Als bioloog realiseerde Francine zich de afgelopen maanden dat de gevolgen van het coronavirus wel eens langer kunnen duren. Ook als het virus onder controle is, blijven reisbewegingen vermoedelijk nog beperkt, denkt ze. Gekoppeld aan haar kennis over het ontwikkelen van online onderwijs kwam ze tot een pragmatische conclusie.
Inspirerend is het ondernemerschap tijdens de coronacrisis binnen het hoger onderwijs: het versneld vormgeven van online onderwijs en het in verbinding blijven met de studenten. Inclusief onderwijs is hierbij urgenter dan ooit tevoren. Denk aan duurzame aandacht voor gelijke kansen, passend bij de gezondheid en belastbaarheid van elke student. Tal van goede initiatieven zijn op touw gezet. Nu heeft het prioriTIJD om door te pakken!
Steeds meer instellingen bouwen één of meer onderwijsruimtes om voor synchroon hybride onderwijs. Bij synchroon hybride onderwijs (hier verder voor het gemak hybride onderwijs genoemd) is een klein deel van de studenten in de onderwijsruimte aanwezig en volgt een groter deel de bijeenkomst op hetzelfde moment thuis. De grote uitdaging voor de docent: hoe kun je beide werelden goed met elkaar te verbinden? Vooral de studenten thuis dreigen minder aandacht te krijgen. Maar met een aantal makkelijke oplossingen is dit te voorkomen.
Samen. Samen leren, samen ontwikkelen, samen bepalen wat nodig is. ‘Samen’ was het toverwoord van de sessie ‘Ondersteuning en professionalisering van docenten’ tijdens de SURF Onderwijsdagen 2020. Twee hosts, drie docenten, vier studiogasten en tientallen online deelnemers blikten terug op een half jaar online onderwijs. En deelden hun tips voor docenten en onderwijsondersteuners in mbo, hbo en wo.
Dries van den Enden publiceerde onlangs een interessant artikel over de steeds dynamischer wordende (leer)omgevingen. Daar willen we meer over weten! Want voorzichtig lijkt het erop dat, mede door corona, steeds meer docenten afwijken van een reeks hoorcolleges gevolgd door een afsluitend tentamen. Er wordt vaker gewerkt met wekelijkse individuele opdrachten. Groepsopdrachten worden ontwikkeld om de binding tussen de studenten (mede) te faciliteren. Tentamens worden vervangen door een portfolio. Met Assessment as Learning gaat Dries een stap verder. Toetsen & beoordelen wordt 'waarderen'. Een interessant onderwijsconcept dat misschien wel naadloos aansluit op deze dynamische tijd.
Online bij de les blijven blijkt toch echt moeilijker dan online een Netflix-serie kijken. Toch moeten we studenten bereiken. Daarvoor zijn opdrachten nodig en kundige docenten die vanuit hun surplus aan kennis kunnen structureren, aanjagen en bijsturen. Interactie met de studenten is daarvoor juíst noodzakelijk. Maar niet in de vorm van een hoorcollege waarin stof wordt herhaald. Die kennis is er al op heel veel andere manieren, in boeken bijvoorbeeld of tegenwoordig in clips op internet. Wel in de vorm van gesprekken met studenten. Om te onderzoeken waar de studenten staan, wat ze al wel en niet begrijpen en het belangrijkste: om na te gaan wat ze nog nodig hebben.
Eén van de meest gehoorde frustraties van docenten bij het geven van onderwijs op afstand, is dat studenten hun camera uit hebben staan tijdens de online lesactiviteiten. Hierdoor kunnen docenten niet zien of de studenten echt aanwezig zijn, hoe ze reageren en in welke staat van zijn ze verkeren waardoor het veel moeilijker is te interacteren en communiceren met de studenten.
In maart, aan het begin van de eerste lockdown, sloegen de Vereniging van Universiteiten, de Vereniging Hogescholen, het ComeniusNetwerk, het Expertisecentrum Inclusief Onderwijs, het Versnellingsplan Onderwijsinnovatie met ICT en SURF de handen ineen en begonnen de Vraagbaak Online Onderwijs. Het doel was simpel: het zoveel mogelijk delen van kennis, tips en voorbeelden over de overstap naar het online onderwijs.
Deze maand in Hoger Onderwijs Management magazine: een terugblik op zes maanden Vraagbaak Online Onderwijs. Het is een mooi overzicht geworden van de grootste vraagstukken rondom online onderwijs. Het laat ook zien hoeveel we al hebben geleerd én hoeveel goede voorbeelden er zijn uit de praktijk. Echt een aanrader om even te lezen, zeker nu we net aan de tweede lockdown beginnen.
Met studenten praten en nadenken over het onderwijs levert wederzijds begrip en dus binding op. Op veel plekken worden studenten ook ingezet als student-mentor of begeleider van werkgroepen. Bij Hogeschool Inholland Amsterdam zette een student zelfs een uitgebreid bijlesprogramma voor eerstejaars op. Het aantal deelnemers aan deze vrijwillige bijlessen steeg in een jaar tijd van twaalf naar driehonderd. Wat maakt het zo'n succes?
"En zo kunnen we met z'n allen veel meer bereiken dan ik alleen. "
