Digitale toegankelijkheid: wat is het en wat zijn de voordelen voor jouw onderwijs?

Studeren met een belemmering

Digitale toegankelijkheid voorkomt vele obstakels voor studenten die tijdens hun studie belemmering ervaren. Denk daarbij aan belemmeringen als gevolg van een auditieve of een visuele beperking, of studenten die dyslectisch zijn. Maar ook belemmeringen door tijdelijke beperkingen zoals vermoeidheid of lichamelijk letsel, en omgevingsfactoren die van invloed zijn.

‘Toegankelijk maken is vaak niet zo moeilijk als het lijkt, maar het moet een nieuwe gewoonte worden. Zoals je een spellingscontrole doet op je tekst, zo moet je ook de digitale toegankelijkheid nalopen.’ - vertegenwoordiger ho-instelling

Wat is digitale toegankelijkheid?

Onder digitale toegankelijkheid verstaan we de vindbaarheid, bruikbaarheid en gebruiksvriendelijkheid van digitale informatie en -diensten voor iedereen. In het onderwijs gaat het dan met name over websites, digitale leeromgevingen en studie-informatiesystemen. Kunnen studenten informatie uitlezen met behulp van tekst-naar-spraaksoftware? En zijn colleges en video’s ondertiteld?

Al sinds vóór de coronacrisis zijn steeds meer diensten en informatie (uitsluitend) via internet, intranet en apps te vinden, zoals roosters, cijfers, nieuws, readers, tentameninschrijvingen en presentaties. Ook docenten hebben te maken met digitale toegankelijkheid van de onderwijsinhoud. Denk aan het belang van toegankelijke studiewijzers, toegankelijke PowerPointpresentaties, pdf’s, Word-documenten en ondertitelde colleges en kennisclips.

Wat zijn de voordelen van digitale toegankelijkheid?

• toename van studeerbaarheid en rendement;
• kwaliteitsverbetering in vindbaarheid, duurzaamheid en bruikbaarheid van websites, systemen en apps;
• met beleid op digitale toegankelijkheid voldoe je aan de gestelde kwaliteitseisen;
• maatschappelijke betrokkenheid: je laat zien dat je niemand buitensluit;
• een toegankelijke website is sneller vindbaar door zoekmachines én de studenten zelf;
• hogere tevredenheid onder studenten en onderwijsprofessionals, dit zorgt voor een duurzame relatie;
• toegankelijke systemen zijn toekomstbestendig, kostenbesparend en beter overdraagbaar.

Waarom is digitale toegankelijkheid zo belangrijk?

30% procent van de studenten ervaart een functiebeperking, en ongeveer een derde van hen wordt daardoor belemmerd bij het studeren. Zo ondervindt 10% van alle studenten belemmeringen door dyslexie, ADHD, psychische problematiek, en auditieve, visuele of motorische beperkingen. Zij zijn gebaat bij adequate, toegankelijke onderwijsvoorzieningen. Werken aan digitale toegankelijkheid levert concrete voordelen op, voor alle betrokkenen. Bovendien is het onderwijs wettelijk verplicht om toegankelijk te zijn. Nu het onderwijs meer dan ooit grotendeels digitaal wordt ingevuld, is het noodzakelijk dat instellingen de komende jaren systematisch moeten werken aan de verbetering van de toegankelijkheid. Hier kun je meer lezen over de wettelijke kaders voor toegankelijk onderwijs.

‘Er zou eigenlijk een slagboom ingebouwd moeten zijn, zodat je alleen maar digitaal toegankelijk materiaal kunt uploaden. Maar dat vraagt aanpassingen aan systemen. En dat is niet zo gemakkelijk te realiseren.’ - vertegenwoordiger ho-instelling

De standaard voor digitale toegankelijkheid

De eisen voor digitale toegankelijkheid komen voort uit de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) versie 2.1. Deze standaard is opgesteld door het World Wide Web Consortium (W3C) en biedt houvast bij het werken aan digitale toegankelijkheid. De standaard wordt regelmatig bijgewerkt. Hier vind je veel praktische tips en handvatten voor toegankelijk digitaal onderwijs.

Artikelenreeks

Dit artikel is het eerste deel van de artikelenreeks over digitale toegankelijkheid in het hoger onderwijs. Lees ook de artikelen:

• Digitale toegankelijkheid: 15 tips voor verankering in jouw onderwijsinstelling. 
• Digitale toegankelijkheid: hoe zijn de verantwoordelijkheden binnen de onderwijsinstellingen belegd? 

De artikelenreeks is tot stand gekomen met  gesprekken die ECIO voerde met professionals van elf hogeronderwijsinstellingen (augustus/september 2020).

Lees ook het ervaringsverhaal van student Manon Driesen.

Studeren met belemmeringen:  ‘ik realiseerde me nu hoe belangrijk het plannen was geworden in mijn leven’  - Manon Driesen

Wil je meer weten over het inrichten van inclusief onderwijs? 

Het Expertisecentrum inclusief onderwijs (ECIO) ondersteunt en begeleidt  onderwijsprofessionals op verschillende manieren bij het optimaliseren van de digitale toegankelijkheid van het onderwijs. Bijvoorbeeld met  trainingen, workshops, studiedagen, de info-lijn en hands-on materialen. Neem contact met ons op voor meer informatie.