10 modellen voor blended onderwijsontwerp, spaar ze allemaal! Deel 12: DARE

DARE: de Delft Approach for (Re)designing Education

De Delft Approach for (Re)designing Education (afgekort: DARE) is een ontwerpmethodiek voor het (her)ontwerpen, ontwikkelen, implementeren en evalueren van (blended) vakken in het hoger onderwijs. DARE is ontwikkeld door Wiebe Dijkstra, Marvin Soetanto, Robbert Winkel, Nancy de Groot en Ilse Kranenburg van de Teaching and Learning Services van de TU Delft. DARE is gebaseerd op de Carpe Diem-methodiek, ontwikkeld door Gilly Salmon, en hun jarenlange ervaring met (her)ontwerp van cursussen. Meer over Carpe Diem lees je in deel 1 van deze serie. 

Wiebe Dijkstra: “Binnen de TU Delft ontwierpen we vrijwel alle (blended) cursussen met Carpe Diem, maar dat model is eigenlijk bedoeld voor online onderwijs. In de loop der jaren hebben we het daarom aangepast voor blended learning en er stappen aan toegevoegd. Zo is de Delft Approach for (Re)designing Education (DARE) ontstaan. Het is het product van jarenlange ervaring en meer dan 100 ontwerptrajecten die mijn collega’s en ik samen met docenten hebben gedaan.” Wiebe werkt inmiddels niet meer bij de TU Delft. Sinds oktober is hij docent bij de master Onderwijs en Technologie aan de Marnix Academie in Utrecht. 

DARE versus het Carpe Diem-model

“DARE is gebaseerd op het Carpe Diem-model, dat vermelden we ook nadrukkelijk. Een aantal stappen en werkvormen in DARE zijn dan ook hetzelfde als bij Carpe Diem. Het grootste verschil is echter dat het Carpe Diem-model uit zes stappen bestaat. Het stopt in de beginfase, op het moment dat je de planning maakt om het vak te geven. DARE daarentegen bestaat uit acht stappen. Het vak ontwikkelen, geven en daarna evalueren behoren nadrukkelijk tot het ontwerpproces. Verder is Carpe Diem bedoeld voor online onderwijs en het ontwerpen van nieuwe vakken, terwijl DARE bedoeld is voor blended onderwijs en je er ook vakken mee kunt herontwerpen. Daarnaast dwingt DARE je om kritisch te kijen naar de plek van het vak in het curriculum; dat zit ook niet in het Carpe Diem-model,” licht Wiebe toe.

Blended onderwijs (her)ontwerpen met DARE

De DARE-methodiek bestaat uit de volgende acht stappen: 

0. Coffee date
1. Kick-off
2. Blueprint
3a. Storyboard
3b. Storyboard review
4. Prototyping
5. Planning
6. Development
7. Run
8a. Evaluation 
8b. Process Evaluation

Het begint met koffie

De eerste stap (of: stap 0) van de DARE is een ‘coffee date’ met de docent of course manager. “Docenten hebben weinig tijd. Zo’n laagdrempelig voorgesprek met koffie is daarom handig om te bespreken welke vraag er ligt en of DARE daarvoor geschikt is. DARE is modulair opgebouwd, waardoor je alleen gebruikt wat nodig en wat nuttig is. Het is niet altijd nodig om alle stappen te doorlopen,” vertelt Wiebe. Wanneer je daadwerkelijk een vak gaat (her)ontwerpen met DARE moet er een course team worden gevormd. Dat bestaat uit docenten en een of meer studenten. Wiebe: “Het studentenperspectief wil je vanaf het begin meenemen in je ontwerp. Het liefst natuurlijk een student die de cursus heeft gevolgd, die kan vertellen wat er wel of niet goed werkt in de praktijk.” Dan volgt een kick-off van een uur waarin het course team een gezamenlijk doel formuleert voor het (her)ontwerp van het vak.

Van blueprint naar storyboard…

Blueprint is de volgende stap, een sessie van vier uur waarin het course team een gemeenschappelijke visie op het vak formuleert. De visie en de belangrijkste eigenschappen van het vak vormen samen de blauwdruk van het te ontwikkelen vak. Hierna ontwikkelt het course team een storyboard: een visuele weergave van het vakontwerp, waarin de constructive alignment en de blend van leeractiviteiten zichtbaar zijn. Het storyboard is de basis van het vakontwerp en werkt het team verder uit tijdens de prototypefase. De storyboard review is een check op de blueprint en de constructive alignment, biedt de mogelijkheid om nog feedback te verwerken, en deze stap biedt een  check op hoe onderwijskundige principes in het storyboard terugkomen.

