Anneke de Maat
Voor de website Vraagbaak Online Onderwijs schrijf en redigeer ik artikelen… Meer over Anneke de Maat
Geneeskundeleermaterialen uitwisselen is in Nederland goed mogelijk, omdat de acht geneeskundeopleidingen dezelfde eindtermen hanteren. Op medischonderwijs.nl delen ze met gesloten beurzen de leermaterialen die ze zelf maken en willen delen. De website ontstond op initiatief van een werkgroep van de Nederlandse Vereniging voor Medisch Onderwijs en met subsidie van SURF. Mathijs was vanaf het begin nauw betrokken. Veel leermaterialen worden gedeeld met een Creative Commons-licentie. Dit betekent dat ze hergebruikt en aangepast mogen worden, op voorwaarde dat de naam van de oorspronkelijke auteur vermeld wordt.
Contentmigratie naar Edusources
Er staan nu bijna 2.000 modules op medischonderwijs.nl en 25 tot 50 procent van de modules wordt gebruikt door meer dan één instelling, zegt Mathijs. Om het hergebruik te verhogen, gaat Mathijs samen met collega’s van andere geneeskundeopleidingen een aantal verbeteringen doorvoeren. Omdat de website aan vervanging toe is en het beheer nu slechts bij één instelling belegd is, zijn er vergevorderde plannen om alle content te migreren naar Edusources, hét platform voor open leermaterialen voor het Nederlandse onderwijs.
Het ‘not invented here’ syndroom
Mathijs en zijn collega’s zien dat arts-docenten soms toch nog liever hun eigen leermaterialen ontwikkelen. Hij noemt dit het ‘not invented here’ syndroom. Mathijs: “Arts-docenten zeggen nogal eens ‘wij doen dat hier net wat anders’.
Volgens Mathijs zijn arts-docenten soms ook huiverig om de door hen gemaakte leermaterialen te delen. “Ze vrezen dat anderen de credits krijgen. Er is dus nog meer uitleg nodig over de CC-licenties.” Om tot het gezamenlijk ontwikkelen van medische open leermaterialen te komen, moet er vaak een subsidie zijn en vooral ook enthousiasme vanuit de inhoudelijk deskundigen, de artsen, zegt Mathijs. “Een mooi voorbeeld is AnatomyTOOL, waarvoor de Nederlands/ Vlaamse Anatomen Vereniging het initiatief nam.”
Peer review open leermaterialen
Last but not least willen arts-docenten zeker weten dat het leermateriaal voldoende past bij hun eigen onderwijs - en dat het actueel en van hoge kwaliteit is. Dit controleren kost tijd, terwijl artsen toch al drukbezet zijn. Mathijs: “Wij willen dit probleem oplossen door actiever te gaan werken met peer reviews en een kwaliteitsstempel om te beginnen voor onze open leermaterialen collectie ‘Virtuele Patiënten’. We denken dat dit het vertrouwen verhoogt.’
Om de subcollectie ‘Virtuele Patiënten’ te verbeteren, ontvingen Mathijs en zijn collega Nicolai van der Woert van het Radboudumc onlangs € 43.000 subsidie uit de “Boost je collectie”-regeling van Npuls.
Interactieve “Virtuele Patiënten”
Sinds zeven jaar werken het Erasmus MC en het Radboudumc samen aan de collectie ’Virtuele Patiënten’. Dit zijn interactieve modules met filmpjes van patiëntsimulaties voor het vak klinisch redeneren. Er staan nu zeventig Virtuele Patiënt-casussen op medischonderwijs.nl. Deze zijn zeer geschikt voor hergebruik omdat ze zo zijn gemaakt dat ze, waar nodig, goed kunnen worden aangepast aan de lokale situatie. Elke casus is voorzien van een docentenhandleiding.
Verbeteren metadatering
Ten eerste wordt de metadatering verbeterd, want de casussen zijn nu niet goed genoeg vindbaar voor arts-docenten. “Ze zijn nu alleen vindbaar op naam van de casus en hebben niet altijd de juiste trefwoorden. SURF en Npuls gaan ons met hun expertise helpen met betere metadatering.”
Verbeteren, actualiseren en uitbreiden casussen
Ten tweede worden alle casussen en docentenhandleidingen geactualiseerd en verbeterd; en het aantal casussen uitgebreid. Mathijs: “We gaan ook instructiefilmpjes maken zodat voor docenten duidelijker is hoe de virtuele patiënten in hun onderwijs in te zetten. Ze zijn namelijk ontwikkeld voor blended onderwijs. Verder houden we de technologische ontwikkelingen goed in de gaten, zoals AI, en kijken hoe we die kunnen inzetten voor het maken van nog betere virtuele patiënten.”
Virtuele Patiënten beter promoten
Ten derde wordt de financiering ingezet om de collectie beter te promoten, zodat meer docenten en studenten de virtuele patiënten beter weten te vinden. Tot slot willen Mathijs en zijn collega Nicolai meer geneeskundeopleidingen enthousiasmeren om mee te gaan doen met het ontwikkelen van Virtuele Patiënten en hiervoor een vakcommunity vormen. Het UMC Utrecht heeft al belangstelling getoond.
Voordelen open leermaterialen
Open leermaterialen bieden veel voordelen zowel voor docenten als studenten, benadrukt Mathijs. “Het bespaart in de kosten en het verbetert de kwaliteit van het onderwijs. De verschillende geneeskundeopleidingen hebben soms dus wel net een ander perspectief op de leerstof maar dat is ook een verrijking voor het medisch onderwijs.”
Tips voor succesvolle open leermaterialen
Mathijs geeft docenten en beleidsmakers die een collectie open leermaterialen willen opzetten de volgende tips.
- Zorg dat je website goed vindbaar, zichtbaar en voor iedereen toegankelijk is.
- Maak de website visueel aantrekkelijk.
- Zorg dat de content van goede kwaliteit en actueel is.
- Zorg voor peer review en een kwaliteitsstempel.
- Gebruik een CC-licentie.
- Ontwikkel de materialen zo dat deze aanpasbaar zijn voor verschillende onderwijssettings.
- Betrek experts op het gebied van collecties en metadatering, zoals onderwijskundigen en bibliotheekmedewerkers.
- Sluit aan bij een landelijk initiatief zoals Edusources.
Lees ook:
Verslag Npuls - Webinar 3 – Samenwerking en infrastructuur voor open leermaterialen · Forum Community edusources
0 Praat mee