Overzichtsartikel Blended Learning

Blended learning ontwerpen

Het begint allemaal met een goed onderwijsontwerp. Ontwerpmethodieken bieden een fijne houvast en structuur in het ontwerpproces. Zo’n ontwerpproces leidt vaak tot kritisch kijken naar het geheel en werpt vragen op als: Wat hebben studenten nodig om deze activiteiten te doorlopen?, Is de volgorde logisch?, Wat moet echt fysiek en wat kan online? Et cetera. En vrijwel alle onderwijsprofessionals die we spraken, benadrukken: goed onderwijs ontwerpen kost nu eenmaal tijd.

Ontwerpmodellen voor blended learning op een rij

Namens de SIG Blended Learning heeft de Vraagbaak negen ontwerpmodellen voor blended learning uitgelicht (de tiende volgt nog). Dat zijn: het Carpe Diem-model, het ABC-model, de Blended Learning Wave (golfjesmodel), de Design Cycle for Education, de Blended Learning Puzzel, Design Thinking, Shuffle, het 4C/ID-model en het Playbook model. Je vindt alle negen ontwerpmethodieken via deze link. Speciaal voor de SURF Onderwijsdagen in 2021 ontwikkelde Joanne Heidinga het Golfjesspel, onder andere gebaseerd op de Blended Learning Wave van Sonja Wagenaar. Lees hier meer over blended onderwijs ontwerpen met het Golfjesspel.

Welk model kies jij?

Verschillen tussen de ontwerpmethodieken zijn er bijvoorbeeld in de fase waarin je het inzet: alleen om onderwijs te ontwerpen, of ook om vooraf een analyse te doen en achteraf te evalueren. In deze handige infographic zie je in één oogopslag de belangrijkste verschillen en overeenkomsten tussen de ontwerpmethodieken. Er zijn ook verschillen in het niveau waarvoor je ontwerpt (cursus- of curriculumniveau) en de onderwijskundige principes die aan een model ten grondslag liggen. Zo gaat het ABC-model uit van de zes leertypen van Laurillard en neemt het Playbook model expliciet de beroepspraktijk mee als leercontext. En gaat Shuffle uit van de taxonomie van Bloom en is het 4C/ID-model bedoeld om onderwijs te ontwerpen voor complexe leertaken.

Blended onderwijs ontwikkelen…

Een blended cursus of module ontwerpen is één ding, het daadwerkelijke onderwijs ontwikkelen is weer een ander ding. De zoektocht naar inspirerende (online) werkvormen en geschikte digitale tools tijdens de lockdowns staat sommigen van ons nog levendig bij. Er zijn gelukkig tal van handige toolkits, boeken, websites enzovoorts die je daarmee op weg kunnen hebben. We tippen in de eerste plaats de serie ‘toolkit van de maand’. Elke maand inspireren we je met een andere toolkit of website voor blended onderwijsontwikkeling, werkvormen en tools. Zo vind je hier bijvoorbeeld de zeer complete toolkit ‘Blend je onderwijs’ van het Versnellingsplan. Een die je kunt gebruiken om van ambitie te komen tot blended onderwijs in de praktijk.

… én blended onderwijs geven

Over Blended Learning in de praktijk schreef Barend Last een handig boek. Hier lees je een interview met hem, waarin hij vertelt wat zijn grootste inspiratiebron was voor dit boek. Veel docenten en onderwijsprofessionals die blended learning ontwikkelen zoeken naar inspiratie voor hun eigen onderwijs en willen weten hoe andere het aangepakt hebben. Die inspiratie vindt je in de serie ‘Alles is blended – blended onderwijs in de praktijk’. Van gamedidactiek en gepersonaliseerd wiskundeonderwijs tot een mixed classroom met professionals en masterstudenten. Ook inspirerend is het verhaal van het nieuwe, blended curriculum bij Technische Natuurkunde aan de Hogeschool van Amsterdam (HvA). Middenin coronatijd besloten bevlogen docenten om een toekomstbestendig curriculum te ontwikkelen, en met succes.

