hebben. Welke zijn dat?