Digitale toegankelijkheid van het hoger onderwijs: nu belangrijker dan ooit

Wat is digitale toegankelijkheid?

Onder digitale toegankelijkheid verstaan we de vindbaarheid, bruikbaarheid en gebruiksvriendelijkheid van digitale informatie en -diensten voor iedereen. In het onderwijs gaat het dan met name over websites, digitale leeromgevingen en studie-informatiesystemen. Kunnen studenten bijvoorbeeld informatie uitlezen met behulp van tekst-naar-spraaksoftware? En zijn colleges en video’s ondertiteld?

Al sinds vóór de coronacrisis zijn steeds meer diensten en informatie (uitsluitend) via internet, intranet en apps te vinden, zoals roosters, cijfers, nieuws, readers, tentameninschrijvingen en presentaties. Ook docenten hebben te maken met digitale toegankelijkheid van de onderwijsinhoud. Denk aan het belang van toegankelijke studiewijzers, toegankelijke PowerPointpresentaties, pdf’s, Word-documenten en ondertitelde colleges en kennisclips.

Waarom is digitale toegankelijkheid zo belangrijk?

30% procent van de studenten ervaart een functiebeperking, en ongeveer een derde van hen wordt daardoor belemmerd bij het studeren. Studenten ondervinden bijvoorbeeld belemmeringen door dyslexie, ADHD, psychische problematiek, en auditieve, visuele of motorische beperkingen. Zij zijn gebaat bij adequate, toegankelijke onderwijsvoorzieningen.

Werken aan digitale toegankelijkheid levert concrete voordelen op, voor alle betrokkenen. Bovendien is het onderwijs wettelijk verplicht om toegankelijk te zijn. Nu het onderwijs meer dan ooit grotendeels digitaal wordt ingevuld, is het noodzakelijk dat instellingen de komende jaren systematisch moeten werken aan de verbetering van de toegankelijkheid. Hier kun je meer lezen over de wettelijke kaders voor toegankelijk onderwijs.

“Het is bij een studie belangrijk dat niet wordt vastgehouden aan wat voor de meeste studenten werkt. Maar dat er ook ruimte is om maatwerk te leveren waar nodig. Op die manier kan ik mijn studie en stage op een goede manier afronden.”

Digitale toegankelijkheid door de ogen van een student

Manon Driesen (pseudoniem) deelde haar ervaringen met studeren met een beperking. “Accurate begeleiding heb ik erg gemist in die tijd. Ik moest overal zelf achteraan. Bijvoorbeeld voor het maken van tentamens moest ik steeds achter voorzieningen aan om het tentamen digitaal, met extra tijd en in een prikkelarme ruimte te kunnen maken. Deze ondersteunende voorzieningen stonden in mijn studentendossier. Maar de informatie kwam blijkbaar niet bij de juiste professoren en leraren terecht. Ook financieel was het erg vervelend. Vanwege mijn verminderd energieniveau kon ik slechts in deeltijd studeren en naast mijn studie ook niet werken. Het studieproces was hier niet op ingericht. Dus voor mijn gevoel betaalde ik dubbel zoveel.

Met slechts een jaar uitloop wist ik mijn Bachelor of Science te behalen. Echter, een master volgen bij deze studie zag ik niet meer zitten. Via de Open Universiteit zet ik nu mijn studie voort. Ondanks dat dit veel discipline vraagt, kost het mij minder energie en heb ik geen last meer van overprikkeling door bijvoorbeeld veel contacturen. Daarbij kan ik in eigen tempo studeren. Voor studenten die hulp nodig hebben, is er bij de OU één persoon die samen met jou een studieplan opzet.”

Wat zijn de voordelen van digitale toegankelijkheid?

• toename van studeerbaarheid en rendement;
• kwaliteitsverbetering in vindbaarheid, duurzaamheid en bruikbaarheid van websites, systemen en apps;
• met beleid op digitale toegankelijkheid voldoe je aan de gestelde kwaliteitseisen;
• maatschappelijke betrokkenheid: je laat zien dat je niemand buitensluit;
• een toegankelijke website is sneller vindbaar door zoekmachines én de studenten zelf;
• hogere tevredenheid onder studenten en onderwijsprofessionals, dit zorgt voor een duurzame relatie;
• toegankelijke systemen zijn toekomstbestendig, kostenbesparend en beter overdraagbaar.

Tips voor digitale toegankelijkheid op instellingsniveau

Benieuwd naar wat je op beleidsniveau kunt doen aan toegankelijkheid? In dit artikel vind je 15 tips om digitale toegankelijkheid te verankeren in jouw instelling. Benieuwd naar wat andere instellingen doen en hoe zij dit hebben belegd in de organisatie? Hier lees je hoe verschillende hogeronderwijsinstellingen in Nederland verantwoordelijkheden op dit gebied hebben geregeld.