…via prototype, planning en development naar run

Prototyping is de vierde stap van DARE, waarin het course team prototypes maakt van de leeractiviteiten. Daarna zet het team de plannen om naar een planning, waarbij het kijkt naar tijdlijnen, beschikbaarheid van mensen, afspraken met de video-ondersteuning, workshops en trainingen en andere planningszaken. Vervolgens werkt het course team de prototypes verder uit in de zesde stap: development. Men ontwikkelt leeractiviteiten en maakt en reviewt video’s en andere materialen. En dan is daar het moment dat het vak daadwerkelijk wordt gegeven: run. De laatste stap is evaluation en die bestaat uit twee delen. Met de course evaluation beoordeelt het team of de veranderingen positieve effecten hebben gehad. In de process evaluation evalueert het course team het proces van de samenwerking en viert het resultaat.

Blended bootcamp biedt focus en uitwisseling

Wanneer je onderwijs (her)ontwerpt met DARE kun je ervoor kiezen om het traject over meerdere maanden uit te smeren. Het course team komt regelmatig bij elkaar en werkt aan het ontwerp. “Wat we ook wel eens doen,” vertelt Wiebe, “is een blended bootcamp. Dan gaan we met meerdere  course teams, inclusief studenten, twee dagen weg. Omdat je weg bent uit de omgeving (we overnachten in een hotel) is er veel focus om aan het ontwerp te werken. De teams wisselen onderling ook uit en geven elkaar feedback, heel waardevol. Vaak kom je in die twee dagen verder dan wanneer je het traject uitsmeert over een paar maanden. Maar er hangt natuurlijk wel een prijskaartje aan.” 

Voorwaarden voor het ontwerpen met DARE

• Een facilitator die DARE goed kent is een must. “Je kunt kiezen voor een iemand die optreedt als facilitator, die ook onderwijskundig advies geeft en ervaring heeft met dit soort trajecten. Of je kiest voor een facilitator en een aparte onderwijskundig adviseur die tijdens de sessies het course team begeleiden. Het belangrijkste is dat je kijkt wat het course team nodig heeft,” licht Wiebe toe. 
• Wiebe: “Ontwerpen kost tijd. In de praktijk is de doorlooptijd van zo’n (her)ontwerptraject al gauw 6 tot 9 maanden. Dat is goed om je te realiseren. Je kunt bij een ontwerp ook een storyboard maken voor meerdere jaren. Je bekijkt dan wat er per jaar haalbaar is om aan veranderingen door te voeren.”
• “Het is handig als iemand de projectmanagement-rol op zich neemt en dat daar duidelijke afspraken over zijn,” geeft Wiebe aan. Zo is helder wie waar verantwoordelijk voor is. 

Tips van Wiebe Dijkstra

“Onthoud: er is geen garantie op succes. Als je een vak op een goede manier ontwerpt, dan maak je de kans op succes groter, maar soms lukt iets gewoon niet. Dan werkt het niet zoals je het bedacht had. Ook hierbij geldt: betrek vanaf het begin studenten. Daarmee verklein je de kans dat iets in de praktijk niet werkt.”  

Alle materialen van DARE zijn open en vrij te gebruiken onder een CC-BY-licentie. Het totale pakket aan materialen zoals sheets, templates en hand-outs kun je downloaden en aanpassen aan de eigen onderwijscontext. In zijn blogs geeft Wiebe daarnaast tips en antwoorden op vragen zoals ‘Wat doe ik als het course team zich alleen richt op de vakinhoud?’

Dit is deel 12 in de serie ‘10 Modellen voor blended onderwijsontwerp, spaar ze allemaal!’

• Op de website ‘Blending your education’ van Wiebe Dijkstra vind je alle materialen en alle informatie over DARE inclusief uitleg per stap en informatie over de achterliggende principes.  
• Lees hier het vorige deel (11) in deze serie over de ‘Toolkit onderwijsontwerp verbeteren’ van InHolland.
• Alle eerder verschenen artikelen in deze serie over ontwerpmethodieken vind je hier, inclusief een aantal handige kennisclips.