Hoe kunnen onderwijsinstellingen ervoor zorgen dat meer studenten naar welzijnsactiviteiten komen?

Op 11 maart organiseerde het Landelijk Netwerk Studentenwelzijn een bijeenkomst met het thema ‘Hoe bereik en begeleid je de huidige generatie studenten, GenZ?’. Tijdens de plenaire bijeenkomst deelde een panel van studenten uit het mbo, hbo en wo hun ervaringen en tips. In een workshop spraken studenten en onderwijsprofessionals daarna verder over welke obstakels studenten ervaren voor deelname aan welzijnsactiviteiten; en over hoe we studenten beter kunnen bereiken en ondersteunen.

Reflecties en tips van het jongerenpanel

Bied variatie in activiteiten
“De welzijnsactiviteiten zijn vaak in groepen. Niet alle jongeren durven in een groep over gevoelens te spreken. Dus er zijn meer verschillende activiteiten nodig.”

Zorg dat de activiteiten niet in het Engels maar in het Nederlands zijn 
“Het is al moeilijk genoeg om in het Nederlands over gevoelens te spreken; in het Engels kan ik de juiste woorden niet vinden om mijn gevoelens te benoemen.”

"In het Engels kan ik de juiste woorden niet vinden om mijn gevoelens te benoemen.”

Communiceer via de juiste kanalen en betrek studenten daarbij
“Zet social media in om jongeren te bereiken en betrek jongeren bij de communicatie over de activiteiten voor de juiste toon.”

Maak persoonlijk contact
“Zoek het contact met studenten niet via digitale middelen. Besteed aandacht aan welzijn in de klas: 5 minuten aan het begin of einde van de les.”

Integreer welzijn in het onderwijs
“Integreer welzijnsactiviteiten in het onderwijs. Geef studenten de informatie en tools om te leren praten over hun gevoelens en mentale problemen. Leer ons hoe je hierover als studenten met elkaar in gesprek kunt gaan.”

Geef een terugkoppeling na enquêtes
“Als je een enquête doet, geef een terugkoppeling over de uitkomsten. We horen er meestal nooit meer iets van; het verdwijnt in een zwart gat.”

Maak reflectie zinvol
“Bij het project Geestkracht deden studenten met Design Thinking meer aan zelfreflectie dat werd als nuttig ervaren.”
“Reflectie is belangrijk, maar laat ons niet reflecteren via digitale systemen en media met eindeloze verslagen. Dan krijg je ook alleen maar sociaal wenselijke antwoorden.”
“Maak reflecteren zinvol niet een trucje dat we moeten doen. Laat ons reflecteren via een spel en met pen en papier.”

“Maak reflecteren zinvol niet een trucje dat we moeten doen" 

Ga met ons in gesprek
Betrek ons; praat niet over maar luister en ga in gesprek met ons!
 

Adviezen en tips uit de Workshop:
‘Hoe bereiken en betrekken we GenZ bij het onderwerp mentale gezondheid?’.  

Jamal Lachkar en Tess Franken gaven de workshop ‘Hoe bereiken en betrekken we GenZ bij het onderwerp mentale gezondheid?’. Ze vertelden over de welzijnsactiviteiten die zij organiseren voor jongeren, en legden de groep stellingen en fictieve casussen voor. Bij het bespreken daarvan gaven zijzelf en de deelnemers adviezen, tips, en inzicht in wat voor studenten obstakels kunnen zijn voor het deelnemen aan welzijnsactiviteiten of om hulp te vragen.

Jamal biedt met Life  After School lessenseries en workshops “waarin jongeren alles leren wat je niet op school leert maar wel nodig hebt in het leven.” Bijvoorbeeld over mentale weerbaarheid of ‘money talks’ over omgaan met geld.

Tess Franken, student bestuurskunde, richtte samen met andere studenten stichting Door  het Geluid op. Deze stichting richt zich op het verbeteren van de mentale gezondheid van studenten via workshops, (beleids)advies en bewustwordingscampagnes. Tess is ook betrokken bij de workshops van Life After School.

Peer-to-peer workshop en studentambassadeurs

Tess mistte in haar studieomgeving de openheid over mentale problemen, terwijl ze zag dat er wel veel problemen waren, vertelde ze. Samen met andere studenten organiseerde ze daarom een peer-to-peer workshop binnen haar studentenvereniging om problemen als studiestress en middelengebruik bespreekbaar te maken. Dit was succesvol. “Mannen begonnen opeens te praten en vragen te stellen. Maar wij hadden niet alle antwoorden.” Daarom zochten zij en de andere studenten ondersteuning van experts. Inmiddels heeft Door het Geluid 82 student-ambassadeurs die getraind worden door ECIO en het Trimbos-instituut.

Bied welzijnsactiviteiten aan binnen het onderwijs

Volgens Tess hebben studenten wel behoefte aan informatie over hoe om te gaan met stress en mentale problemen, maar liever niet in hun vrije tijd. “Als de Life After School workshops onderdeel zijn van een verplicht onderwijsprogramma krijgen we heel veel inschrijvingen. En de workshops moeten niet in het Nederlands gegeven worden. Het is te ingewikkeld om over gevoelens te spreken in het Engels.”

