Koffie break: Storytelling in online en blended onderwijs

Deze week in 'Koffie break met...':

René Boonstra, al 20 jaar docent aan de opleiding communicatie bij Hogeschool Inholland in Rotterdam. 

Als communicatiekundige is hij bijzonder geïnteresseerd in het overbrengen van informatie via storytelling. Hij schreef daarover een paar jaar geleden al eens een boek. Binnenkort verschijnt een update met de nieuwste inzichten. Hij ziet storytelling als een belangrijke tool voor docenten. Met een paar basisprincipes kun je studenten makkelijker betrekken. En dat kan iedereen leren! 

Klik op het onderstaande plaatje om het interview te bekijken

Communicatie is steeds in ontwikkeling

Een mooi vak heeft hij, vindt René. Want communicatie is altijd in ontwikkeling door nieuwe technologieën. En dat geldt natuurlijk ook voor het onderwijs het afgelopen jaar. Het werken met digitale middelen heeft een enorme vlucht genomen. Is de docent eigenlijk niet de communicatieprofessional bij uitstek?

"Het is gewoon niet meer zoals vroeger, dat je voor een klas stond en aan het zenden was. Je bent nu ook contentproducent geworden. Je bent veel meer een verhaal aan het samenstellen."

Why, how en what: de Golden circles van Simon Sinek

René vindt de Golden Circles van Simon Sinek nog steeds een krachtig model. Begin altijd bij de why en ga via de how naar de what. In het onderwijs wordt er nog te vaak andersom gedacht, maar dan kom je er niet. 

"Iedere docent moet steeds beseffen: Waarom sta ik voor de klas? Welke verandering wil ik teweeg brengen? 

Waarom is een goed verhaal belangrijk?

De aandacht vast houden is lastig deze tijd. Er zijn veel concurrenten die de aandacht van je studenten juist proberen weg te trekken. Instagram, mail, Netflix, WhatsApp... om er maar een paar te noemen. Maar als docent heb je ook veel mogelijkheden om die aandacht op te eisen.

Het belangrijkste is dat studenten zich betrokken voelen. Ze moeten zich kunnen inleven. Dat doe je door de inhoud te verbinden aan iets wat dichtbij de studenten staat. Dus koppel het bijvoorbeeld aan de actualiteit. Of aan iets waar studenten op dat moment veel mee bezig zijn. 

Nabijheid is ook belangrijk. Het moet dichtbij jezelf liggen. René noemt het voorbeeld van Steve Jobs. Waarom keken er miljoenen mensen reikhalzend uit naar een presentatie over kleine veranderingen aan een telefoon of computer?

"Hij praat tegen je alsof hij naast je zit. Het lijkt net een gesprek met een goede vriend. En hij vertelt iets waar hij enthousiast van wordt. Die nabijheid, dat verklaard voor een deel het succes van zijn presentaties."

Iedereen kan het leren

René is er duidelijk over: iedereen kan een verhaal leren vertellen en het is niet echt moeilijk. Een goed verhaal heeft een heldere structuur. Het werken met die structuur valt te leren. Daardoor krijg je een spanningsboog en hou je de aandacht vast. 

"Het vertellen van een verhaal volgens die opbouw is eigenlijk al heel oud. Ik wil docenten graag uitdagen daarmee te experimenteren. En dan hoef je niet gelijk een heel script te maken. "

René schreef zijn boek voor communicatieprofessionals, maar veel onderdelen zijn natuurlijk goed bruikbaar voor docenten. Onderstaand stappenplan geeft al veel inspiratie voor het uitwerken van een verhaal. 

Al veel veranderd door corona

Corona heeft enorme impact gehad op hoe docenten lesstof presenteren. 

"We worden door corona allemaal gedwongen om via een scherm te communiceren. Je wordt direct geconfronteerd met hoe je overkomt. En dus ga je meer denken over wat je presenteert en wat je zegt."

