Online vaardigheden leren (6): chemische structuren in 3D bekijken, hoe doe je dat?

Anneke Vuuregge en Ton Blaazer vertellen toe hoe zij  de 3D-tool Moltour in het vak Biochemie hebben ingezet

Het onderwijs pre-corona

“Biochemie is een combinatie van scheikunde en biologie. Studenten moeten veel leren over celbiologie, moleculaire biologie en daardoor de moleculen die een rol spelen in cellulaire processen. Zij moeten bijvoorbeeld een eiwit kunnen doorzien en weten hoe het werkt en is opgebouwd. Afbeeldingen in een boek zijn daarvoor eigenlijk te eenzijdig. Daarom werken we met de online tool MolTour, die je zowel op de laptop als op je telefoon kunt gebruiken. Met je telefoon kun je de viewer ook in Virtual Reality-modus gebruiken, met een kartonnen VR-houder voor je telefoon. MolTour is een 3D-viewer en didactische methode met werkcollegevragen die het ruimtelijk redeneren stimuleren. Studenten kunnen met MolTour driedimensionale modellen bekijken van eiwitten en kleine moleculen, maar bijvoorbeeld ook DNA en celmembranen. Zo krijgen ze een goed inzicht in hoe bepaalde cellulaire componenten op moleculair niveau zijn opgebouwd."

Makkelijke overstap naar volledig online onderwijs

“Voor ons was het heel makkelijk om over te gaan op volledig online onderwijs. De cursus Biochemie hebben we al voor de lockdown opgezet als blended cursus. Alle hoorcolleges hadden we opgenomen op video, en we werkten al met de online tool MolTour. Alleen de werkcolleges twee keer per week deden we nog fysiek, dus die hebben we snel online georganiseerd. We hebben daarvoor break-outrooms voor de studenten ingericht. Het mooie daarvan was dat studenten in kleinere groepjes aan de slag gingen met de 3D-viewer. Dat beviel iedereen goed.

Mijn tip voor docenten is om van tevoren goed na te denken over je rol.

Maar er was ook een uitdaging. Er kan slechts een iemand tegelijk de 3D-viewer bedienen. Studenten zijn in een klein groepje in de break-outroom bezig met de viewer. Dan komt de docent in die break-outroom langs om te kijken hoe het gaat. Aangezien je de viewer niet gezamenlijk kunt bedienen tijdens het schermdelen, moest de docent vaak zelf laten zien hoe iets in elkaar zit. En dan hoopte hij dat studenten dat in hun eigen viewer ook konden terugvinden. Dat is jammer want dan valt dat spel van vraag en antwoord tussen studenten en de docent weg. En juist dat spel helpt studenten om te leren en sneller inzicht te krijgen. Nu moest je het als docent overnemen en gaf je vaak ook het antwoord al weg.”

De toekomst van het online onderwijs

“Voor ons onderwijs verandert er niet zo veel in de toekomst. De opzet van de cursus Biochemie was al blended en de 3D-viewer MolTour is een online tool. Als de werkcolleges in de toekomst ook weer online plaatsvinden, dan willen we iets bedenken om toch dat leerzame vraag- en antwoordspel tussen de docent en student mogelijk te maken. We zijn tot de conclusie gekomen dat het goed is om van tevoren na te denken over wat je rol is als docent bij het online onderwijs. En dat is ook meteen onze tip voor andere docenten. Denk daar goed over na, en neem het als docent niet te snel over en laat studenten zelf ook puzzelen met een online tool als MolTour. Het werken in break-outrooms is ons goed bevallen omdat studenten in kleinere groepjes met de stof aan de slag gingen. We hopen dat we dit ook tijdens fysiek onderwijs kunnen stimuleren en realiseren.”

Online vaardigheden oefenen en toepassen is op dit moment een van de grootste uitdagingen in het onderwijs. Reanimeren, koken, gesprekstechnieken, lab-opstellingen, fysiotherapeutische behandeling, interactie met een patiënt. Hoe zorg je ervoor dat studenten zulke vaardigheden online kunnen oefenen? Net als met het reguliere onderwijs zijn docenten in het hele land ook hiermee creatief en innovatief aan de slag gegaan. In deze reeks delen we elke keer een inspirerend voorbeeld van online vaardighedenonderwijs in coronatijd.

Eerder verschenen in deze reeks: online oefenen op een simulatiepatiënt, meubels maken vanuit huis, online practicumonderwijs in het lab, kritisch denken over onderwijs en koken vanuit huis.

Tijdens de SURF Onderwijsdagen 2020 verzorgen Marije van Huffelen van het Deltion College en Michel Jansen de sessie 'Online onderwijs: hoe doe je dat met vaardigheden?' Deze serie artikelen is geschreven op basis van de gesprekken die zij voorafgaand hadden met zes docenten over hun inspirerende voorbeeld.