Generatie Z is openhartig

Een van de workshopdeelnemers zei dat Generatie Z het imago heeft zwak en verwend te zijn maar dat hij als studentbegeleider merkt dat ze heel openhartig zijn. “Misschien worden ze als zwak gezien door hun openheid?” Serge Feldmann, sr. Beleidsadviseur Studentenwelzijn bij de Hogeschool Rotterdam merkte op dat dit aansluit bij wat UvA-hoogleraar Levi van Dam zegt . “Van Dam is hoogleraar Veerkrachtig opgroeien in de stad en zegt dat GenZ de eerste generatie is die openhartig spreekt over mentale problemen en dat wij, de oudere generaties, hiervan schrikken. Studenten willen vaak gewoon dat iemand even luistert.”

Vraag vaker hoe het gaat

Jamal beaamde dit. “Het is belangrijk dat we vaker aan jongeren en aan elkaar vragen hoe het gaat. Een van de problemen is tijd. Docenten vinden het soms lastig om welzijnsgesprekken te starten, omdat ze bang zijn dat ze geen tijd hebben voor hulp. We moeten er buiten de lesuren tijd voor maken.”

Onderwijsinstellingen: de plek om over mentale gezondheid te spreken

Volgens Jamal en Tess zijn onderwijsinstellingen een belangrijke plek om met jongeren over mentale gezondheid te spreken. Het ouderlijk huis is ook belangrijk maar niet in alle gezinnen en situaties is het mogelijk om over mentale problemen te spreken. Het is bijvoorbeeld voor jongeren met een andere culturele achtergrond of die mantelzorger zijn vaak moeilijk om thuis over gevoelens en problemen te praten. Jamal: “Het onderwijs moet jongeren een basis meegeven om te leren spreken over mentale gezondheid. Kwetsbaarheid moet genormaliseerd worden.”

Serge Feldmann, sr. beleidsadviseur studentenwelzijn bij de Hogeschool Rotterdam merkte eerder dat hij veel studenten uit dezelfde klas met hetzelfde probleem op zijn spreekuur kreeg. “Ze lopen allemaal met hetzelfde probleem rond, maar praten er niet met elkaar over. Ik benoem dat dan wel. Het zou mooi zijn als studenten leren meer met elkaar over hun problemen te spreken.”

Inzichten en adviezen uit de casusbesprekingen

Tijdens de workshop bespraken deelnemers fictieve casussen van studenten met problemen die moeilijk bereikbaar zijn. Ze bogen zich over de volgende vragen.
- Welke obstakels ervaart de student wellicht bij het deelnemen aan een activiteit of het zoeken van een hulp bij een studentpsycholoog?
- Hoe kunnen we die obstakels wegnemen zodat de student wel die stap zet?

Tijdgebrek
De student-deelnemers benoemden dat tijd voor studenten vaak een obstakel is.

Voorlichting in de klas liefst door studenten
De studenten zeiden ook dat ze dachten dat onderwijsinstellingen weinig flexibel zijn. “Ze gaan toch geen aanpassingen doen.” De in de workshop aanwezige studieadviseurs zeiden dat er best aanpassingen mogelijk zijn. Daarop werd geconcludeerd dat het een goed idee is als studieadviseurs/ loopbaanstudiebegeleiders in de klas uitleggen wat ze kunnen betekenen en dat aanpassingen soms mogelijk zijn. De Stichting Door het Geluid ziet dat het het beste werkt als studenten die zelf hulp zochten bij een decaan of studentpsycholoog in de klas komen vertellen over hun ervaringen. Het is volgens Tess ook belangrijk om voorlichting te geven op studie- en studentenverenigingen.

Geef studiepunten voor welzijnsactiviteiten

Zet student-assistenten in om de welzijnsactiviteiten te promoten en om eraan mee te werken
Het is belangrijk rolmodellen in te zetten waarin studenten zichzelf kunnen herkennen.

Stel je als hulpverlener zelf kwetsbaar op
Tess gaf tot slot de tip om je als studieadviseur of studentpsycholoog zelf kwetsbaar op te stellen. “Deel je eigen ervaringen. Dat vinden studenten echt fijn.”

Lees ook:

• “Digitale dagboekregistraties kunnen bijdragen aan verbeteren studentenwelzijn” | SURF Communities
• Mentale gezondheid van jongeren gaat niet achteruit (31 oktober 2024, artikel naar aanleiding promotie Levi van Dam)

Meld je aan voor het Vraagbaak-webinar: 
Kan technologie bijdragen aan het verbeteren van studentenwelzijn?

Op 28 maart 2025 van 13.00 - 14.00 uur kun je via de Vraagbaak kosteloos dit online webinar volgen:
Kan technologie bijdragen aan het verbeteren van studentenwelzijn? | SURF Communities
Vergeet niet om je aan te melden!

Vraagbaak-artikelen automatisch in je emailbox ontvangen?

Wil je de Vraagbaak-artikelen automatisch in je emailbox ontvangen? Klik dan op de "Volgen"-knop op de homepage van de Vraagbaak-homepage (in de linkerbovenhoek).