Vergroot studentbetrokkenheid door betekenisvol leren | Highlights webinar 10 maart 2023

Wat is betekenisvol leren?

Ria Jacobi is beleidsadviseur onderwijsinnovatie en technologie bij Inholland. Aan de hand van een raamwerk neemt zij de aanwezigen mee in een heldere uitleg over betekenisvol leren en open onderwijs. Betekenisvol leren houdt in dat studenten zelf betekenis toekennen aan hun leren. Daardoor ontstaat eigenaarschap en een krachtige persoonlijke binding. Dit komt doordat de aangeboden kennis aansluit bij de belevingswereld van de student (waarde geven) en omdat studenten de directe opgedane kennis actief kunnen toepassen in nieuwe contexten (transfer).

Betekenisvol leren in de praktijk – twee studenten vertellen

Nver Avetisian en Marieke Ceelaart zijn bachelorstudenten Geschiedenis aan de Radboud Universiteit. Zij delen met veel enthousiasme hun ervaringen met betekenisvolle en open opdrachten in het tweedejaarsvak ‘Populism and Propaganda in the Roman World’. De opdracht was om samen korte blogs te schrijven over de thema’s populisme en propaganda. Hierbij kregen de studenten volledige vrijheid: geen kaders en geen restricties, gewoon aan de slag. De enige voorwaarde was dat dat de blogs in het Engels geschreven en toegankelijk voor een breed (leken)publiek moesten zijn. Ook bekeken studenten elkaars werk en gaven zij elkaar feedback; zo werd er echt samen kennis opgedaan.

Monique Schoutsen is specialist wetenschappelijke informatie bij Universiteitsbibliotheek (UB) van de Radboud Universiteit. Ze organiseert elk jaar vanuit de UB activiteiten in de Week van de Klassieken. Aangezien er in het voorjaar van 2022 geen fysieke tentoonstelling plaats kon vinden in verband met de lockdown, bedacht Monique samen met docent Miriam Groen-Vallinga deze opdrachten. Alle blogs van de studenten en ook een gezamenlijke kennisclip van de universiteitsbibliotheek, de docenten geschiedenis en studenten (opgenomen in de kennisclipstudio) werden online gepubliceerd en kregen extra aandacht tijdens de landelijke Week van de Klassieken.

De gezamenlijke blogopdrachten zijn volgens Ria Jacobi een mooi voorbeeld van betekenisvol leren. De studenten nemen eigenaarschap en kennen zelf betekenis toe. Nver en Marieke doen de opdracht niet omdat de docent het zegt (en ze ontvingen er geen studiepunten voor), maar omdat ze zelf weten waarvoor ze het doen. En de opdracht is authentiek: hij sluit aan bij de interesse van de studenten. Nver en Marieke vonden het bovendien heel leuk dat zij hun werk deze keer met familie en vrienden konden delen.

Betekenisvol leren in een open cultuur, hoe doe je dat?

Om te komen tot betekenisvol leren binnen een open onderwijscultuur doorloop je een proces van drie stappen, zo licht Ria toe.

1. Stel docenten en studenten in staat om Open Educational Resources (OER) te vinden, maken, (her)gebruiken, publiceren en te delen.
2. Ontwerp innovatieve en/of activerende leeractiviteiten rondom OER.
3. Betrek studenten actief bij kennisontwikkeling in het onderwijs door middel van een open pedagogy.

Open is hierbij echt de sleutel: kennis is vrij en open toegankelijk. En dus is de drempel om iets bij te dragen en uit te wisselen laag. Bovendien zijn de resultaten toegankelijk en duidelijk.

Open Pedagogy als aanjager voor betekenisvol leren

Aan het einde van het webinar licht Ria toe hoe Open Pedagogy als instrument helpt om betekenisvol leren te versterken. Het Open Pedagogy Framework 2.0 is een geüpdatet raamwerk voor de ontwikkeling van onderwijs dat studenten de ruimte biedt om kennis te bekritiseren, aan te passen, te creëren, te delen en te (her)gebruiken in nieuwe contexten. De student is dan niet alleen ontvanger van kennis, maar ook producent, peer-reviewer en bijdrager. Die actieve en participerende rol van de student bij kennisontwikkeling hoort bij betekenisvol leren. In dit artikel lees je meer over Open Pedagogy en het framework 2.0.

Er zijn open netwerken waarbinnen studenten kennis kunnen publiceren en delen, maar ook Wikipedia is bijvoorbeeld ook een open netwerk. Studenten die samen schrijven aan Wikipediapagina is een mooi voorbeeld van betekenisvol leren in open onderwijs. Je creëert als docent een uitnodigende context (uitnodigende opdrachten) waarin studenten kennis gaan creëren. Zij moeten dan analyseren welke kennis er al is, beoordelen of die kennis juist is, en vervolgens kennis toevoegen en delen. De lerende voegt zo zelf waarde toe aan de kennis die er al is.

Verder lezen

• Volg de community Open Education en blijf op de hoogte van nieuwe artikelen.
• Lees meer over de blogs en de digitale tentoonstelling van de geschiedenisstudenten Nver en Marieke.
• Lees hier meer over open leermaterialen delen en hergebruiken.
• En lees hier het artikel: 'Studenten gebruiken leermaterialen anders dan je denkt.'