Wat is een goede blend? Met de BlendBarometer maak je de kwaliteit van blended learning inzichtelijk

Meten is het begin van weten

Judith Herrewijn is ICTO-coach en docent bij Avans Hogeschool. Ze vertelt over het ontstaan van de BlendBarometer: “We zijn als ICTO-coaches en onderwijskundigen bij Avans Hogeschool al járen bezig met blended learning. We hebben veel ontwikkeld, veel kennis in huis, talloze opleidingen begeleid, maar op enig moment wil je toch weten: doen we het goed? Is het een goede blend, heeft het effect? Daarop hebben we een groepje gevormd en zijn we aan de slag gegaan met de vraag: hoe kunnen we dit meten? Zo ontstond uiteindelijk de BlendBarometer, een meetinstrument om de kwaliteit van de blend inzichtelijk te maken. Meten is immers weten!” 

In één oogopslag inzicht in de blend

Ze vertelt verder: “We hebben goed nagedacht over wat we nu precies willen weten, het principe van backwards design dus. Als ICTO-coach willen we bijvoorbeeld weten: wat gebruik je nu zoal in je blend en hoe vaak gebruik je dat? Bijvoorbeeld: Teams, een Kahoot, Wooclap, Mural? De BlendBarometer bestaat daarom uit twee delen: het kwantitatieve en het kwalitatieve deel. Het kwantitatieve deel geeft alleen een overzicht van de tools en werkvormen die je gebruikt in het leerarrangement; dat is bijvoorbeeld een cursus of module, maar kan ook een heel jaar of een heel curriculum zijn. 

In het kwantitatieve deel vul je in welke fysieke en welke online leeractiviteiten er in de blend zitten. Daarvoor kun je kiezen uit de meest voorkomende werkvormen en tools. Wij hebben dit ingedeeld op basis van de zes leertypen van Laurillard, maar je kunt ook een leeractiviteit invullen die niet in het rijtje staat. En vervolgens geef je aan hoe vaak deze activiteiten in je blend voorkomen. We willen hiermee een globaal beeld krijgen, dus het hoeft niet heel precies ingevuld te worden. Uiteindelijk ‘rolt’ er een rapport met grafieken en een spindiagram uit en dat geeft veel inzicht in de blend. In één oogopslag zie je welke werkvormen en tools het meest worden gebruikt. En dat is een goede basis voor een gesprek, uiteindelijk gaat het daar ook om.” 

Veel informatie over de kwaliteit van de blend

“Het gaat niet om hoeveel tools of werkvormen je gebruikt, het gaat erom dat je bewust je leeractiviteiten inzet, met een duidelijk didactisch uitgangspunt”, vertelt Judith. En daar komt het tweede deel van de BlendBarometer in beeld, dat over de kwaliteit gaat. “Binnen Avans hanteren we al enige tijd wat wij noemen ‘de criteria voor een krachtige blend’. Op basis van allerlei onderzoek en feedback hebben vastgesteld dat een krachtige blend een aantal elementen bevat, waaronder: samenhang, organisatorisch en didactisch. De docenten scoren in dit tweede deel hun blended leerarrangement op basis van de criteria voor een krachtige blend. 

Hier gaat het bijvoorbeeld over de constructive alignment van de module, de verbinding en samenhang tussen de verschillende leeractiviteiten, en de instructies die studenten ontvangen. Docenten vullen dat in op basis van ‘dit doen we’ (groen), ‘dit doen we een beetje’ (geel) en ‘dit doen we niet of weinig’ (rood).

De BlendBarometer als gespreksstarter en nulmeting

Daar komt een mooi overzicht van kleuren uit, waar wij als ICTO-coaches natuurlijk vragen bij hebben. De BlendBarometer is daarom ook echt een praatstuk. Meten is één ding, maar het gesprek erover is net zo belangrijk. Alles wat ons opvalt bespreken we met de docenten en onderwijsontwikkelaars. We schuwen kritische vragen niet en halen bij het team op waar ze tegenaan lopen; vaak zijn dat de rode scores in het rapport. Uit zo’n gesprek komen actiepunten waarmee het team direct aan de slag kan. De BlendBarometer werkt daarom als een soort nulmeting en geeft je de kans om de onderwijskwaliteit te monitoren. Je kijkt bijvoorbeeld een jaar later weer terug naar de nulmeting en maakt de balans opnieuw op: wat hebben we met de actiepunten gedaan, welk effect heeft dat gehad, hoe ziet het vak er nu uit? Et cetera. Dat past goed in een pdca-cyclus voor onderwijskwaliteit.”

Docenten van verschillende opleidingen hebben de BlendBarometer al ingevuld. Zij zijn tot nu toe positief, vertelt Judith: “Docenten voelen zich gehoord en vinden het fijn dat er een nulmeting ligt. Ze zijn blij met het verslag en de concrete actiepunten die uit het gesprek volgen. Dat bevat naast verbetersuggesties ook punten waar de docenten trots op zijn.” De BlendBarometer is ook geschikt om grotere eenheden onder de loep te nemen, legt Judith uit. “Binnen Avans werken we vooral met modules (15 EC), dat heeft te maken met de flexibilisering van ons onderwijs. Maar je kunt er ook een heel jaar of een heel curriculum mee in kaart brengen. Uiteindelijk wil je natuurlijk zicht krijgen op het grotere geheel: is dat in balans, zit er voldoende samenhang in? Je kunt de BlendBarometer eveneens inzetten met het doel om meer eenheid in een opleiding of jaar te realiseren.”

Toekomstmuziek

De BlendBarometer blijft in ontwikkeling. Het instrument begon als een eenvoudig Excel-bestand maar is nu gevat in een website met een professionele look and feel, dankzij een ICT-docent die projecten zocht voor de studenten. Verder werken Judith en collega’s aan een leidraad voor het gesprek dat volgt op de nulmeting door de BlendBarometer, zodat alle ICTO-coaches min of meer dezelfde vragen stellen. Voorlopig staat het instrument in een beschermde omgeving en is hij alleen bedoeld voor gebruik binnen Avans, in verband met de privacy. Maar dat neemt niet weg dat Judith de tool graag wil delen met collega’s in het land. Ben je daarin geïnteresseerd of heb je vragen over de BlendBarometer dan kun je contact met haar opnemen. 

Meer lezen?

• Het ABC-model voor blended learning en de zes leertypen van Laurillard.
• Tien modellen voor blended learning – slotoverzicht ontwerpmethodieken.
• Toegift: nog twee ontwerpmethodieken voor blended learning.