Lerend Kwalificeren in het mbo: de kansen en uitdagingen voor toetsen

Carmen Rikkink is een veelzijdige toetsdeskundige. Ze vertegenwoordigt het mbo in het Kernteam van de SURF Community Digitaal Toetsen. In het mbo is Lerend Kwalificeren sterk in opkomst, vertelt ze. “Roc’s willen af van dat ene examen aan het eind.” Welke uitdagingen brengt dat met zich mee? 
 

Wie: Carmen Rikkink, Toetsdeskundige en Beleidsondersteuner bij Prove2Move
Opleiding: Mbo Verpleegkunde, Docent Verpleegkunde, Hbo-Master Toetsdeskundige.
Levensmotto: “Maak er het beste van en neem jezelf niet te serieus. Ik sta voor wat ik denk en wil, maar om verder te komen is samenwerken essentieel!”

Wat doe je?

“Ik ben examenredacteur bij Prove2Move en trainde de afgelopen jaren beoordelaars. Nu verken ik met een collega wat Lerend Kwalificeren betekent voor ons als examenleverancier. Prove2Move is een niet commerciële examenleverancier. We zijn een coöperatie van drie roc’s en maken examens voor de opleidingen Zorg en Welzijn, Dienstverlening en Entree. Naast trainingen voor beoordelaars bieden we een kennistestbank voor toetsitems. Zo’n vijftig roc’s kopen examens bij ons.”

Waarom zet jij je in voor toetsen?

“Ik zoek altijd nieuwe uitdagingen. Eerst specialiseerde ik me tot oncologieverpleegkundige. Daarna werd ik mbo-docent verpleegkunde en Nederlands. Bij Prove2Move kreeg ik de mogelijkheid al mijn kennis en ervaring in te zetten. Bovendien vind ik het belangrijk dat mbo-studenten terecht een diploma ontvangen waaraan een goed doordachte beoordeling voorafgaat. Een heldere toets of sterke examenopdracht kan hieraan bijdragen.”

Wat houdt goed toetsen in?

“Bij goed toetsen en beoordelen komt veel kijken. Beoordelaars moeten goede kennis hebben van de examenproducten. Wat staat er precies in het formulier en hoe beoordeel je dat? Wat betekenen termen precies? Ik merkte bijvoorbeeld dat niet iedereen hetzelfde verstaat onder vakliteratuur. Om ervoor te zorgen dat alle studenten gelijk beoordeeld worden, moeten beoordelaars over goede en dezelfde kennis beschikken.”

Welke ontwikkelingen zie je in het mbo rond toetsen?

“Steeds meer roc’s zijn geïnteresseerd in Lerend Kwalificeren. Ze willen af van dat ene examen aan het eind. Bij Lerend Kwalificeren mogen studenten tijdens hun opleiding allerlei bewijzen indienen om hun ontwikkeling en kunnen aan te tonen. Ieder bewijsstuk moet voorzien zijn van heldere feedback.”

Hoe gaat Prove2Move om met de komst van Lerend Kwalificeren?

“We kregen van onderwijsteams steeds vaker vragen om hulp bij Lerend Kwalificeren. We hebben die teams uitgenodigd om met ons te onderzoeken wat precies hun vraag is en hoe Prove2Move daarbij zou kunnen helpen.”

Wat voor hulp zoeken mbo-onderwijsteams?

“Soms willen ze het liefst dat wij dit vormgeven, maar dat kan niet bij Lerend Kwalificeren. Zoiets kun je alleen in co-creatie ontwikkelen. Het is essentieel aan te sluiten bij de visie op toetsen van de mbo-instelling. Lerend Kwalificeren vraagt om aanbod op maat.”

“In het mbo is men gewend examens in te kopen bij gecertificeerde examenleveranciers. Onderwijsinstellingen mogen ook zelf examens maken, maar die moeten dan goedgekeurd worden door een externe partij. Het is lang zo geweest dat de onderwijsinspectie alleen het examen aan het eind beoordeelde. De kwaliteit van de - veelal formatieve – toetsen die daaraan voorafgingen werd niet gecontroleerd. Daardoor is de kennis van toetsen in het mbo afgenomen. Goede toetsvragen maken is een kunst en daar is nu helaas maar beperkte aandacht voor in de docentenopleiding.”

Welke vragen leven er?

“Er zijn veel vragen. Welke bewijzen en in welke vorm wil je dat de student inlevert? Ieder bewijsstuk moet voorzien zijn van feedback, bijvoorbeeld van een docent of praktijkbegeleider. Maar hoe beoordeel je die feedback? En hoe geef je goede feedback? Op basis van ‘Goed gedaan, ga zo verder’ kan een beoordelaar geen beslissing nemen. We hebben samen met de onderwijsteams een feedback- en een beslisformulier ontwikkeld. Lerend Kwalificeren vraagt ook om feedbackgeletterdheid van docenten en praktijkbegeleiders.”

“Een andere vraag is hoe je de bewijzen en ontwikkeling van studenten goed vastlegt. Sommige onderwijsinstellingen hebben zelf al een e-portfolio ontwikkeld. Andere kijken naar de examenleveranciers. Wij verkennen wat onze rol hierin zou kunnen zijn en oriënteren ons op wat er al op de markt is. We horen graag van instellingen en examenleveranciers welke systemen zij al gebruiken!”

Welke uitdagingen zie je?

“Om Lerend Kwalificeren goed vorm te kunnen geven, moet het mbo nog een kwaliteitsslag maken met toetsen. Het is essentieel dat je het goedkeuren van bewijzen en beslissingen goed kunt onderbouwen. Van die uitdaging word ik enthousiast! Ook is goede uitwisselbaarheid van toetsdata tussen verschillende systemen een uitdaging. En nog niet alle praktijkbegeleiders zijn voldoende digitaal toegerust en vaardig, terwijl er steeds meer digitale toetstools komen.”

Wat is jouw belangrijkste inzicht van de laatste jaren?

“Bij de master Toetsdeskundige, die ik 2023 afrondde, leerde ik dat de belangrijkste vraag elke keer weer is: waarom zou je toetsen, en waarom op deze manier? Het antwoord is niet altijd klip en klaar - alles staat altijd ter discussie. Het is belangrijk een visie te hebben. De Visietool (digitaal) toetsen en beoordelen helpt bij het opstellen van een visie. Daarna kun je bedenken welke digitale middelen je het beste kunt inzetten. ” 

Heb je een vraag aan de Community-leden?

“Ik ben benieuwd of en hoe AI docenten en praktijkbegeleiders zou kunnen helpen bij het genereren van feedback. Wie heeft daar al ervaring mee?"

"Verder zou het voor het Kernteam Digitaal Toetsen goed zijn als er nog iemand uit het mbo aansluit, liefst met meer kennis van technologie dan ik heb. Tot slot: heb je vragen, neem dan vooral contact met me op!”

Heb je een vraag of ervaring met AI en feedback?

Mail Carmen

Online Workshop "Maak kennis met de Visietool"

Op deze data kun je een online workshop volgen waarin je kennismaakt met de Visietool.

  • Maandag, 30 september, 2024 van 16.00 - 17.00 uur
  • Dinsdag, 1 oktober 2024 van 16.00 - 17.00 uur
  • Donderdag, 3 oktober 2024 van 16:00-17:00 uur

Meer informatie en aanmelden

Meer weten over Lerend Kwalificeren en e-portfolio's?

Lees:  'Een E-Portfolio Is Essentieel Ter Ondersteuning van Lerend Kwalificeren’

Auteur

Reacties

Dit artikel heeft 0 reacties

Gerelateerde artikelen