De recente hoorcollege-discussie: wat werd er zoal gezegd?

Hoorcolleges kunnen goed online 

31 maart 2021. Eigenlijk opent Cisca Wijmenga (Rector Magnificus aan de Universiteit Groningen) de discussie al in maart dit jaar. In een interview met Ukrant zegt ze: “Hoorcolleges zijn een vrij passieve manier van onderwijs. Dat kan goed online, maar het kan beter dan we het afgelopen jaar ad hoc moesten doen.”  

Meer in het algemeen geeft ze aan te willen kijken naar een combinatie van de online en fysieke wereld, waarin beide aan kwaliteit winnen. “Als studenten naar de universiteit komen, dan moet dat een meerwaarde hebben. Docenten moeten de diepte in en actief discussiëren met hun studenten.” 

Een vurig pleidooi voor fysieke hoorcolleges 

28 april 2021. Op de uitspaken van Wijmenga komt eind april een reactie in de Ukrant. Met als aanleiding een vurig pleidooi van een aantal docenten (van de Faculteit Rechtsgeleerdheid aan de Rijksuniversiteit Groningen) voor het behoud van het hoorcollege. Want zeggen de docenten "Het hoorcollege is allang niet meer dat passieve eenrichtingsverkeer.”  

Onderwijsexpert Rick Huizinga voorspelt in hetzelfde artikel dat het fysieke hoorcollege wel zal blijven, maar dat het flexibeler wordt: ‘Active learning’-collegezalen zijn al in de maak: daar hangt geen traditioneel bord voor de zaal, maar daar staat de docent in het midden en kunnen tafels makkelijk verplaatst worden.’ 

Kunnen de hoorcolleges niet korter? 

28 april 2021. In Mare, het weekblad van de Universiteit Leiden, staat dezelfde dag een kritische noot over de lengte van hoorcolleges. Kunnen die niet korter, vragen rechtenstudenten zich af: “Een film van tweeënhalf uur kijken is niet zonder meer uitdagend.” 

Meer interactie na een videocollege 

1 juni 2021. Professor Wim Groot merkt in zijn column voor de Observant op dat na een videocollege veel meer vragen worden gesteld. “De tijd waarop het college in het rooster was gepland, werd gebruikt voor vragen en discussie. Terwijl er tijdens een gewoon hoorcollege voor bachelor-studenten meestal niet meer dan een handvol vragen zijn, duurden de vragen en discussie na het videocollege een uur of langer.” 

Academische vorming in de collegezaal 

9 juni 2021. De discussie komt echt op stoom met een opiniestuk van Sander Jansen (Universitair hoofddocent aan Universiteit Maastricht) in de Volkskrant. Hij noemt daarin het afschaffen van het hoorcollege een misvatting. Want: “De academische vorming van studenten is een kernwaarde van de universiteit. Precies dat is wat een mooi college doet: academisch vormen, helpen bilden. Een college verdiept, verbreedt en, bovenal, inspireert.” 
 
En mooie bijvangst volgens Jansen: “Het vormt dé ontmoetingsplek voor zowel studenten als docenten. Studiegenoten met wie ik na de studie contact onderhield, ken ik allen uit de hoorcolleges die we samen volgden.” 

Snel stoppen met het traditionele hoorcollege  

16 juni 2021. Docent Erdinç Saçan (Fontys Hogeschool) deelt een andere mening. In een artikel op Surf Communities roept hij juist op om zo snel mogelijk met het traditionele hoorcollege te stoppen. Saçan: “We hebben in ons nieuw geopende gebouw geen hoorcollegezaal meer. Onze studenten krijgen inspiratiesessies aangeboden van bijvoorbeeld een half uur en gaan dan meteen aan de slag met echte praktijk cases aangeleverd door bedrijven. Learning by doing i.p.v. learning by listening.” 

Hij onderbouwt zijn mening met enkele studies en deelt de reacties van collega’s en studenten. Zo haalt hij een studie aan waaruit blijkt dat studenten in traditionele hoorcolleges 1,5 keer meer kans hebben om te zakken dan studenten in colleges die meer stimulerende, zogenaamde actieve leermethoden gebruiken. 

Kiezen voor een andere onderwijsvorm 

18 juni 2021. Op de Vraagbaak Online Onderwijs publiceert onderwijskundige Petra Wentzel negen redenen om voor een andere onderwijsvorm dan een hoorcollege te kiezen. Want, zegt Wentzel: “Het hoorcollege is vaak de standaard, maar niet altijd de meest passende vorm.”  

Vanuit het perspectief van docenten en studenten geeft ze redenen als: De docent investeert veel tijd in de voorbereiding, studenten lijken weinig te leren; De gemiddelde docent is geen voordrachtskunstenaar (en dat hoeft ook niet), de studenten vindt het (daarom) al snel saai: En de docent sluit aan op het gemiddelde niveau van de studenten. Welke student is gemiddeld?   

Het lokt veel interessante reacties uit op LinkedIn.  

Activerend, afwisselend en in kleine groepen 

21 juni 2021. Barend Last (Blended Learning specialist Universiteit Maastricht) doet een duit in het zakje met ook een reactie op het opiniestuk in de Volkskrant. Zijn mening in de discussie? “Afschaffing van het traditioneel fysiek hoorcollege als centrale werkvorm voor kennisoverdracht is noodzakelijk.”  

Maar hij is geen tegenstander van een college an sich. Alleen het moet wel in een andere vorm: “Activerend vormgegeven, met duidelijk afgebakende stukken, afgewisseld met reflectieve opdrachten en discussie. Bij voorkeur niet met honderden studenten, maar kleinschalig.” 

Lees zeker ook de vele reacties onderaan zijn blog waar het gesprek wordt voortgezet. 

Het internet vervangt hoorcollege 

22 juni 2021. Tot slot nog een interessant punt van René Tönissen (directeur Academie Sport en Bewegen HAN) in zijn LinkedIn-blog. Het hoorcollege is volgens hem allang ingehaald door het internet als belangrijkste informatiebron. Tönissen: "Het wordt tijd om onder ogen te zien dat het vertellen van een mooi verhaal – of het laten zien hoe knap je zelf bent – niet meer tot de kerncompetenties van de docent behoort. Studenten aanzetten tot leren door hen te begeleiden, te helpen met het selecteren van hun informatie en het gesprek met hen aan te gaan, dát zijn de ‘nieuwe’ kerncompetenties van de docent."

Een (hoor)college... 

Er lijkt weinig op tegen om hoorcolleges een stuk interactiever te maken. En dat gebeurt ook al op veel plekken. De term hoorcollege is dan misschien niet meer zo passend... Wil je een interactiever college neerzetten? Kijk dan eens naar deze tips van GoLeWe.