Onderzoek naar AI-Geletterdheid bij Inholland: ‘Veel studenten zijn zich niet bewust dat AI fundamenteel anders werkt dan Google’

In zijn tijd als basisschoolleraar maakte Klaas-Jan de opkomst van het internet mee en zag hoe leuk leerlingen het vinden om computers en internet te gebruiken. Hij wilde weten hoe dat komt en wat mogelijke effecten zijn. Hij ging onderwijskunde studeren en studeerde af op een onderzoek naar informatievaardigheden in het basisonderwijs. Nu is hij docent digitale geletterdheid/onderwijskunde aan de pabo. Hij is ook afstudeercoördinator en begeleidt studenten in de afstudeerfase en bij hun onderzoek.

Enquête AI-geletterdheid onder studenten en docenten

Bij het bekijken van de dossiers en scripties heeft Klaas-Jan geregeld de indruk dat studenten AI hebben gebruikt. “Dat mag ook binnen bepaalde kaders”, benadrukt hij. Klaas-Jan hield samen met onderzoekers Andrea Prince en Nynke Bos van het lectoraat Teaching Learning & Technology, een enquête over AI-geletterdheid onder studenten en docenten. Hieruit blijkt onder andere dat studenten AI niet gebruiken als een transformatieve technologie maar als hulpmiddel en dat ze dus, zegt Klaas-Jan, “het potentieel niet optimaal benutten.” Klaas-Jan werkt samen met Andrea Prince en Nynke Bos aan een exploratief paper over AI in het onderwijs: dit is nog in voorbereiding.

“Medewerkers en studenten beseffen vaak niet dat AI iets anders is dan een 'geavanceerde Google'. Het vereist een andere benadering - het potentieel van AI is enorm.”

Fundamenteel andere werkwijze GenAI-technologie

Klaas-Jan: “Studenten, en dat geldt ook voor medewerkers, gebruiken nu in plaats van Google, GenAI. Maar ze zijn zich meestal niet bewust van de fundamenteel andere werkwijze van GenAI-technologie. AI is een voorspeller van antwoorden en geeft niet altijd juiste antwoorden. Om van AI een goed antwoord te krijgen moet je goede vragen stellen en veel context geven. Google zegt alleen wat waar staat. Studenten vinden het moeilijk het onderscheid tussen Google en GenAI te maken en om de juistheid van informatie te beoordelen.”

Medewerkers en studenten beseffen vaak niet dat AI anders is dan "een geavanceerde Google", stelt Klaas-Jan. "Het vereist een andere benadering - het potentieel van AI is enorm. “Als ik een groep studenten of medewerkers vraag wie AI gebruikt zijn er altijd een aantal die het niet gebruiken. Die zeggen vaak dat GenAI geen goede antwoorden geeft. Dat komt vaak doordat ze niet weten hoe AI goed te gebruiken. Dit leidt tot kansenongelijkheid. Docenten zouden studenten AI-geletterd moeten maken, maar zij hebben veelal hetzelfde niveau van AI-kennis en -vaardigheden als studenten. Veel docenten zijn zich nog niet voldoende bewust van de mogelijkheden van AI, daarom hebben we dit voorjaar bij Inholland pre-hackatons georganiseerd.”

"Docenten zouden studenten AI-geletterd moeten maken, maar zij hebben veelal hetzelfde niveau van AI-kennis en -vaardigheden als studenten."

Pre-hackatons AI

Het lectoraat organiseerde diverse pre-hackatons (lunchsessies van anderhalf uur) om medewerkers en studenten te laten kennismaken met de mogelijkheden van AI voor onderwijs en onderzoek. Na een korte uitleg over het verschil tussen Google en AI kregen deelnemers de opdracht ‘ontwerp je eigen AI-assistent voor een taak die je vervelend vindt.’

Artikel gaat verder onder de foto...

Veel waardering voor pre-hackatons

Medewerkers en studenten hebben die pre-hackatons enorm gewaardeerd, blijkt uit de evaluatie, zegt Klaas-Jan. “Ze tipten elkaar hoe je AI kunt inzetten (bijvoorbeeld voor literatuurlijsten en referenties) en welke AI-tools handig zijn. Enkele studenten sloten spontaan aan en vertelden hoe zij GenAI gebruiken. Uit de pre-hackatons bleek dat de docenten en studenten die eraan meededen op ongeveer hetzelfde leerniveau en in hetzelfde leerproces zitten. Ze worstelen met vergelijkbare vragen. Een enkeling maakt zich zorgen over privacy en transparantie. De meeste deelnemers waren vooral onder de indruk van wat AI al kan.”

AI-trainingen voor docenten en studenten

Volgens Klaas-Jan maakten de pre-hackatons ook duidelijk dat docenten AI-trainingen nodig hebben om studenten goed te kunnen begeleiden. “Die worden gelukkig inmiddels bij Inholland steeds meer aangeboden ook door ons Center of Teaching and Learning (CTL)/ Innovatiehub.”

Online leeromgeving AI-geletterdheid in het onderwijs

Samen met collega’s ontwikkelde Klaas-Jan een online leeromgeving om pabo-studenten en -docenten bewust en kritisch te leren omgaan met AI-tools zoals ChatGPT. Deze omgeving is specifiek gericht op pabo-studenten, maar is ook relevant voor andere lerarenopleidingen. De leeromgeving is alleen toegankelijk voor studenten en docenten van Inholland.

Doorontwikkelen van de reflectiechatbot Holli

Tijdens de AI Hackaton, georganiseerd door  de Universiteit Twente en de AI Coalitie voor Nederland, zagen Klaas-Jan en zijn collega’s hoeveel organisatie een hackaton vergt. Ze maken daarom even een pas op de plaats, aldus Klaas-Jan. “We gaan ons nu richten op de verdere ontwikkeling van de Teaching, Learning & Technology-reflectiechatbot Holli en onze andere lijnen van AI-onderzoek. In de toekomst zullen we kijken hoe we grootschaligere “Hack je onderwijs met AI” hackatons kunnen implementeren samen met de Inholland CTL/ Innovatiehub.”

Deel 2 van het interview met Klaas-Jan Lammers volgt binnenkort: Waarom een reflectiechatbot voor pabo-studenten?