René constateert een interessante verschuiving. In het begin waren collega's al heel blij als ze een college hadden omgezet naar een ingesproken Powerpoint of als ze een kennisclip hadden gemaakt. Langzaam maar zeker kwam de realisatie dat alleen maar kennis omzetten naar filmpjes niet werkt. Want er is vanuit de studenten ook behoefte aan coaching en begeleiding en dat gaat niet met een filmpje. Het is dus noodzakelijk om daar goed over na te denken. 

Flipping de classroom, blended learning of hoe we het ook maar noemen

Het is niet zo belangrijk hoe we het noemen geeft René aan. Waar het om gaat is dat we goed nadenken over die mix van onderwijsvormen. Alleen maar kennis aanbieden is dus niet genoeg.  

"Het vergt een andere manier van denken en lesgeven. Het is een zoektocht. Je moet echt een balans aanbrengen tussen dit vertel ik, dit laat ik ze tijdens een sessie of training doen en dit zet ik klaar als clipje of leeswerk wat ze zelf moeten doen."

Meer lezen en kijken

• Op dit moment wordt de laatste hand gelegd aan het boek van René. Naar verwachting komt het rond 22 maart uit. Hier vind je alvast meer informatie. Op de website komen straks ook veel praktische voorbeelden. 

• Erik Scherder maakte ooit bij de start van de community online binding een nog steeds aansprekende kennisclip. De vele goede elementen worden in dit artikel benoemd. Met link naar het filmpje natuurlijk. 
• Tijdens het webinar "De waarde van Cliffhangers bij online events en online onderwijs" vertelde Carlijn Postma over de waarde van storytelling voor het onderwijs. 
• Er zijn heel veel websites met nuttige informatie over storytelling. Bijvoorbeeld deze 5 principes. 

Verschenen in deze reeks

• Koffie break met Ewald Edink: 'Samen met studenten onderwijs vormgeven'
• Koffie break met Aleid Brouwer: 'Zo houd ik studenten bij de online les'
• Koffie break met Eva den Heijer : 'Hoe-de-oldskool-post-mijn-onderwijsgame-redde'
• Koffie break met Marleen Verstege: 'Meer structuur, meer groei, minder herkansingen'

• Koffie break met Raimke van den Beemt: 'Ik heb meer energie als ik online lesgeef'

• Koffie break met Jaap Versluis: 'Ik-ken-de-studenten-nu-al-veel-beter'

• Koffie break met Risheet Lal: 'De drempel is denk ik lager'

• Koffie break met Evelien van Lenthe: 'De contacttijd beter gebruiken'

• Koffie break met Dries van den Enden: 'Ik waardeer heel bewust elke stap in het leerproces'

• Koffie break met Jasper Hooimeijer: 'Ik zie wel kansen voor hybride onderwijs aan kleine groepen'

• Koffie break met Francine Behnen: 'Ik ontwerp mijn onderwijs alleen nog voor de online variant. Dat geeft rust'

• Koffie break met Jurjen en Sander: 'Met een podcast hoef je even niet op een scherm te kijken'

• Koffie break met Ralf Hillebrand: 'Laten we als docenten ook meer naar elkaar omkijken.'

• Koffie break met Frank van den Ende: 'Als je vanuit je passie werkt dan kan je studenten echt.'

• Koffie break met Alanna en Tessa: Een brug slaan tussen de docent en studenten.

• Koffie break met Digna van den Broek: Lokalen anders inrichten: goed voor de student én student.

Koffie break met …

In ‘Koffie break met…’ iedere week een docent die vertelt over online onderwijs en het vergroten van binding. In een kwartiertje hoor je van een enthousiaste docent zijn of haar ervaringen, oplossingen en tips. Dus pak een kopje koffie, neem een break en laat je inspireren.

‘Science may never come up with a better office communication system than the coffee & tea break.’ – Earl Wilson