Belang van zelfregulatie door studenten

Zelfregulatie van studenten is een belangrijke vaardigheid bij blended learning. Je kunt immers nog zo’n mooie blended cursus ontwerpen, maar studenten moeten het wel doen. In dit webinar spraken we over de theorie van zelfregulatie, praktische werkvormen en tips over hoe je als docent studenten kunt ondersteunen bij zelfregulatie.  Expliciete aandacht voor de ontwikkeling van zelfregulatiestrategieën is belangrijk bij blended en online onderwijs. Maar hoe ondersteun je studenten bij het ontwikkelen van effectieve leerstrategieën? Daarover ging dit webinar.   

Hoe was het ook alweer?

Voor wie graag nog eens terugblikt alvorens met een frisse blik vooruit te kijken, is dit artikel een aanrader: 10 elementen van online onderwijs die studenten na corona wilden behouden. Sinds het onderwijs in de lockdowns is er veel veranderd, en tegelijkertijd ook weer niet.

Online binding bij blended onderwijs

Binding tussen studenten onderling en tussen student, docent en de opleiding is van groot belang voor studiesucces en studentenwelzijn, zo weten we uit onderzoek. Bij blended learning is aandacht voor binding belangrijk omdat een deel van de activiteiten off campus en asynchroon plaatsvinden. Door de ervaringen met online onderwijs tijdens de coronapandemie weten we dat bij online onderwijsvormen expliciete aandacht voor binding nodig is. Dit omdat online binding minder vanzelfsprekend ontstaat komt zoals bij fysiek onderwijs.

Docenten delen hun kennis over online binding

Online binding werd in coronatijd zelfs zo belangrijk dat SURF er een aparte community voor oprichtte, en waarin je veel relevante informatie vindt. Kijk bijvoorbeeld eens naar deze koffie breaks waarin docenten inspirerende tips geven voor binding. Het Versnellingsplan bracht een  handreiking en praatplaat uit over sociale binding in online en blended leergemeenschappen. Hierin zijn concrete ontwerpprincipes voor online binding opgenomen, voorzien van voorbeelden, werkvormen en (ICT-)tools. Een docent van de Hogeschool Leiden ontwikkelde op basis van de handreiking een werkmethode voor docenten om samen met studenten te werken aan meer binding.

Peerfeedback en online binding

Ook interessant is dit webinar over peerfeedback en hoe peerfeedback zorgt voor diepgaand leren in (online) onderwijs. Sociale interactie is eveneens belangrijk voor diepgaand leren, en voor het welzijn van studenten. De sprekers van het webinar gaan ook in op peerfeedback als een schaalbaar en interactief antwoord op steeds meer online onderwijs, en hoe studenten ook online tot dieper leren komen.

Laagdrempelig kennis opdoen over blended learning

Wetenschappelijke kennis over blended learning

Met stip op nummer één noemen we hier de serie ‘De wetenschap achter blended learning’ van de SIG Blended Learning. Elke maand lees je de belangrijkste take-outs van een recent wetenschappelijk artikel over blended learning. De SIG bracht tijdens de SURF Onderwijsdagen 2023 zelfs een papieren boekje uit met daarin de eerste 12 artikelen. Iets langer geleden maar nog steeds interessant: de Universiteit van Amsterdam (UvA) voerde middenin coronatijd een studie uit naar effectief online en blended onderwijs. Nog steeds relevant is het onderzoek naar docenteigenschappen die een belangrijke rol spelen bij de implementatie van blended learning binnen een instelling. Met name durven experimenteren en falen kwam daaruit naar voren. En ook de lectorale rede van Esther van der Stappen over keuzes maken in blended en flexibel onderwijs vermelden we hier graag nog eens.

Luisteren en kijken naar webinars en podcasts

In 2021 werden er logischerwijs veel webinars over online en blended onderwijs georganiseerd. Via deze link kun je ze allemaal terugkijken of een samenvatting lezen.  De podcasts Blokkie Blended van de Hogeschool Rotterdam mag natuurlijk niet in dit rijtje ontbreken, net als deze fijn lees- en luistertips, onder andere over het EMBED-model. En tot slot vind je in dit overzicht de laatste nieuwtjes over blended learning op LinkedIn.  

Meer weten over blended learning?

Volg dan ook de SIG Blended Learning van SURF.
P.S. De SIG zoekt nog nieuwe blended learning experts!

Foto door Codioful (Formerly Gradienta) via Unsplash