Lotte Kips
| Onderwijskundig schrijver @ SURF | community coach @ HvA | Eigen… Meer over Lotte Kips
Design Thinking in het kort
Design Thinking is misschien een beetje een vreemde eend in deze serie. Het is immers geen model specifiek bedoeld om blended onderwijs mee te ontwerpen. Volgens kenners past deze methode, of manier van denken zo je wilt, juist goed bij het (her)ontwerpen van blended onderwijs. Design Thinking is namelijk een iteratief proces en methode, bedoeld om (creatieve) oplossingen voor complexe problemen te bedenken. Het proces van Design Thinking kent vijf fasen: 1. Empathize, 2. Define, 3. Ideate, 4. Prototype en 5. Test.
Anders dan de naam doet vermoeden is Design Thinking niet voorbehouden aan ontwerpers. Het stimuleert creatieve processen en ‘outside the box’ denken en wordt op verschillende manieren ingezet in het hoger onderwijs. Zo ook door Martine Mingaars, docent aan de Academy for the Creative Economy van Fontys Hogeschool. Zij gebruikt Design Thinking in de creatieve vakken die zij geeft aan studenten Commerciële Economie, en in haar eigen bedrijf als begeleider van transities.
De methode is in eerste instantie ontwikkeld door het Hasso-Plattner Institute of Design van Stanford University. Veel mensen associëren de methode echter met Tim Brown, de CEO van het IDEO. En IDEO is het bedrijf dat Design Thinking verder heeft uitgewerkt en onder de aandacht bracht bij een wereldwijd publiek. Kenmerkend en onderscheidend aan de methode is de eerste fase: het inleven (empathize) in het probleem en de context. Evenals snel ontwikkelen van prototypes en voortdurend aanpassen en bijstellen van het ontwerp.
Onderwijs ontwerpen met Design Thinking
Martine: “Design Thinking is heel bruikbaar omdat je ontwerpt vanuit de learning journey van de student. Veel mensen betrekken natuurlijk studenten bij (blended) onderwijsontwerp, maar met deze methode ga je nog een stapje verder. Wat leeft er in het werkveld, en wat speelt er bij de student? Wat heeft de student nodig van ons?” Hoewel er vele modellen bestaan voor Design Thinking is empathize altijd de eerste stap, en volgens Martine een heel belangrijke om die learning journey in beeld te krijgen.
“Eigenlijk zijn drie onderdelen van belang als je onderwijs ontwerpt met Design Thinking: de behoeften van de student als uitgangspunt nemen (empathize), snel dingen uitproberen (prototype) en met een multidisciplinaire groep om de tafel gaan. Op die manier creëer je automatisch draagvlak voor het herontwerp en de bijbehorende veranderingen. Idealiter bestaat zo’n multidsciplinair team uit: studenten uit álle jaren, roosteraars, docenten, mensen uit het werkveld en onderwijsadviseurs. Dan krijg je goed in beeld wat er echt speelt en wat er nodig is.”
Rapid prototyping, oftewel snel dingen gaan uitproberen, raadt Martine ook aan. En dat kan volgens haar op verschillende manieren: “Een vorm van prototyping is bepaalde werkvormen alvast testen in je huidige onderwijs. Hoe pakt het uit, werkt het? In welke week past de werkvorm goed? Maar je kunt bij prototyping ook groter denken: een curriculum voorleggen aan de opleidingscommissie, experts of betrokkenen uit het werkveld.” Martine: “Samen met collega’s heb ik binnen Fontys groepen begeleid bij het herontwerpen van onderwijs met Design Thinking. De ene keer hielden we een heel curriculum tegen het licht, of een propedeuse, en de andere keer was het een vak of een afstudeerproces. En soms ging het meer om analyse van hoe iedereen erin stond. Dat is het fijne aan dit model, het is flexibel en schaalbaar.”
De voor- en nadelen van onderwijs ontwerpen met Design Thinking
Design Thinking is een methode om tot oplossingen te komen. Het is geen ABC-model of Blended Learning Wave die je dwingt tot nadenken over de mix van on- en offline onderwijsactiviteiten en welke werkvormen daarbij passen. Blended onderwijs ontwerpen met Design Thinking is een creatief proces met veel vrijheid, waarbij de behoeften van de student het uitgangspunt vormen. Dat moet bij je passen, maar ook bij de opleiding, de studenten en het niveau.
In dat creatieve proces maak je zelf de vertaalslag naar het daadwerkelijke onderwijsontwerp. Martine: “Je kijkt met een designers mindset naar je onderwijsontwerp. Je moet jezelf de ruimte geven om iets te proberen, te experimenteren, en om te accepteren dat sommige dingen niet werken. Jezelf toestaan om voortdurend aan te passen en te verbeteren maakt je onderwijs wendbaar, zo kun je snel inspelen op veranderingen.”
Gevraagd naar een nadeel van Design Thinking als ontwerpmethode voor blended onderwijs is Martine even stil. “Soms lijkt het ontwerpproces lang te duren en kost het tijd om concreet te worden, langer dan bij andere ontwerpmodellen. Dat komt omdat je niet alleen onderwijs ontwerpt, maar ondertussen ook draagvlak creëert en nieuwe dingen uitprobeert. In mijn optiek betaalt die tijd zich later terug, wanneer het af is en iedereen al in het veranderingsproces is meegenomen. Hoe ging dat gezegde ook al weer? ‘In je eentje ben je sneller, maar samen kom je verder’. Dat vind ik hier echt van toepassing.”
Voorwaarden voor ontwerpen met Design Thinking
- Gebruik de sessies met het (multidisciplinaire) team als creatief proces waarin iedereen zijn ideeën de vrije loop laat. Dromen mag. In het Design Thinking Playbook staan bijvoorbeeld allerlei technieken die aanzetten tot creatief denken.
- Laat het proces in de creatieve sessies faciliteren door een begeleider die bekend is met Design Thinking. Bij voorkeur is dat iemand van buitenaf, zonder belang bij het nieuwe onderwijsontwerp. Op die manier kunnen de deelnemers onbeperkt denken.
- Je kunt achteraf met een kleiner team bekijken of de bedachte ideeën passen bij de gevraagde competenties, het niveau etc. De ‘harde’ keuzes die je op basis daarvan maakt, kun je daarna weer terugkoppelen aan het hele team. Op die manier is het hele ontwerpproces transparant.
Tips van Martine Mingaars
“Design Thinking is een methode waarbij je vooral moet doen”, vertelt Martine. “Dat geef ik dan ook graag mee als tip: bedenk, doe, experimenteer, stel bij. Vraag jezelf af: waar haal ik inspiratie uit en wat is echt de moeite waard? Je kunt dan samen met studenten aan de slag om het onderwijs betekenisvoller te maken! Creativiteit is de basis.” Het (digitale) boek Design Thinking for Educators is een andere tip van Martine: “Een heel praktisch en concreet werkboek waarmee je als onderwijsprofessional zo aan de slag kan. Geschreven door de mensen van IDEO, het bedrijf dat Design Thinking bekend heeft gemaakt.”
0 Praat mee